Το μεσαιωνικό κάστρο της Βαστίλλης δεν σώζεται σήμερα. Το γκρέμισαν με τα ίδια τους τα χέρια πέτρα-πέτρα οι Γάλλοι επαναστάτες, αφού πρώτα το κατέλαβαν στις 14 Ιουλίου 1789.

Μέχρι τότε έστεκε ως ένα σύμβολο του Παλαιού Καθεστώτος, του Ancien Régime, που δεν ήταν άλλο από το μοναρχικό, αριστοκρατικό καθεστώς του βασιλείου της Γαλλίας το οποίο ανετράπη με επαναστατικό τρόπο στη συνέχεια.

Όταν έπεσε η Βαστίλλη, απελευθερώθηκαν οι ελάχιστοι κρατούμενοι μέσ’ απ’ τα μπουντρούμια της, αλλά η πτώση της συνοδεύτηκε απ’ τον εκκωφαντικό θόρυβο των όπλων που βρήκαν αποθηκευμένα σ’αυτήν οι επαναστάτες, όσο και απ’ τη συμβολική αξία του γεγονότος. Ήταν μια πρώτη πράξη απελευθέρωσης απ’ τον μεσαιωνικό ιστορικό χρόνο στον οποίο διαβιούσαν οι πένητες της Τρίτης Τάξης, οι «Laboratores», και σήμαινε την είσοδο σε μια νέα εποχή,  μια νέα τάξη πραγμάτων, όροι που εμφανίζονται και στα φυλλάδια της Επανάστασης με διάφορες διατυπώσεις.

Στη σύγχρονη ρητορική του αυτοαποκαλούμενου Χαλιφάτου, αυτού που λέμε Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL) ή of Iraq and Syria (ISIS), η συναισθηματική κοινότητα των υποστηρικτών του—που εκτείνεται σε κάμποσες ηπείρους και διατηρεί επικοινωνία μέσω των οδών του Διαδικτύου—διατείνεται πως η τάξη των πραγμάτων της Δύσης πρέπει να ανατραπεί, και τούτο διατυπώνεται με όρους που παραπέμπουν στον Μεσαίωνα, όρους που προϋποθέτουν μιαν ιστορική αχρονία που διατηρεί όχι ως μνήμη αλλ’ ως ζωντανή πραγματικότητα τις Σταυροφορίες.

Η περίοδος των χριστιανικών Σταυροφοριών της Ευρωπαϊκής Δύσης ασφαλώς έληξε με ήττα και απόσυρση των Δυτικών στρατευμάτων από τους Αγίους Τόπους και διάλυση των Σταυροφορικών Βασιλείων, Δουκάτων, και λοιπών βαρονιών της περιοχής. Όμως στην αχρονία της προφορικής παράδοσης που τροφοδοτεί τη ρητορική του Χαλιφάτου αυτή η αναμέτρηση εξακολουθεί. Δεν βοηθούν, βέβαια, καθόλου και τα αιματηρά παιχνίδια επιρροής που επιδιώκουν στη Μέση Ανατολή κάποιες Δυτικές Δυνάμεις, ενίοτε γεννώντας οι ίδιες όσους αργότερα θα συναντήσουν απέναντί τους.

Μέσω του Διαδικτύου κυρίως, οι διάφοροι ηγέτες του ISIL καλούν όσους διεθνώς συμπαθούν τους απροσδιόριστους στρατηγικούς στόχους του Χαλιφάτου να προβούν χωρίς καμία πρότερη απόπειρα επικοινωνίας μαζί τους σε φονικές ενέργειες οι οποίες θα σκοτώσουν όσους περισσότερους Δυτικούς αμάχους γίνεται, με όποιον τρόπο καταστεί δυνατός, αρκεί να φροντίσουν οι δράστες με κάποιον τρόπο να διακηρύξουν προτού πεθάνουν οι ίδιοι πως διέπραξαν το φονικό στο όνομα του ISIL/ISIS.

Είναι μόνιμη η επωδός πως δεν είναι απαραίτητο οι επίδοξοι φονιάδες να αναζητήσουν την πρότερη επίνευση, ευλογία, καθοδήγηση, κ.ο.κ. από κάποιους ιθύνοντες του Χαλιφάτου, αλλ’ αντιθέτως είναι απολύτως επιτακτικό να καταστήσουν σαφές πως οι πράξεις τους τελούνται στο όνομα του Χαλιφάτου.

Στη ρητορική του, το Χαλιφάτο ισχυρίζεται κάτι που έγινε και βασικό τμήμα της ρητορικής των Δυτικών ηγετών: πως οι επιθέσεις αυτές αποσκοπούν στην ανατροπή του τρόπου ζωής των λαών της Δύσης, και θυμίζουν σε τούτο το συμβολισμό στην πτώση της Βαστίλλης. Στην πράξη, όμως, ο δυτικός τρόπος ζωής, παρά τη γκρίνια μας, είναι αήττητος και διαχέει την ακτινοβολία του σε όλον τον πλανήτη.

Όπως η Αθηναϊκή Δημοκρατία των κλασσικών χρόνων δεν ήταν μεν τέλεια, και σε πολλές περιπτώσεις ήταν τυραννική και ηγεμονική, αλλά η ακτινοβολία της στάθηκε ορόσημο για μιαν ολόκληρη εποχή της αρχαιότητας, και όπως ακόμη παρά την παρακμή της, η Γαλλία των Λουδοβίκων στεκόταν ως η επιτομή της μοναρχικότητας προς την οποία συγκρίνονταν όλα τα Στέμματα και οι Αυλές των προ-Επαναστατικών Νεότερων Χρόνων, έτσι και σήμερα ο δυτικός τρόπος ζωής, παρά τις ρητορικές απειλές που δέχεται και που τροφοδοτούν ένα κλίμα αβεβαιότητας και τρόμου, εξακολουθεί εντούτοις να συνιστά το υπόδειγμα ελευθεριών, πολιτειακής προόδου, αρχής των νόμων, κοινωνικού κράτους, και τόσων άλλων στοιχείων που γεννήθηκαν μετά την έξοδο από τους Μέσους Χρόνους και μέσα από πέντε αιώνες ζυμώσεων.

