Τα νοσοκομεία είναι τόπος παραγωγής υπηρεσιών υγείας, εκπαίδευσης και έρευνας και μεταλλάσσονται σε πολύπλοκες και σύνθετες οργανώσεις. Διέπονται από διαχειριστικά λάθη πολλαπλής φύσεως όπως η γραφειοκρατία, η ελλιπής ενημέρωση, οι άσκοπες μετακινήσεις υπηρεσιών και φορέων, το μεγάλο κόστος ιατρικών πράξεων, η διαφθορά και η αδιαφάνεια, ο ανεπαρκής έλεγχος κοκ.

Στην Ελλάδα με την θεσμοθέτηση του εσωτερικού ελέγχου στα νοσοκομεία (αρ. 25, Ν. 4025/2011) έγινε στοχευμένη παρέμβαση για την εξάλειψη των ανωτέρω δυσλειτουργιών, με στόχο περικοπή δαπανών και ποιοτική αναβάθμιση υπηρεσιών.

Βασική συνισταμένη της νέας πολιτικής υγείας είναι οι συστηματικές έρευνες, οι μελέτες και η καλά τεκμηριωμένη γνώση. Έτσι με την εφαρμογή των νέων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) ανακύπτουν νέα δεδομένα και προκλήσεις για την υλοποίηση των συστάσεων του εσωτερικού ελέγχου, ιδιαίτερα με την έργα cloud computing (υπολογιστικό νέφος).

Από τη σποραδική εφαρμογή ποικιλίας συστημάτων πληροφορικής (κυρίως κεντρικών/served – based) τη δεκαετία του 1980 (νησίδες αυτοματοποίησης), περάσαμε στην εκτεταμένη δικτύωση (αρχικά εντός του οργανισμού και μετέπειτα εκτός), την εφαρμογή Ολοκληρωμένων Πληροφοριακών Συστημάτων βασισμένων κυρίως σε διάφορες παραλλαγές του μοντέλου client – server και σε συστήματα σχεσιακών βάσεων δεδομένων (δεκαετία του 1990), για να καταλήξουμε, με την είσοδο στο νέο αιώνα, σε συστήματα βασισμένα κυρίως στην ιδέα της συνεργασίας και των πολλαπλών τρόπων πρόσβασης (remote, wireless, mobile, web – based), με εκτεταμένη εφαρμογή μεθόδων τηλεπικοινωνιών, δικτύωσης και τεχνολογιών βασισμένων κυρίως στο Internet (Παπαδάκης, 2007: 225). Ακριβώς αυτή την πρακτική στα νοσοκομεία εξυπηρετεί η υλοποίηση έργων cloud computing, καθώς αποτελεί μια υπηρεσία που συνδυάζει, εξελίσσει, και χρησιμοποιεί τις ήδη υπάρχουσες τεχνολογίες, οι οποίες και μετατρέπονται σε ένα πρόγραμμα αυτοεξυπηρέτησης.

Πρόκειται (κατά το Εθνικό Ινστιτούτο Τυποποιήσεων και Τεχνολογίας των Η.Π.Α.) για ένα μοντέλο που επιτρέπει την αδιάκοπη, ευέλικτη on – demand διαδικτυακή πρόσβαση σε ένα κοινόχρηστο σύνολο παραμετροποιήσεων υπολογιστικών πόρων (π.χ. δίκτυα, servers, αποθηκευτικοί χώροι κλπ) το οποίο μπορεί να τροφοδοτηθεί γρήγορα και να διατεθεί με ελάχιστη προσπάθεια διαχείρισης ή αλληλεπίδραση με τον πάροχο της υπηρεσίας. Χαρακτηρίζεται από την ευρεία πρόσβαση στο διαδίκτυο, την αυτοεξυπηρέτηση κατά απαίτηση, κοινή διάθεση πόρων τάχιστη ελαστικότητα και μετρήσιμη παροχή υπηρεσιών. Επιπρόσθετα, οι τύποι του είναι το λογισμικό ως υπηρεσία (π.χ. Office 365), η πλατφόρμα ως υπηρεσία (π.χ. Google Apps Engine) και η υποδομή ως υπηρεσία (π.χ. Amazon EC2). Πρακτικά τα μοντέλα υλοποίησης των υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους είναι το ιδιωτικό νέφος (private cloud), το κοινοτικό νέφος (community cloud), το δημόσιο νέφος (public cloud) και το υβριδικό νέφος (hybrid cloud).

Εντούτοις, η πρακτική έχει δείξει μη ορθή χρήση των Τ.Π.Ε. στα νοσηλευτικά ιδρύματα. Αυτό μπορεί να αλλάξει, βάσει του στρατηγικού σχεδιασμού στα νοσοκομεία. Στόχος του στρατηγικού σχεδιασμού είναι η έμφαση στο σύνολο του οργανισμού, προσφέροντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, δυνατότητες για αποδοτικότερη διοίκηση, οργάνωση και λειτουργία, έλεγχος των δραστηριοτήτων με στόχο την μέγιστη αξιοποίηση των πόρων. Αυτό λαμβάνει χώρα με άμεσες παρεμβάσεις στο ευρύτερο περιβάλλον, στον σκοπό του στρατηγικού σχεδιασμού, στην διαφορά της υπάρχουσας και της μελλοντικής θέσης του νοσοκομείου αλλά ταυτόχρονα στις ικανότητες και τις αδυναμίες του. Οι μελλοντικές τάσεις στον χώρο της υγείας καθιστούν το cloud computing αναγκαιότητα γι’ αυτό και μέσα από τέσσερα ουσιώδη στάδια αυτά του προσδιορισμού, της αξιολόγησης (π.χ. SWOT ανάλυση), της δράσης και της συνέχειας/παρακολούθησης, διατυπώνονται ουσιώδης κατευθύνσεις για την προσφορά ποιοτικών υπηρεσιών με επίκεντρο τον ασθενή (στοχεύοντας σε περιστολή των δημοσίων δαπανών).

