Συγκίνησε μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων αυτή η λέξη αφού η χρήση της από το ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε πριν από τις εκλογές και χρησιμοποιήθηκε στην προεκλογική του εκστρατεία. Ο νέος Υπουργός Οικονομικών έδωσε βέβαια άλλη έννοια όταν δήλωσε μετά τις εκλογές ότι ο κόσμος δεν θέλει χρήματα ή δουλειές αλλά αξιοπρέπεια.

Δυστυχώς η χρήση της λέξης από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν πείθει ότι είναι ειλικρινής αλλά ότι προσπαθεί να διεγείρει ευαίσθητες χορδές των πολιτών. Απέναντι σε αυτή τη προσπάθεια να δικαιολογηθούν πολιτικές κινήσεις χωρίς αντίδραση των πολιτών λόγω συναισθηματισμού, εμφανίστηκε ένα κείμενο διαμαρτυρίας από 42 προσωπικότητες του ευρύτερου φιλελεύθερου χώρου που κατακεραυνώνει την επίκληση της αξιοπρέπειας ως μέσο για να δικαιολογηθούν πολιτικές κινήσεις που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην Ελλάδα.

Το κείμενο ξεκινάει ως εξής «Την ώρα που η κυβέρνηση μάς βομβαρδίζει με όλα τα μέσα ότι αγωνίζεται για την αξιοπρέπεια των πολιτών, εμείς νιώθουμε ότι η αξιοπρέπεια της χώρας προσβάλλεται.»

Το βασικό στοιχείο του κειμένου είναι ότι μεταφέρει το επίπεδο της αξιοπρέπειας από τον πολίτη στη χώρα. Παρόλο που συμφωνώ εξ ολοκλήρου με το κείμενο και το νόημα του θα ήθελα να έχει συνέχεια. Γιατί ο φιλελεύθερος πολιτικός λόγος πρώτα πρέπει να απευθύνεται στον άνθρωπο ως μονάδα και μετά στην σχέση του που τον συνδέει με άλλους ανθρώπους και έναν γεωγραφικό χώρο, πράγμα που τον κάνει πολίτη μιας χώρας. Συνεπώς η ατομική αξιοπρέπεια προηγείται οποιασδήποτε άλλης συλλογικής έννοιας. Η αξιοπρέπεια όμως όπως την φαντάζεται η κυβέρνηση στην ουσία είναι υποταγή άβουλων ατόμων στην ελεημοσύνη του κράτους. Γιατί το τέλος της λιτότητας όπως το φαντάζεται η κυβέρνηση δεν είναι τίποτα παραπάνω από το μοίρασμα κρατικού χρήματος. Αυτό είναι παγίδα και για τους υπογράφοντες το κείμενο διαμαρτυρίας. Δεν θα έπρεπε να είναι έτσι όμως…

Η αξιοπρέπεια πρέπει να συνδέεται με δύο βασικές αρχές, την «επιλογή» και την «ευκαιρία». Επιλογή να διαμορφώσω ως άτομο το μέλλον μου και ευκαιρία για να αναδείξω τις προσωπικές μου δεξιότητες. Τίποτα από αυτά δεν έχει τονιστεί ως τώρα. Γιατί ναι μεν ζητάμε το τέλος της λιτότητας ή το τέλος της κρίσης αλλά δυστυχώς αυτή την απαίτηση δεν την αναλύουμε σε επίπεδο φυσικού προσώπου.

Οι άνεργοι στη χώρα μας έχουν φτάσει το 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους. Αντίστοιχο είναι το νούμερο όσων έχουν προβλήματα με τις τράπεζες και κινδυνεύουν να χάσουν τη περιουσία τους. Μερικοί έχουν το θλιβερό προνόμιο να είναι ταυτόχρονα άνεργοι αλλά και να κινδυνεύει η περιουσία τους. Κάποιοι μπορεί να κερδίζουν ένα μικρό εισόδημα αλλά παρόλα αυτά να μην μπορούν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους. Κάποιοι άλλοι αντιμετωπίζουν ακραία φτώχεια. Συνολικά πάνω από 2 εκατομμύρια συμπολίτες μας είναι θύματα της κρίσης.