Και αυτές οι ζυμώσεις συντελέστηκαν με όλα τα καλά και όλα τα άσχημά τους μέσα σε μια διαχρονία. Σε καμία περίπτωση δεν συντελέστηκαν σε μία αχρονία προσκολλημένη στον Μεσαίωνα, όπως αυτή στην οποία φαινομενικώς κρατούν τις προσδοκίες των αγωνιστών τους οι ηγέτες του ISIL. Η ισχύς τους φθίνει. Οι χαοτικές παραινέσεις για τυφλές και χωρίς κεντρικό σχεδιασμό φονικές πράξεις από αγνώστους, διάσπαρτους ανά τον κόσμο συμπαθούντες φανερώνει όχι μόνον πως ο δυτικός τρόπος ζωής δεν καταρρέει, αλλά πως ο χρόνος της ρητορικής αχρονίας τελειώνει για τους μαχητές αυτού του ψευδεπίγραφου, αντισταυροφορικού τζιχάντ.

Η πραγματική απειλή για τον δυτικό τρόπο ζωής θα προκύψει—και τούτο δεν διαλανθάνει την προσοχή των τζιχαντιστών ρητόρων—όταν μόνοι μας δεχθούμε πως ένεκεν του τρόμου θα ήταν σκόπιμο ν’ αποθέσουμε τμήματα των ελευθεριών μας, των συνηθειών μας, των σχέσεών μας με το κράτος στην άκρη, παραδίδοντας έκτακτες εξουσίες στου άρχοντές μας, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την απειλή του ISIL, ωσάν οι παρούσες πολιτειακές μας λειτουργίες να μην επαρκούσαν. Μετά τα προηγούμενα πλήγματα στη Γαλλία, τέτοιες έκτακτες εξουσίες ζήτησε από τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση ο Πρόεδρος Ολλάντ, όπως έκτακτες εξουσίες είχε λάβει από το Αμερικανικό Κογκρέσσο ο τέως Πρόεδρος Τζωρτζ Γ. Μπους μετά την 9/11.

Στην αρχαία Ετρουρία και κατόπιν στη ρεπουμπλικανική Ρώμη, η εξουσία και δικαιοδοσία ενός αξιωματούχου δηλωνόταν με ένα ιδιόρρυθμο σκήπτρο που ήταν φτιαγμένο από πολλές λεπτές ράβδους δεμένες μαζί ώστε να σχηματίζουν μια σύνθετη ράβδο. Το δέσιμο των επιμέρους ράβδων συμβόλιζε τη σύγκλιση των εξουσιών σε ένα πρόσωπο. Η ράβδος αυτή λεγόταν fasces, σε πληθυντικό αριθμό, και απ’ αυτήν τη λέξη προέρχεται ο φασισμός, που εκφράζεται όταν όλες οι εξουσίες παραδοθούν σε ένα πρόσωπο με έκτακτες αρμοδιότητες. Είναι πολύ ενδιαφέρον που οι fasces εμφανίζονται στο κέντρο της αφίσας που είχε κυκλοφορήσει και στα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης, αφίσας όπου αναγράφονταν τα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη (Déclaration des droits de lhomme et du citoyen), όπως είχαν διατυπωθεί στη Γαλλική Συντακτική Εθνοσυνέλευση τον Αύγουστο του 1789. Η Ευρώπη μοιάζει να συναρπάζεται από την ιδέα της ενός ανδρός αρχής. Όπως άλλωστε και ο αραβικός κόσμος: το Ισλάμ των δικών του κλασσικών χρόνων βρήκε την πιο αυθεντική ιστορική έκφρασή του στο πρώτο Χαλιφάτο—του Προφήτη και των τεσσάρων πρώτων Χαλιφών που τον διαδέχθηκαν μέχρι τους Ομαϋάδες—στα πρόσωπα των οποίων συγκεντρώνονταν τόσο η πολιτική και στρατιωτική εξουσία όσο και η θρησκευτική, με όργανο νόμους θεϊκής προέλευσης.

Mε όλα τα δεινά που επέφερε στον πλανήτη και στον εαυτό του ο Δυτικός Κόσμος, το κατόρθωμά του είναι πως πέρασε δια πυρός και σιδήρου σε μία εποχή κατά την οποία μολονότι ακόμη και τώρα χρησιμοποιεί αφρόνως το πυρ και τον σίδηρο, δύναται όμως να αντιληφθεί πως πέραν αυτών υπάρχει κι ένας ιδανικός κόσμος προς τον οποίον προσδοκά κι επιθυμεί μια μέρα να φτάσει, όπου το πυρ και ο σίδηρος δεν θα είναι απαραίτητα. Είναι μια διαδικασία που προκύπτει μέσα από το γκρέμισμα πολλών συμβολικών κάστρων σαν τη Βαστίλλη, γιατί εμείς εδώ δεν ανεχόμαστε κανένα καθεστώς να παλιώσει. Γιατί εμείς εξήλθαμε από τους Μέσους Χρόνους.

Facebook Comments