Χωρίς «σωσίβιο» από την ΕΚΤ οι εντυπωσιακές επιδόσεις των ελληνικών ομολόγων

H αντίληψη των επενδυτών απέναντι στην Ελλάδα έχει αλλάξει εντυπωσιακά. Κι αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από τις επιδόσεις της στην αγορά ομολόγων.

Η Ελλάδα έχει καταφέρει να δανείζεται φθηνότερα από αρκετές χώρες της Ευρωζώνης, με τα ελληνικά ομόλογα να μην αποτελούν πλέον τους τίτλους με το μεγαλύτερο ρίσκο και να πλησιάζουν τις αποδόσεις χωρών που θεωρούνται «πυρήνας» του ευρώ – και όλα αυτά, παρά την ταχύτερη νομισματική σύσφιγξη στην οποία έχει προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην ιστορία της, αλλά και χωρίς ουσιαστικά τη στήριξή της τους τελευταίους 16 μήνες από τότε δηλαδή που έληξε το έκτο πρόγραμμα PEPP και η κεντρική τράπεζα ξεκίνησε το πρόγραμμα των επανεπενδύσεων.

Μέσω του έκτακτου προγράμματος PEPP στο οποίο η Ελλάδα εντάχθηκε, παρά το γεγονός ότι δεν είχε επενδυτική βαθμίδα από έστω και έναν από τους τέσσερις οίκους που «ακούει» η κεντρική τράπεζα (DBRS, Fitch, Moody’s, S&P), η ΕΚΤ αγόρασε συνολικά ελληνικά ομόλογα αξίας 39,8 δισ. ευρώ, προσφέροντας έτσι δίχως αμφιβολία ένα σημαντικό στήριγμα στην Ελλάδα. Από τη λήξη του προγράμματος τον Μάρτιο του 2022 και μετά τη δέσμευση της ΕΚΤ για ευέλικτη επανεπένδυση των κεφαλαίων από τις λήξεις των ομολόγων που αγόρασε υπό το PEPP, θεωρήθηκε ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να στηρίζει σημαντικά τα ελληνικά spreads καθώς και της υπόλοιπης περιφέρειας, επενδύοντας περισσότερα σε αυτούς τους τίτλους και μεταφέροντας έτσι ουσιαστικά κεφάλαια από τον Βορρά στον Νότο.

Αυτό ωστόσο δεν συνέβη. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα και με τα επίσημα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας, από τότε που έληξε το PEPP και κατά την περίοδο των επανεπενδύσεων, η ΕΚΤ όχι μόνο δεν έχει στηρίξει τις τιμές των ελληνικών ομολόγων, αλλά έχει αποχωρήσει από αυτά. Με λίγα λόγια, συνολικά, δεν χρησιμοποίησε τις δικές τους λήξεις ή τις λήξεις άλλων ομολόγων για να «αυξήσει» τις θέσεις της στα ελληνικά ομόλογα.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΚΤ οι θέσεις της στα ελληνικά ομόλογα έχουν πλέον μειωθεί στα 37,9 δισ. ευρώ, έπειτα και από τη μείωση των θέσεών της το τελευταίο δίμηνο, Ιουνίου – Ιουλίου, στο πλαίσιο του προγράμματος ευέλικτων επανεπενδύσεων του PEPP. Αντίθετα, η Κεντρική Τράπεζα προσέφερε στήριξη στα ιταλικά ομόλογα, καθώς και στα ομόλογα της Γερμανίας και της Γαλλίας. Έτσι, για άλλο ένα δίμηνο οι αρχικές προσδοκίες για «μεταφορά» κεφαλαίων από τον Βορρά στον Νότο, τη στήριξη δηλαδή των αγορών ομολόγων της περιφέρειας με κεφάλαια από τις λήξεις των ομολόγων του «πυρήνα» της Ευρωζώνης που αγοράστηκαν υπό το PEPP, δεν επιβεβαιώθηκαν. Ωστόσο, έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο, 16 μήνες μετά την ολοκλήρωση του έκτακτου προγράμματος, πως τα ιταλικά ομόλογα είναι κυρίως ωφελημένα των επανεπενδύσεων της ΕΚΤ.

Ειδικότερα, το τελευταίο δίμηνο η ΕΚΤ μείωσε τις θέσεις της στα ελληνικά ομόλογα κατά 172 εκατ. ευρώ, κατέχοντας πλέον 37,979 δισ. ευρώ ελληνικών κρατικών τίτλων συνολικά, ενώ σημαντική ήταν η μείωση των θέσεών της στα ισπανικά (κατά 2,722 δισ. ευρώ), τα ολλανδικά (κατά 2,269 δισ. ευρώ) και τα αυστριακά (κατά 1,028 δισ. ευρώ) ομόλογα.

Αντίθετα, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο η αύξηση των θέσεων της ΕΚΤ (μέσω της επανεπένδυσης των λήξεων άλλων τίτλων) ήταν σημαντική στα γαλλικά ομόλογα κατά 1,717 δισ. ευρώ, στα γερμανικά κατά 1,135 δισ. ευρώ και στα ιταλικά κατά 938 εκατ. ευρώ. Συνολικά, το δίμηνο αυτό οι θέσεις της ΕΚΤ στο πρόγραμμα PEPP μειώθηκαν κατά 237 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 1,67 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, από την έναρξη των επανεπενδύσεων οι οποίες και δεν ήταν υποστηρικτικές για την Ελλάδα όπως σημειώσαμε, αντί να επιδεινωθούν τα spreads των ελληνικών ομολόγων, έχουν βελτιωθεί σημαντικά, με το spread στο ελληνικό 10ετές έναντι της Γερμανίας να διαμορφώνεται σήμερα στις 125 μονάδες βάσης όταν ένα χρόνο πριν κινούνταν στις 230 μ.β. Η απόδοσή τους, από το 5,1% που είχε φτάσει τον Αύγουστο του 2022, σήμερα κινείται στο 3,8% παρά τη ραγδαία σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής που έχει καταγραφεί αυτό ακριβώς το διάστημα των 12 μηνών, με τα επιτόκια να έχουν αυξηθεί κατά 425 μ.β. συνολικά.

Τι δείχνει αυτό; Ότι κατά την ΕΚΤ, τα ελληνικά ομόλογα δεν χρειάστηκαν «σωσίβιο» και ουσιαστικά η Ελλάδα κατηγοριοποιείται στην ομάδα των χωρών όπου το κόστος δανεισμού έχει καταφέρει να βρει στήριξη στα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας με τις αγορές να της δανείζουν με επιτόκια που δεν δημιουργούν πρόβλημα αναχρηματοδότησης του χρέους. Σαν μία χώρα που έχει δηλαδή επενδυτική βαθμίδα και κανένα κίνδυνο υποβάθμισης.

Αντίθετα με την Ιταλία όπου η ΕΚΤ έχει αυξήσει τις θέσεις της στα ιταλικά ομόλογα κατά 13,6 δισ. ευρώ από τον Ιούνιο του 2022 μέσω των επανεπενδύσεων του PEPP, τα οποία μάλιστα απόλαυσαν παράλληλα και τη στήριξη από τις επανεπενδύσεις του προγράμματος APP, του κλασικού δηλαδή QE στο οποίο η Ελλάδα δεν συμμετέχει. Αξίζει να σημειώσουμε πως η ΕΚΤ έχει μειώσει αυτό το διάστημα τις θέσεις της υπό το PEPP εκτός από τα ελληνικά και στα γερμανικά, τα φινλανδικά, τα γαλλικά, τα ιρλανδικά, τα ολλανδικά και τα πορτογαλικά ομόλογα.