Για αυτούς δυστυχώς ο φιλελεύθερος χώρος δεν πρότεινε ένα ξεκάθαρο σχέδιο αποκατάστασης της ατομικής του αξιοπρέπειας. Θα περίμενα ότι όλο και κάποιος θα προσπαθούσε να βρει έναν παραλληλισμό με το «προσφυγικό ζήτημα», την εισροή των Μικρασιατών προσφύγων τη δεκαετία του 1920 στην Ελλάδα υπό την κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου. Αν κάποιος μελετήσει τις δύο ιστορικές περιόδους, τη μικρασιατική καταστροφή και τη σημερινή οικονομική κρίση θα διαπιστώσει ότι υπάρχουν αρκετές ομοιότητες αλλά και κραυγαλέες διαφορές..

Και στις  δύο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που δεν έχουν δουλειά και περιουσία. Όπως και αν το δει κανείς αυτό το πρόβλημα όταν είναι μαζικό δεν αντιμετωπίζεται από μόνο του, χωρίς παρεμβάσεις του κράτους. Τη δεκαετία του 1920 η Ελλάδα είχε υπογράψει διεθνή συνθήκη για την ανταλλαγή πληθυσμών, την δε παρακολούθηση της εφαρμογής της, είχε αναλάβει η «Κοινωνία των Εθνών» (ΚτΕ) με απεσταλμένο στη χώρα μας τον Αμερικανό διπλωμάτη Ερρίκο Μοργκεντάου. Η Ελλάδα αναγκάζεται να πάρει δάνεια για να αντιμετωπίσει τις πιεστικές ανάγκες αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης.

Μια σημαντική διαφορά σε σχέση με το σήμερα είναι ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν τεράστιες εκτάσεις που απαλλοτριώθηκαν από τους τσιφλικάδες και μπορούσαν να διατεθούν στους ακτήμονες πρόσφυγες. Η εκμετάλλευσή τους βέβαια δεν ήταν εύκολη γιατί ούτε μηχανικά μέσα υπήρχαν, ούτε ήταν όλα εκμεταλλεύσιμα όπως είναι σήμερα λόγω έργων έγγειων βελτιώσεων. Το μοίρασμα όμως γης, άρα περιουσίας δίνει επιλογές σε αυτόν που θα τη πάρει και λειτουργεί ως ευκαιρία. Η ζωή φυσικά δεν ήταν εύκολη, ούτε το κράτος ή οι ντόπιοι βοήθησαν όσο θα έπρεπε. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι οι πρόσφυγες που τους πήρε σχεδόν 5 χρόνια μέχρι να συνειδητοποιήσουν ότι δε θα επέστρεφαν ποτέ στα πάτρια εδάφη τους. Έπρεπε να το πάρουν απόφαση ότι έπρεπε να ξεκινήσουν από την αρχή.

Σήμερα είναι η αλήθεια ότι αντίστοιχα οι λαϊκιστές πολιτικοί δίνουν ελπίδες στα δύο εκατομμύρια συμπολίτες μας ότι υπάρχει η δυνατότητα να συνεχίσουν τη ζωή τους από το σημείο που τη σταμάτησαν το 2009 χωρίς απώλειες. Με κάποιο μαγικό τρόπο οι απώλειες θα επιστρέψουν πίσω. Δυστυχώς, ανεξαρτήτως κυβέρνησης, περιουσίες θα χαθούν μια για πάντα. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι όποιος βρέθηκε πνιγμένος από τα χρέη πρέπει να καταδικαστεί σε αιώνια απραξία. Ακόμα και αν χάσει τα πάντα το κράτος οφείλει να του δώσει το δικαίωμα στην επιλογή και στην ευκαιρία, ακόμα κι αν χρεοκόπησε χρωστώντας φόρους. Είτε αυτό λέγεται επαγγελματική άδεια και άδεια από την εφορία για μια επιχειρηματική δραστηριότητα ή το μοίρασμα γης, κάτι πρέπει να γίνει.

