Όσοι ήλπιζαν ότι η πολυαναμενόμενη σύνοδος Τουρκίας-Ε.Ε. για το προσφυγικό πρόβλημα της 7ης Μαρτίου θα έδινε ουσιαστικές λύσεις διαψεύσθηκαν πανηγυρικά. Η ευρωπαϊκή αντιμετώπιση του προσφυγικού αρχίζει να μοιάζει με τραγελαφικό ανέκδοτο που θεωρεί ως προϋπόθεση για την επίλυση του προβλήματος “να συμφωνήσει μεταξύ της η Ευρώπη, να οργανωθεί η Ελλάδα και να δείξει την έμπρακτη καλή της θέληση η Τουρκία”. Στις 7 Μαρτίου το μόνο που είχε αλλάξει ήταν ότι η Αθήνα είναι πλέον σε καλύτερη θέση οργάνωσης για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των ροών απότι ήταν έως τις αρχές Φεβρουαρίου μετά την ολοκλήρωση όλων των hot spots. Το μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι πλέον τα δεδομένα του προβλήματος έχουν αλλάξει άρδην.

Με εξαίρεση την υπόσχεση βοήθειας ύψους έως €700 εκατομμύρια που απέσπασε η Ελλάδα και οι άλλες χώρες υποδοχής από το Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την απάλειψη από τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της αναφοράς στο κλείσιμο της Βαλκανικής οδού διακίνησης προσφύγων, πολύ λίγα σημεία συνεννόησης βρέθηκαν μεταξύ των 28 Κρατών-Μελών. Ακόμη και εάν η Γερμανία μπλόκαρε την απαίτηση των κρατών του Βίζεγκραντ (Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Αυστρία) να νομιμοποιηθεί με τη “βούλα” του Συμβουλίου η μονομερής τους ενέργεια να παραβιάσουν τη συνθήκη του Σένγκεν στην πράξη σφραγίζοντας τα ελληνοσκοπιανά σύνορα, η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι τα σύνορα αυτά είναι πλέον κλειστά.

Οι Σκοπιανοί και οι λοιποί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και αστυνομικοί από τις χώρες του Βίζεγκραντ αποφασίζουν πλέον κατά το δοκούν το ποιός θα περνάει τη συνοριακή γραμμή στην Ειδομένη χωρίς να έχει ιδιαίτερη σημασία εάν προέρχονται από καθαρά εμπόλεμες περιοχές όπως η Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν ή εάν είναι παράνομοι μετανάστες. Η πλέον πρόσφατη πρακτική τους παραβαίνει κάθε λογική καθώς δέχονται να επιτρέψουν τη μερική μετακίνηση μόνο στους Σύριους που προέρχονται από περιοχές όπου γίνονται μάχες επιλέγοντας να αποκλείσουν πρόσφυγες από τη Δαμασκό και τη Λατάκεια αλλά επιτρέποντας πρόσφυγες από το Χαλέπι. Μετά την περασμένη Τετάρτη είναι πλέον αμφίβολο το κατά πόσο θα επιτρέψουν στον οποιονδήποτε να διέρχεται διογκώνοντας τον πρόχειρο καταυλισμό της Ειδομένης η εκκένωση του οποίου πρέπει να επισπευσθεί το συντομότερο δυνατόν.

Εως και την 9η Μαρτίου το σύνολο των προσφύγων που είχαν εγκλωβιστεί για άγνωστο χρονικό διάστημα στην ελληνική επικράτεια έφτασε τους 42.000 ανθρώπους εκ των οποίων περίπου το 1/4 διαμένει σε άθλιες συνθήκες στον ύπαιθρο του ελληνοσκοπιανού μεθοριακού σταθμού. Ο αγώνας δρόμου της Ελλάδος να κατασκευάσει τα hot spots σε Λέσβο, Χίο, Σάμο και Λέρο και η επιτυχής κατάληξη αυτής της προσπάθειας πρίν από μια εβδομάδα μπορεί να απέσυρε από το τραπέζι τον άμεσο κίνδυνο έξωσης της Ελλάδος από τη Σένγκεν αλλά ο κίνδυνος αυτός πλέον έχει ξεπερασθεί κατά πολύ από τις εξελίξεις. Η Ελλάδα που έχει ξοδεύσει ήδη πάνω από €1 δις για να αντιμετωπίσει την προσφυγική πλημμυρίδα καλείται να κατασκευάσει δεκάδες hot spot και να βρεί ή να δημιουργήσει ανάλογο αριθμό μονιμότερων κέντρων φιλοξενίας για έναν αριθμό προσφύγων που σύμφωνα με τον κ.Κοτζιά και τον αναπληρωτή υπουργό μεταναστευτικής πολιτικής κ.Μουζάλα, μπορεί να προσεγγίσει ακόμη και τις 150.000.

