Πώς θα έπρεπε να σχεδιάζει το παρόν και το μέλλον το Υπουργείο Γεωργίας

Η Ελληνική κρίση, ξέρουμε όλοι, πρέπει να αντιμετωπισθεί με κάποιο συνδυασμό περικοπών των δημοσίων δαπανών, μεταρρυθμίσεων και διαγραφής μέρος του χρέους.

Δυστυχώς, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί δεν έχουν στα χέρια τους κάποιο εργαλείο που να τους δείχνει κάποιο βέλτιστο μείγμα αυτών των πολιτικών.

Καθώς δεν μπορούν να προσδιορίσουν ποσοτικώς ποιο μείγμα των λύσεων δουλεύει καλύτερα, αφήνονται όλοι να καθοδηγούνται από τις ιδεολογίες τους. Αυτό καταλήγει σε καθυστέρηση απαραίτητων αποφάσεων και διαμάχες.

Ένα εργαλείο που θα μπορούσε να βοηθήσει είναι παραγοντικά μοντέλα (agent-basedmodels – ABMs) που χρησιμοποιούν υπολογιστές για να προσομοιάζουν ανθρώπους και θεσμούς, οι οποίοι δεν συμπεριφέρονται συμφώνως με τις ιδανικές, αλλά μη πραγματικές, εκδοχές των οικονομολόγων.

Το 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε το πρόγραμμα CRISIS (ComplexityResearchInitiativeforSystemicInstabilities) για να αναπτυχθούν μακροοικονομικά ABMs.

Μέχρι σήμερα, έχουν αναπτυχθεί μοντέλα που, αν και δεν μπορούν να αναλύσουν κρίσεις που αφορούν σε ολόκληρα κράτη, μπορούν να αναλύσουν μικρότερα σενάρια που περιλαμβάνουν οικονομικά δίκτυα, όπως την Κυπριακή κρίση του 2013.

Δυστυχώς, τα κεφάλαια για την ανάπτυξη των ABMs τελείωσαν πριν ένα χρόνο, την στιγμή που αυτά χρειάζονται περισσότερο. Υπολογίζεται ότι θα χρειασθούν 20- 30 εκ. € και 5 έως 10 έτη, αλλά στο τέλος οι πολιτικοί θα έχουν ένα πολύ βοηθητικό εργαλείο για την ποσοτικοποίηση των προτεινόμενων λύσεων. Αυτό έλλειπε τόσο πολύ στην Ελληνική κρίση.

_________________________________________________________________________

Η εκτιμώμενη δαπάνη για ένα τέτοιο εργαλείο είναι σχετικώς μικρή και μέσα στις δυνατότητες της Ελλάδος. Επί πλέον, είναι σίγουρη η χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά κεφάλαια. Είμαι βέβαιος, ότι,στην Ελλάδα,θα βρεθεί, αν θέλουμε, κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό για να αναπτύξει ένα τέτοιο μοντέλο, όσο πολύπλοκο και αν είναι.

Η ανάπτυξη ενός τέτοιου μοντέλου θα επιτρέψει και την ανάπτυξη παρόμοιων μοντέλων που θα μπορούν να προσομοιώνουν ειδικότερους τομείς, όπως είναι ο αγροτικός τομέας.

Αλήθεια, στην πλατεία Βάθη έχουν ποτέ σκεφτεί πόσο χρήσιμο εργαλείο θα μπορούσε να είναι κάποιο τέτοιο μοντέλο; Θα μας επέτρεπε να απαντήσουμε σε πολλές ερωτήσεις και θα μας καθοδηγούσε σε πολλά θέματα όπως:

1.     Πώς μπορούμε να βελτιστοποιήσουμε την Ελληνική Γεωργία με δεδομένο το ότι η πλειοψηφία των αγροτικών εκμεταλλεύσεων είναι πολύ μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις;

2.     Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από την αυξανόμενη απόσυρση από την ενεργό παραγωγή των γεωργών που είναι πολύ μεγάλης ηλικίας;

3.     Πώς μπορούμε να κατανείμουμε τις επιδοτήσεις και τις ενισχύσεις, μέσα στα Ευρωπαϊκά πλαίσια, ώστε να βελτιωθεί η θετική τους επίπτωση στην Ελληνική γεωργία;

Επίσης, μικρότερα, πιο εξειδικευμένα μοντέλα, που θα λειτουργούσαν ανεξαρτήτως ή στα πλαίσια του παραπάνω γενικού μοντέλου, θα μπορούσαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις όπως:

1.     Ποια θα ήταν η βέλτιστη μέθοδος οργανώσεως των αγροτών, σε συνεταιρισμούς, σε ομάδες παραγωγών ή σε εταιρείες; Ποιο μείγμα των παραπάνω μορφών συνεργατισμού θα ήταν βέλτιστο;

2.     Ποιο είναι το βέλτιστο μείγμα εκτατικής και ενσταβλισμένης κτηνοτροφίας για τις Ελληνικές συνθήκες;

Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν τέτοια εργαλεία στην διάθεση των υπουργών γεωργίας. Δεν γνωρίζω καν αν στην πλατεία Βάθη έχουν σκεφθεί την ανάπτυξη και χρήση τέτοιων μοντέλων.

Είμαι, όμως, βέβαιος ότι υπάρχει μεγάλη αντίδραση σε τέτοια μοντέλα. Αν ρωτήσετε τους αντιδρώντες θα σας πουν είτε ότι δεν δουλεύουν, είτε ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να προσομοιώνονται σε υπολογιστές κλπ. Όμως, η ουσία είναι ότι αν υπάρξουν τέτοια μοντέλα, θα έχουν πολύ δύσκολες στιγμές αυτοί, που με το πρόσχημα της ιδεολογίας, περνούν σε κάθε τομέα της αγροτικής οικονομίας τα στενά τους συμφέροντα.

Η Ελληνική γεωργία θα πάει μπροστά μόνον όταν αρχίσουμε να μετράμε και να αναλύουμε αριθμούς. Ζητάμε από τους αγρότες να αρχίσουν να γνωρίζουν και να κατανοούν το κόστος τους. Σωστό! Όμως, το υπουργείο Γεωργίας πρέπει να δώσει πρώτο το παράδειγμα και να αρχίσει να χρησιμοποιεί προσομοιώσεις για τον σχεδιασμό των πολιτικών του. Πρέπει να σταματήσει να φοβάται τα νούμερα! Έτσι κι αλλιώς, είναι πολύ μπροστά από τα άλλα υπουργεία στο θέμα της μηχανοργανώσεως και έχει στην κατοχή του πολύτιμες βάσεις δεδομένων.