Οι πολίτες έχουν τη τάση να εναποθέτουν την ευθύνη των πράξεων τους, αλλού. Στην Ελλάδα έχουμε παρανοήσει δύο ρήματα, το «διαμορφώνω» και το «καθορίζω». Πόσοι έχουν καταλάβει ότι οι παροχές του κράτους πρέπει να «διαμορφώνονται» ανάλογα με δύο παράγοντες, τα πραγματικά έσοδα αλλά και το πλήθος των ατόμων που το έχουν ανάγκη. Αντίθετα οι περισσότεροι έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα ότι το κράτος «καθορίζει» και το ύψος των παροχών αυθαίρετα και ποιοι έχουν ανάγκη.

Δυστυχώς η ισοπέδωση φαίνεται αναπόφευκτη. Όσοι έχουν ακόμα εισόδημα πρέπει να συμπιεστεί κι άλλο και όσοι δεν έχουν καθόλου πρέπει να αποκτήσουν ένα βοήθημα. Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή. Όλοι πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν τις αρετές τους και να αρπάξουν τις ευκαιρίες. Όλοι ξέρουμε ότι όσο γρήγορα κι αν κινηθεί το κράτος με μεταρρυθμίσεις ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι να έρθουν οι επενδύσεις είναι τεράστιος. Αντίθετα, η απελευθέρωση της εργασίας μπορεί να γίνει άμεσα. Αλλά με κόστος. Αυτό θα έπρεπε να ζητάνε οι 42 και να διαπραγματεύεται η κυβέρνηση. Την υποστήριξη, πιθανόν με επιπλέον δάνεια που μπορεί να χρειαστεί τα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης της εργασίας, η χώρα.

Ο Βενιζέλος προκειμένου να αντεπεξέλθει η Ελλάδα στο πρόβλημα της απορρόφησης των προσφύγων προσέφυγε στο δανεισμό. Αυτά τα δάνεια σε συνδυασμό με το οικονομικό κραχ του 1929 οδήγησαν τη χώρα στη πτώχευση του 1932. Κανένας δε μπορεί να κατηγορήσει τον Βενιζέλο ότι έδρασε όπως οι σύγχρονες κυβερνήσεις. Ο μεν πήρε τα δάνεια για να αντιμετωπίσει μια ανθρωπιστική κρίση, οι δε για να ταΐζουν απρόσκοπτα κομματικούς στρατούς που έμαθαν να βγάζουν τα λεφτά τους αϊδρωτα.

Η ατομική ευθύνη της επιλογής είναι άγνωστη λέξη στην Ελλάδα. Γιατί όσοι σιτίζονται από το δημόσιο εναποθέτουν όλες τις ευθύνες επάνω του ενώ όσοι ρισκάρουν στον ιδιωτικό τομέα είναι αντιμέτωποι με τις συνέπειες ξένων προς αυτούς παραγόντων, συνεπώς περισσότερο πιστεύουν στη τύχη παρά στην επιλογή τους. Είναι πραγματικά απορίας άξιο πως σε έναν λαό που αποφεύγει να πάρει οποιαδήποτε ευθύνη πάνω του, οι πολιτικοί του θα τον πείσουν να πάρει αποφάσεις ζωής ή θανάτου μέσω δημοψηφίσματος.  Οι 42 έχουν την ευθύνη να απαιτήσουν ένα κράτος εμπιστοσύνης, τέτοιο που οι συνέπειες των πράξεων των πολιτών να μη τους βαρύνουν εφ όρου ζωής, ειδικά όταν υποφέρουν από τις συνέπειες των πράξεων και των παραλήψεων της κεντρικής εξουσίας και όχι από τις δικές τους επιλογές.

Facebook Comments