Ωστόσο ούτε ο κ.Κοτζιάς ούτε ο κ.Μουζάλας μπορούν να γνωρίζουν πόσο χρονικό διάστημα θα χρειασθεί για να πειστούν διακινητές και διακινούμενοι ότι η μέσω Ελλάδας οδός έχει πραγματικά κλείσει και ότι ενδεχόμενο πέρασμα τους στην Ελλάδα θα συνεπάγεται τον εγκλωβισμό τους σε αυτήν και όχι την αρχή της διαμετακόμισής τους προς την κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Η τραγική ραθυμία που ισοδυναμεί με μη-εφαρμογή της απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (Σεπτέμβριος 2015) για την ανακατανομή έως το 2018 160.000 προσφύγων από αυτούς που είχαν περάσει έως τότε σε Ελλάδα και Ιταλία σε όλα τα μέλη της Ένωσης, γελοιοποιεί την έννοια της αλληλεγγύης την ώρα ακριβώς που η Ευρώπη και η Ελλάδα την έχουν απόλυτη ανάγκη. Έως σήμερα δεν έχουν μετεγκατασταθεί ούτε χίλιοι από τους 160.000!, ενώ οι χώρες του Βίζενγκραντ έχουν στην πράξη αρνηθεί να εφαρμόσσουν τη συγκεκριμένη συμφωνία χωρίς καμία πρακτική για τις ίδιες συνέπεια. Ο δε ούγγρος πρωθυπουργός κ.Ορμπάν “απείλησε” την Ε.Ε ακόμη και με δημοψήφισμα για το κατά πόσο η χώρα του θα εφαρμόσει την απόφαση του Σεπτεμβρίου. Οι δε χώρες τις Βαλτικής εγείρουν από τώρα φράκτες στα σύνορα τους με τη Ρωσία καθώς αναμένουν ότι το κλείσιμο της Βαλκανικής οδού θα μετατοπίσει τις προσφυγικές ροές κατά μήκος των ρωσο-ευρωπαϊκών συνόρων.

Η χρηματοδοτική βοήθεια της Ευρώπης προς την Ελλάδα από την οποία έχουν πλέον διέλθει σχεδόν 1 εκατομμύρια άνθρωπο είναι επίσης κατώτερη των περιστάσεων. Αρκεί κανείς  να λάβει υπόψιν του ότι από τα €700 εκατομμύρια που αποφασίστηκαν ως βοήθεια στις 7 Μαρτίου η Αθήνα θα λάβει τα €510 εκατομμύρια σε βάθος χρόνου έως τα τέλη του 2020! Από αυτά έχουν εκταμιευθεί τα 102 εκατομμύρια και έχουν ξοδευθεί τα 42 εκατομμύρια αλλά θα χρειασθούν πολύ περισσότερα. Η σημαντικότερη ωστόσο πτυχή του όλου ζητήματος εντοπίζεται στην τουρκική πρόταση για την επίλυση της κρίσης, την ώρα που ο ολοκληρωτισμός του κ.Ερντογάν χτυπούσε εκ νέου “κόκκινο” ύστερα από την “κατάληψη” των γραφείων μιας εκ των τελευταίων αντιπολιτευόμενων εφημερίδων της Τουρκίας (Zaman) και του Cihan.

Σε μια κίνηση υψηλού ρίσκου όπου φαίνεται να παίζει τα ρέστα της, η τουρκική κυβέρνηση  προτείνει να δεχθεί την επιστροφή όλων των εβρισκόμενων στην Ελλάδα προσφύγων/μεταναστών με αντάλλαγμα (α) την εγκατάσταση ενός Σύριου πρόσφυγα από την Τουρκία απευθείας στην Ευρώπη για κάθε έναν πρόσφυγα/μετανάστη που επιστρέφεται από την Ελλάδα στην Τουρκία, (β) το άνοιγμα 5 ενταξιακών κεφαλαίων που ταυτίζονται με τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Άγκυρας,  (γ) την κατάργηση της θεώρησης (VISA) για τα ταξίδια των Τούρκων πολιτών σε όλη τη ζώνη Σένγκεν της Ε.Ε και (δ) τον διπλασιασμό της υφιστάμενης δέσμευσης για ευρωπαϊκή βοήθεια ύψους €3 δις για την περίοδο 2018-2020, επιπλέον των €3 δις  που θα δοθούν στην Άγκυρα για την περίοδο 2015-2017.