Ωστόσο μέσα από συστηματικό εσωτερικό έλεγχο που διενεργήθηκε (με αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και αμεροληψία) σε αξιόπιστο δείγμα νοσοκομείων ανά την Ελλάδα, διαπιστώθηκαν ουσιώδη προβλήματα που θα αναβάλουν για αρκετό καιρό ακόμη την εφαρμογή υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους. Μερικά από αυτά είναι οι απαρχαιωμένοι κανονισμοί λειτουργίας των νοσοκομείων, η ανεπαρκής εγκατάσταση και συντήρηση των μηχανογραφικών συστημάτων, η μη τήρηση ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς έως το τέλος του 2015 (εκτός ελαχίστων περιπτώσεων) αν και πρόκειται για μνημονιακή δέσμευση (Ν. 4238/2014), η ανεπαρκής στρατηγική ανθρώπινου δυναμικού κλπ.

Η σπουδαιότητα των νέων τεχνολογιών και των εφαρμογών τους στον χώρο της υγείας είναι δεδομένη αλλά και απαραίτητη για την βιώσιμη λειτουργία του κάθε νοσοκομείου, και την ορθή μετεξέλιξη του συστήματος υγείας στο σύνολο του. Στην Ελλάδα, ο τρόπος υλοποίησης προγραμμάτων τέτοιου είδους καθυστερεί οικτρά, με εξαίρεση μια προσπάθεια που είχε γίνει τον Ιούλιο του 2014 από το Υπουργείο Υποδομών, για την ένταξη των νοσοκομείων στο Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας (Ε.Δ.Ε.Τ.), για τις  ανάγκες υποστήριξης των ερευνητικών και των κλινικών δραστηριοτήτων στην ιατρική και στη βιολογία, σε νεφoϋπολογιστικό περιβάλλον (cloud computing). Συγκεκριμένα με απόφαση του τέως Γ.Γ.Τ.Τ. κ. Μενελάου Δασκαλάκη πέρασαν στο Ε.Π. «Ψηφιακή Σύγκλιση» κονδύλια 11 εκατ. ευρώ για τη συγκεκριμένη δράση, η οποία συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.), με ορίζοντα υλοποίησης το τέλος του 2015. Μέχρι τώρα, καθυστερεί η υλοποίηση τέτοιων υπηρεσιών καθώς μόλις στις 27/1/2015 αναρτήθηκε στο διαδίκτυο η σχετική Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για την στελέχωση της υπηρεσίας αυτής.

Δεδομένης, λοιπόν, της δύσκολης ευρύτερης κοινωνικοοικονομικής συγκυρίας με έργα τύπου cloud computing παρουσιάζονται αξιόλογες ευκαιρίες για τα πληροφοριακά συστήματα των νοσοκομείων και δύναται να εφαρμοστούν μόνο μέσα από επαρκή συστήματα εσωτερικού ελέγχου (με ανάλογη αναθεώρηση του Ν. 4025/2011). Με τον τρόπο αυτό, τα ελληνικά νοσοκομεία εισέρχονται στη νέα εποχή στη βάση μιας νέας διαχειριστικής προσέγγισης εφόσον ξεπεραστούν ουσιώδη εμπόδια, όπως ο εξορθολογισμός των υποδομών, η διάδοση της χρήσης εφαρμογών cloud computing, βελτίωση των ικανοτήτων χρήσης Τ.Π.Ε. με παράλληλη προώθηση – στήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης.

Πηγές:

– Κουτούπης Α.Γ., Κουφοπούλου Π.Ν., Αντώνογλου Δ.Ι. (14/3/2015): Το cloud computing ως στρατηγική επιλογή στα ελληνικά νοσοκομεία: Ο ρόλος του εσωτερικού ελέγχου (σ. 1 – 17), Ελεύθερη Ανακοίνωση Νο. 24, Ελεύθερες Ανακοινώσεις 4 «Η Τεχνολογία & οι Τηλεματικές Εφαρμογές στην Υγεία – Μέρος Β’», Γ’ Αίθουσα, Ώρα: 09.00 – 11.00 μ.μ., 4ο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο «Ψυχική Υγεία, Τεχνολογία & Τηλεματικές Εφαρμογές», ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Obrela (www.obrela.gr), 13 – 15/3/2015, Μέγαρο Μουσικής, Αθήνα.

– Παπαδάκης Μ. (2007): Κεφάλαιο 9ο «Εφαρμογές Πληροφορικής στις Υπηρεσίες Υγείας (σ. 223 – 284)», Μέρος 2ο ‘Οργάνωση & Διοίκηση των Υπηρεσιών Υγείας’, στο Σουλιώτης Κ. (Επιμ.): ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. Στρατηγικός Σχεδιασμός – Οργάνωση & Διοίκηση – Οικονομική Λειτουργία – Τομεακές Πολιτικές, ΠΑΠΑΖΗΣΗ, Αθήνα. 

– Χεκίμογλου Α. (8/7/2014): Cloud computing & δίκτυα Wi – Fi στα νοσοκομεία, ΤΟ ΒΗΜΑ .

 

Facebook Comments