Η απόκλιση των δημοσιονομικών μεγεθών και επιδόσεων στις χώρες της ευρωζώνης που έχουν προκαλέσει οι επιπτώσεις της πανδημίας, αλλάζουν σιγά σιγά την παραδοσιακή ιεραρχία των χωρών πυρήνα και της περιφέρειας. Με λίγα λόγια, πλέον τα «κακά παιδιά» γίνονται χώρες του Βορρά, ενώ οι άλλοτε χώρες των PIGS δίνουν… μαθήματα δημοσιονομικής πειθαρχίας και ισχυρών επιδόσεων.

Αυτό υπογραμμίζουν όλες οι προβλέψεις της, γνωστής κατά την κρίση χρέους της Ελλάδας, «Τρόικας». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, μοιράζουν «κίτρινες κάρτες» σε χώρες όπως η Γαλλία και το Βέλγιο, ενώ χαιρετίζουν τη δημοσιονομική πορεία της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας.

Σύμφωνα και με την Επισκόπηση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που δημοσίευσε η ΕΚΤ πριν μερικές ημέρες, χώρες που κάποτε αποτελούσαν χώρες-κινδύνου δεν αποτελούν πλέον καν ανησυχία. Ειδικότερα, η κεντρική τράπεζα τονίζει πως τα υψηλότερα κόστη χρηματοδότησης και οι λιγότερο συνετές δημοσιονομικές πολίτικες, μπορεί να φέρουν και πάλι στο επίκεντρο τις ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του χρέους. Η ΕΚΤ μάλιστα σε γράφημα για το ποιες χώρες βρίσκονται στην «κόκκινη ζώνη», με βάση τον δείκτη χρέους της γενικής κυβέρνησης και το κυβερνητικό ισοζύγιο του προϋπολογισμού για το 2023-2024, τοποθετεί την Γαλλία, το Βέλγιο, την Ιταλία και την Ισπανία. Σε αυτές τις χώρες ο δείκτης χρέους αναμένεται να κινηθεί πάνω από το 90% του ΑΕΠ και παράλληλα το έλλειμμα του προϋπολογισμού θα ξεπεράσει το 3%. Η Ελλάδα τοποθετείται στις χώρες που έχουν σταθερές προοπτικές κυρίως χάρη στην καλή θέση του ισοζυγίου του προϋπολογισμού.

Η ΕΚΤ τονίζει πως οι πιέσεις στις αγορές κρατικών ομολόγων έχουν γενικά υποχωρήσει, αλλά οι κίνδυνοι παραμένουν αυξημένοι. Από τη δημοσίευση της προηγούμενης Επισκόπησης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας τον Μάιο του 2023, τα επίπεδα πίεσης στις αγορές κρατικών ομολόγων έχουν μειωθεί. Ωστόσο, άρχισαν να αυξάνονται ξανά στα τέλη Σεπτεμβρίου. Καθώς υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ και κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές θέσεις, οι πιέσεις θα μπορούσαν να αυξηθούν ξανά, ειδικά εάν οι συμμετέχοντες στην αγορά αντιληφθούν ότι ο σχεδιασμός του προϋπολογισμού σε ορισμένες χώρες είναι επιζήμιος για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους.

Βέβαια η κεντρική τράπεζα «ξεκαθάρισε» πως οποιαδήποτε αδικαιολόγητη αύξηση των spreads στην αγορά ομολόγων που μπορεί να αποτελέσει σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής, μπορεί να αντιμετωπιστεί από το νέο της εργαλείο, το TPI, εάν πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις.

Επίσης, και η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ για τις Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο, έδειξε επίσης τις αποκλίνουσες τάσεις που κυριαρχούν στη ζώνη του ευρώ. Μικρότερες χώρες όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα αναμένει ότι θα καταγράψουν πρωτογενές πλεόνασμα το 2024 και σημαντική μείωση του χρέους σε σχέση με τα επίπεδα του 2019, καθώς είναι σε θέση να καλύψουν τις πληρωμές τόκων. Άλλες χώρες με πιο άκαμπτη δομή κόστους ή υψηλές πληρωμές τόκων, όπως η Ιταλία, το Βέλγιο και η Γαλλία, θα είναι, κατά το Ταμείο, «κολλημένες» στα υψηλά ελλείμματα και το επιπλέον «βουνό» χρέους που τους άφησε η Covid.

Τέλος, οι πρόσφατες φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν αλλά και η «ετυμηγορία» της για τα προσχέδια των προϋπολογισμών των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων έβαλαν στο στόχαστρο τα παραδοσιακά «δημοσιονομικά γεράκια» καθώς και άλλες χώρες από τον πυρήνα του ευρώ. Η Επιτροπή κάλεσε τη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Φινλανδία και την Κροατία να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να μην παραβιάσουν τις δημοσιονομικές συστάσεις της για το 2024, που περιλαμβάνουν τον έλεγχο της αύξησης των καθαρών δαπανών και τη σταδιακή κατάργηση των μέτρων ενεργειακής στήριξης. Η Κομισιόν κάλεσε και άλλες χώρες όπως η Γερμανία και η Μάλτα να τερματίσουν τα μέτρα ενεργειακής στήριξης το συντομότερο δυνατό, ενώ η Ιταλία, η Λετονία και η Ολλανδία καλέστηκαν να είναι έτοιμες να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα συμμόρφωσης. Αντίθετα, έδωσε το «πράσινο φως» στα δημοσιονομικά πλάνα της Ελλάδας, όπως και των Κύπρου, Ιρλανδίας, Ισπανίας, Εσθονίας, Σλοβενίας και Λιθουανίας. Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της Επιτροπής, 11 χώρες αναμένεται το 2024 να παραβιάσουν τον κανόνα για το έλλειμμα του προϋπολογισμού του 3% του ΑΕΠ, με τη Γαλλία, την Ιταλία και το Βέλγιο να είναι μεταξύ αυτών των χωρών.

Η Κομισιόν, σε ότι αφορά το ενδεχόμενο εκκίνησης διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος, τόνισε ότι θα ληφθούν υπόψη τα δεδομένα της Eurostat τον Μάρτιο του 2024 και η σχετική απόφαση, εάν χρειαστεί, θα ληφθεί στα τέλη Ιουνίου του ίδιου έτους.

Οι χώρες που, θεωρητικά τουλάχιστον, θα πρέπει να υπαχθούν στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της Ε.Ε, θα χάσουν την επιλεξιμότητά τους για το εργαλείο κατά του κατακερματισμού της ΕΚΤ, το TPI, το οποίο είναι συνδεδεμένο με δημοσιονομικά κριτήρια. Κατά την HSBC, οι χώρες αυτές μπορεί να τη… γλιτώσουν και να μην υπαχθούν στη ΔΥΕ εάν δεν υπάρξει συμφωνία για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες έως τον Δεκέμβριο, ωστόσο δεν θα μπορέσουν να ξεφύγουν από την ισχυρή πίεση που θα ασκήσουν οι αγορές, θέτοντας πρόσθετο «πονοκέφαλο» στην ΕΚΤ.

Facebook Comments