Αφορμή για αυτές τις σκέψεις στάθηκε μια συζήτηση στο LinkedIn με τον Niko Orell, Senior Fellow στο Geneva Centre for Security Policy (GCSP), ο οποίος μοιράστηκε μια συγκλονιστική ανάρτηση για την ανθεκτικότητα. Έγραφε για τον «άνεμο» – τις δυσκολίες που μας σφυρηλατούν και μας κάνουν πιο δυνατούς. Το κείμενό του με άγγιξε όχι μόνο ως επαγγελματία που ασχολείται με την ασφάλεια, αλλά και ως γονιό.

Στην συζήτηση αναφέρθηκε η ιστορία του Biosphere 2, του φιλόδοξου πειράματος στην Αριζόνα στις αρχές της δεκαετίας του ’90, που είχε στόχο να δοκιμάσει αν ο άνθρωπος θα μπορούσε να επιβιώσει σε ένα πλήρως κλειστό οικοσύστημα – ένα μοντέλο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί μελλοντικά σε αποικίες στον Άρη. Δημιούργησαν έναν μικρό «πλανήτη» μέσα στη Γη, όπου όλα ήταν τέλεια ρυθμισμένα: φως, θερμοκρασία, υγρασία. Τα δέντρα μεγάλωναν γρήγορα, φαινομενικά υγιή. Κι όμως, όταν έφταναν σε ένα συγκεκριμένο ύψος, κατέρρεαν. Οι κορμοί τους λύγιζαν και έσπαγαν.

Ο βιολόγος Mark Nelson, μέλος του πληρώματος του Biosphere 2, εξηγεί ότι τα δέντρα υπέφεραν από «αδυναμία λόγω έλλειψης stress wood – καθώς μέσα στον θόλο μπορούσαν να δημιουργηθούν μόνο ήπιοι άνεμοι». Η επιστήμη έχει όνομα για αυτό: thigmomorphogenesis – ο μηχανικός ερεθισμός που προκαλείται από τον άνεμο κάνει τα δέντρα να ρίχνουν πιο βαθιές ρίζες και να χτίζουν ισχυρότερους κορμούς. Τα προετοιμάζει για να αντέξουν καταιγίδες. Χωρίς αυτήν την πρόκληση, αναπτύσσονται γρήγορα αλλά εύθραυστα, έτοιμα να σπάσουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος.

Κι εδώ η ιστορία παύει να αφορά μόνο τα δέντρα.

Στην προσπάθειά μας να προστατεύσουμε τα παιδιά μας, συχνά τους φτιάχνουμε έναν δικό τους «γυάλινο θόλο». Ένα περιβάλλον προσεκτικά φτιαγμένο ώστε να είναι ασφαλές, προβλέψιμο, απαλλαγμένο από κινδύνους και δυσάρεστες εμπειρίες. Φροντίζουμε να μην απογοητευτούν, να μη στενοχωρηθούν, να μη βρεθούν ποτέ σε θέση που να χρειαστεί να παλέψουν μόνοι τους. Τα «κλείνουμε» έξω κάθε «άνεμο» – κάθε σύγκρουση, κάθε αμφισβήτηση, κάθε δυσκολία που θα μπορούσε να τους πληγώσει. Και φυσικά, όλα αυτά τα κάνουμε από αγάπη.

Όμως η υπερπροστασία έχει ένα τίμημα: μπορεί να αφήσει τα παιδιά απροετοίμαστα για την πραγματική ζωή. Ένα παιδί που δεν έμαθε ποτέ να αντιμετωπίζει μικρές αποτυχίες, τρομάζει μπροστά σε μια μεγάλη. Ένα παιδί που δεν χρειάστηκε ποτέ να διαχειριστεί μια σύγκρουση, δυσκολεύεται να σταθεί σε έναν απαιτητικό χώρο εργασίας. Ένα παιδί που δεν ένιωσε ποτέ την αγωνία να προσπαθήσει και να αποτύχει, φοβάται αργότερα να πάρει ρίσκα. Με άλλα λόγια, όπως τα δέντρα στο Biosphere 2, μπορεί να έχουν μεγαλώσει «γρήγορα» και «σωστά», αλλά ο κορμός τους να είναι εύθραυστος.

Η ανθεκτικότητα δεν είναι θεωρητική έννοια – είναι δεξιότητα που καλλιεργείται με την εμπειρία. Χτίζεται σιγά-σιγά, μέσα από πραγματικές δοκιμασίες. Αυτές οι μικρές δυσκολίες λειτουργούν σαν τον «άνεμο» για τα δέντρα: τα βοηθούν να ριζώσουν πιο βαθιά, να γίνουν πιο σταθερά, πιο προσαρμοστικά.

Κι έτσι, ίσως ο ρόλος μας ως γονείς δεν είναι να απομακρύνουμε κάθε καταιγίδα από τον ορίζοντά τους, αλλά να τους μάθουμε πώς να στέκονται μέσα σε αυτήν – πώς να σκύβουν χωρίς να σπάνε, πώς να σηκώνονται ξανά. Γιατί μόνο τότε ο κορμός τους θα γίνει πραγματικά δυνατός.

Το δέντρο στον θόλο μεγαλώνει προστατευμένο, αλλά εύθραυστο· το δέντρο στον άνεμο μαθαίνει να ριζώνει βαθιά και να αντέχει. Έτσι και τα παιδιά: χρειάζονται τις μικρές καταιγίδες για να γίνουν δυνατά.

[η εικόνα δημιουργήθηκε από μέσω του μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης Gemini-2.5Flash Image της Google]

Facebook Comments