Η σημερινή Ευρώπη είναι η Ευρώπη της κρίσης: κρίση χρέους, κρίση τραπεζική, κρίση αποεπένδυσης, κρίση πολιτική και θεσμική, κρίση κοινωνική, κρίση ηθική. Η άκρα Δεξιά ανεβαίνει διαρκώς και σχεδόν παντού, όπως φάνηκε με την εκλογική νίκη της υπερσυντηρητικής και αντιευρωπαϊκής Δεξιάς στην Πολωνία και όπως θα φανεί τις επόμενες εβδομάδες με την πολύ πιθανή νίκη της Μαρίν Λεπέν στην περιφέρεια του Βορρά στη Γαλλία.
 
Επιπλέον, αυτό το σκηνικό επιβαρύνθηκε τρομερά από το πρόσφατο λουτρό αίματος του Παρισιού στις 13 Νοεμβρίου, όπου οι ισλαμιστές σκότωσαν εν ψυχρώ 130 άμαχους ανθρώπους. Από ορισμένες απόψεις, η ζοφερή οικονομική και πολιτική συγκυρία που ζούμε σήμερα ομοιάζει με αυτήν της δεκαετίας του 1930, τότε που ο Λόρδος Κέυνς έγραψε το αριστούργημά του «Γενική Θεωρία της Απασχόλησης, του Τόκου και του Χρήματος».
 
Παρά το ότι η τεράστια πλειοψηφία των μετακινούμενων ανθρώπων από τη Συρία, το Ιράκ ή το Αφγανιστάν προς την Ευρώπη φεύγουν ακριβώς για να γλιτώσουν τον θάνατο ή τα βασανιστήρια στα χέρια τζιχαντιστών, η οξύτατη προσφυγική κρίση δυστυχώς συνδέθηκε και με τη νέα έξαρση της θρησκευτικής τρομοκρατίας μετά την ανακάλυψη ότι ορισμένοι από τους τρομοκράτες του Παρισιού είχαν διέλθει μέσα από την Ελλάδα. Όμως ο Κέυνς θα έβλεπε τη σημερινή αλληλοτροφοδούμενη κρίση ως ευκαιρία για Ευρωπαϊκή ομοσπονδιοποίηση μέσω έργων και μέσω της ειρηνικής ένταξης των προσφύγων στο φθίνον εργατικό δυναμικό της Ευρώπης για την αύξηση της απασχόλησης και την τόνωση της οικονομίας.
 
Όπως είναι πια φανερό σε όλους, η διατήρηση της ελευθερίας κυκλοφορίας προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών στην ενωμένη Ευρώπη δεν είναι μόνο θέμα των κρατών μελών της ΕΕ που συνορεύουν με τρίτες χώρες ή βρέχονται απ’ τη Μεσόγειο Θάλασσα, αλλά όλης της Ευρώπης. Για να την διαφυλάξουμε, ο Κέυνς (που ήταν ένας προοδευτικός φιλελεύθερος στις πολιτικές του αντιλήψεις) θα συνιστούσε στους Ευρωπαίους ηγέτες να αντιμετωπίσουν συνδυαστικά δύο μείζονες προκλήσεις: την πρόκληση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και αυτήν της ομαλής υποδοχής, φιλοξενίας και κοινωνικής ενσωμάτωσης των νεοεισερχόμενων στο ευρωπαϊκό έδαφος προσφύγων. Για να το κάνουν αυτό, οι ηγέτες δεν έχουν άλλη επιλογή από τη μεγάλη αύξηση των δημόσιων δαπανών. Ήδη η Frontex, η οποία υποτίθεται ότι είναι υπεύθυνη για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, διαθέτει έναν πενιχρό ετήσιο προϋπολογισμό ύψους 143 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, δαπανούν απ’ τον ομοσπονδιακό τους προϋπολογισμό περί τα 32 δις δολάρια κατ’ έτος για τον έλεγχο των συνόρων και τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.
 
Το πρόβλημα της Ευρώπης είναι ότι τα απαιτούμενα χρήματα δεν υπάρχουν στον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, ο οποίος οφείλει εκ της Συνθήκης να είναι ισοσκελισμένος σε κάθε περίπτωση. Τα χρήματα όμως μπορούν να βρεθούν και να επενδυθούν σωστά με την έκδοση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχοντας ως εγγύηση τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ενός ομολογιακού χρέους για την ασφάλεια, την κινητικότητα και την ένταξη των προσφύγων. Σήμερα τα επιτόκια είναι σχεδόν μηδενικά: τώρα – όχι αργότερα – είναι η ώρα για την ΕΕ να κάνει δημοσιονομική τόνωση με ένα ποσόν αντίστοιχου αυτού που δαπανούν οι ΗΠΑ. Αυτές οι δημόσιες δαπάνες δεν είναι καταναλωτικές.
 
Αντιθέτως, είναι πραγματικά αναπτυξιακές διότι κινητοποιούν πολύ εργατικό δυναμικό για την κατασκευή μόνιμων υποδομών, περιπολίες, φύλαξη, διαχείριση αιτήσεων ασύλου κλπ. και εμπεριέχουν την κατ’ εξοχήν αναπτυξιακή διάσταση της κατάρτισης αλλοδαπών για την αγορά εργασίας. Επιπλέον, τα έργα που θα γίνουν μπορούν κάλλιστα να είναι εν μέρει αυτοχρηματοδοτούμενα, με τη χρήση ενός ποσοστού των εσόδων από την έκδοση θεωρήσεων εισόδου, για παράδειγμα.
 
Πριν από λίγες μέρες, ο Πρόεδρος Γιουνκέρ δήλωσε σε πολύ σοβαρό τόνο: «Αν καταρρεύσει η Συνθήκη του Σένγκεν [δηλαδή η ελευθερία μετακίνησης προσώπων εντός της Ένωσης] τότε θα καταστραφεί και το ευρώ». Ο Λόρδος Κέυνς θα έλεγε ότι αυτή η «κρίση Σένγκεν» είναι μοναδική ευκαιρία να γίνει αυτό που δυστυχώς δεν έγινε ποτέ με την έκδοση ευρωομολόγων: η αύξηση των αναπτυξιακών δαπανών για το γύρισμα του οικονομικού κύκλου μαζί με την συνεπακόλουθη οικοδόμηση εμπιστοσύνης στο κοινό ευρωπαϊκό μας μέλλον, προοίμιο μιας πραγματικής ομοσπονδιοποίησης της Γηραιάς Ηπείρου.

Facebook Comments