Η συσσωρευμένη οργή και η πολιτική αβεβαιότητα στην Ελλάδα

Η ελληνική κοινωνία διανύει μια περίοδο έντονης δυσαρέσκειας, όπου η απογοήτευση και η οργή φαίνεται να κυριαρχούν σε κάθε πολιτική και κοινωνική συζήτηση. Οι πολίτες δεν εμπιστεύονται πλέον το πολιτικό σύστημα, οι δημοσκοπήσεις αδυνατούν να αποτυπώσουν τη ρευστότητα του κλίματος και το συλλογικό συναίσθημα θυμίζει άλλες εποχές, όπου η κοινωνική αναταραχή ξέσπασε απροσδόκητα και με καταστροφικό τρόπο.

Η τραγωδία των Τεμπών έχει μετατραπεί σε ένα σημείο αναφοράς που ξεπερνά τη δικαστική και πολιτική της διάσταση. Ανεξαρτήτως των αποδεικτικών στοιχείων, των αποφάσεων των αρχών ή των εξηγήσεων της κυβέρνησης, για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας η υπόθεση αυτή συμβολίζει μια γενικότερη αίσθηση αδικίας, αδιαφορίας και ανευθυνότητας. Δεν πρόκειται για ένα θέμα που θα ξεχαστεί εύκολα ούτε για μια κρίση που θα εκτονωθεί με τον χρόνο. Αντίθετα, η απογοήτευση τροφοδοτεί μια βαθύτερη κοινωνική δυσπιστία απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας.

Η αβεβαιότητα αυτή δεν οδηγεί απαραίτητα σε μια δημιουργική πολιτική ανασύνθεση. Αντιθέτως, μοιάζει να καλλιεργεί μια διάθεση γενικευμένης κατεδάφισης, ένα “να γκρεμιστούν τα πάντα” χωρίς σαφή προοπτική για το τι θα ακολουθήσει. Οι πολίτες είναι θυμωμένοι με την κυβέρνηση, αλλά δεν βρίσκουν εναλλακτικές που να τους εμπνέουν. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντιμετωπίζει έντονη φθορά, ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν πείθει, οι εκπρόσωποι του ΣΥΡΙΖΑ δεν φαίνεται να έχουν κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη του κόσμου, ενώ οι ακραίες φωνές κερδίζουν έδαφος χωρίς σαφές πολιτικό σχέδιο.

Αυτή η πολιτική ρευστότητα δημιουργεί ένα παράδοξο εκλογικό τοπίο. Οι πολίτες, εξοργισμένοι με το πολιτικό σύστημα, στρέφονται σε επιλογές που σε άλλες συνθήκες δεν θα έπαιρναν καν στα σοβαρά. Ψηφίζουν με βάση την αγανάκτηση, την απογοήτευση, ή ακόμα και με μια αίσθηση τιμωρίας προς το σύστημα, χωρίς να αναρωτιούνται αν οι επιλογές τους μπορούν να προσφέρουν λύσεις.

Η κοινωνία μοιάζει έτοιμη να εκφράσει την οργή της στις κάλπες, χωρίς όμως να υπάρχει μια ξεκάθαρη προοπτική για το μέλλον. Αν αυτή η διάθεση δεν μετατραπεί σε μια γόνιμη πολιτική διεργασία, τότε η κρίση εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα δεν θα οδηγήσει σε ανανέωση, αλλά σε μεγαλύτερη αποσταθεροποίηση. Και τότε, το ερώτημα δεν θα είναι μόνο ποιοι θα κυβερνήσουν, αλλά και πώς θα μπορέσει η χώρα να βρει ξανά ένα σταθερό βηματισμό.