Η Τουρκική διαπραγματευτική στρατηγική δεν είναι τόσο πολύπλοκη ή περίτεχνη όσο εκ πρώτης όψεως μπορεί να φαίνεται και το μόνο που μπορεί ρεαλιστικά να αναμένει είναι ο διπλασιασμός της οικονομικής βοήθειας μετα το 2018 εάν στο μεταξύ τηρήσει τις δεσμεύσεις της, κάτι που δεν έχει κάνει ούτε κατελάχιστο συγκριτικά με αυτά που υποσχέθηκε τον περασμένο Νοέμβριο. Αντιθέτως οι προσφυγικές ροές μέσω του Αιγαίου τόσο τον Ιανουάριο όσο και τον Φεβρουάριο του 2016 ήταν 30πλάσιες σχετικά με την ίδια χρονική περίοδο πέρσι, ενώ τα τουρκικά πισωγυρίσματα αναφορικά με την ΝΑΤΟϊκή αποστολή είναι πολύ πιθανόν ότι θα βραχυκυκλώσουν στην πράξη την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα της όλης προσπάθειας.

Αναφορικά με την απαίτηση ανοίγματος και άλλων κεφαλαίων η πρόταση τουρκική συμπεριφορά μετά το άνοιγμα του κεφαλαίου 17 τον περασμένο Δεκέμβριο αποδεικνύει το πόσο αντιπαραγωγική θα είναι μια τέτοια απόφαση εάν λάβει κανείς υπόψιν του ότι μετά το άνοιγμα του κεφαλαίου η Τουρκία παρενόχλησε ιταλικό σκάφος εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και μεταξύ Καρπάθου και Ρόδου, ενώ κατέθεσε στην Ατλαντική Συμμαχία κείμενο όπου αμφισβητεί ευθέως την ελληνικότητα δεκάδων νησιών στο Αιγαίο απαιτώντας να της αναγνωρισθεί από το ΝΑΤΟ η επιχειρησιακή ευθύνη έρευνας και διάσωσης στα ανατολικά της 25ης παραλλήλου, διεκδικώντας το 50% του Αιγαιακού χώρου ευθύνης S&R.

Στη δε Ελληνοτουρκική συνάντηση της Σμύρνης στις 9 Μαρτίου ο κ.Τσίπρας άκουσε τον τούρκο ομόλογό του να επαναλαμβάνει το πάγειο casus belli για το Αιγαίο παρά το γεγονός ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε θέσει στις 8 Μαρτίου την άρση του ως προϋπόθεση για την οποιαδήποτε πρόοδο των τουρκο-ευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων. Η Αυστρία, οι χώρες του Βίζεγκραντ, η Ιταλία και η Γαλλία έχουν εκφράσει ανοικτά πολύ ζωηρές ανησυχίες για την πιθανότητα ή σκοπιμότητα ανοίγματος άλλων κεφαλαίων -κάτι που εδραιώνει τη διπλωματική θέση Αθηνών και Λευκωσίας- ότι και να προσπαθήσει να κάνει ο κ.Τούσκ έως την 17η-18η Μαρτίου.

Σε ότι αφορά δε το ζήτημα της VISA ο γάλλος Πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι υπάρχουν 72 προαπαιτούμενα που έχει θέσει το Παρίσι, ιδίως μετά τις επιθέσεις του ISIS το περασμένο Νοέμβριο, τα οποία θα πρέπει να έχει εκπληρώσει η Άγκυρα έως τον Ιούνιο, καθώς σε διαφορετική περίπτωση σε πρόκειται να γίνει αποδεκτό το αίτημά της για VISA free travel. Το μήνυμα που επανέλαβε από το Παρίσι ο Πρόεδρος Hollande περί μη-εκπτώσεων έναντι των τουρκικών αιτημάτων θα πρέπει να αποτελέσει και το βασικό οδηγό άμυνας Αθηνών και Λευκωσίας στις πιέσεις που μετά βεβαιότητας θα ασκηθούν από την πλευρά του κ.Τούσκ για την προώθηση της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας ακόμη και σε βάρος των ίδιων των ευρωπαϊκών αξιών και συμφερόντων.

Facebook Comments