Όλοι μας είδαμε τις τελευταίες μέρες τη συζήτηση που γίνεται σχετικά με τη δυνατότητα του φορολογούμενου να εκχωρεί ακίνητο στο Δημόσιο για να καλύπτει τη φορολογική του υποχρέωση που απορρέει από το φόρο κληρονομιάς.

Το Υπουργείο Οικονομικών έχει να αντιμετωπίσει τη συνεχώς αυξανόμενη δυναμικότητα του φαινομένου της «αποποίησης της κληρονομιάς» από πολλούς πολίτες.

Το φαινόμενο της αποποίησης αυξάνει συνεχώς λόγω της αυξανόμενης φορολογίας που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια. Όμως, είναι μόνο οι φόροι που εντείνουν αυτό το φαινόμενο; Όχι βέβαια! Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι οφειλές που πολλά από τα ακίνητα αυτά έχουν και προς τις τράπεζες.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και τυχόν ερωτήσεις, που μπορούν να παρουσιαστούν στους συναδέλφους από τους πελάτες τους.

Η αποδοχή κληρονομιάς μπορεί να είναι ρητή ή σιωπηρή.

Ρητή αποδοχή κληρονομιάς έχουμε συνήθως όταν αυτή γίνεται με σκοπό την μεταγραφή της στο αρμόδιο υποθηκοφυλάκιο, ώστε να αποκτηθεί η κυριότητα επί του ακινήτου της κληρονομιάς. Στη ρητή αποδοχή θα πρέπει να συνταχθεί συμβολαιογραφικό έγγραφο (ή γνωστή πράξη αποδοχής).

Σιωπηρή αποδοχή κληρονομιάς έχουμε όταν η θέληση προσωρινού κληρονόμου να γίνει οριστικός συνάγεται από πράξεις του. Για παράδειγμα η αίτηση για έκδοση κληρονομητηρίου, αγωγή για τη διεκδίκησή της ή ακόμα και η χρήση πράγματος της κληρονομιάς.

Πλασματική αποδοχή κληρονομιάς: Εκτός από τις ως άνω περιπτώσεις, ο νόμος θεωρεί ότι κάποιος είναι κληρονόμος, όταν παρέλθει άπρακτη και η προθεσμία που προβλέπεται από το νόμο για να προβεί σε αποποίηση. Η προθεσμία αποποίησης είναι 4 μήνες από το θάνατο του κληρονομούμενου ή από τη δημοσίευση της διαθήκης, αν υπάρχει. Η ως άνω προθεσμία είναι 12 μήνες στην περίπτωση που ο κληρονομούμενος ήταν κάτοικος εξωτερικού (τελευταία κατοικία) ή ο κληρονόμος το έμαθε όταν διέμενε στο εξωτερικό. Τις ίδιες προθεσμίες έχουν και οι ανήλικοι με ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τους ενήλικες, είναι κληρονόμοι με το ευεργέτημα της απογραφής.

Θεωρώ σε αυτό το σημείο ότι πρέπει να σταθώ στο ερώτημα που όλοι συναντάμε και μάλιστα στις περιπτώσεις όπου υπάρχουν χρέη: Μέχρι ποιο βαθμό συγγένειας φτάνει η αποποίηση κληρονομιάς;

Σύμφωνα, λοιπόν με το νόμο για τη κληρονομική διαδοχή για την εξ’ αδιαιρέτου κληρονομιά καθιερώνονται τάξεις που κληρονομούν κατά σειρά προτεραιότητας.

Στην πρώτη τάξη οι κατιόντες του κληρονομούμενου, τέκνα και η σύζυγος, αν δεν υπάρχουν, οι γονείς και τα αδέλφια και αν δεν υπάρχουν και αυτοί, οι παππούδες και οι γιαγιάδες και στο τέλος στην τελευταία τάξη, το Δημόσιο.

Τι απάντησε λοιπόν ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών σε σχετικά ερώτηση που του τέθηκε προχθές στη Βουλή;

Σύμφωνα με το άρθρο 184 του Ν.4261 η παράγραφος 6 του άρθρου 82 του κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών:

«Με πράξη της φορολογικής διοίκησης επιτρέπεται η εξόφληση του συνόλου ή μέρους οφειλομένου φόρου κληρονομιάς από οφειλέτη που βρίσκεται σε αδυναμία να του καταβάλει με μετρητά μετά από αίτησή του, με μεταβίβαση στο Ελληνικό Δημόσιο της πλήρους κυριότητας ολόκληρου αξιόλογου κληρονομαίου ή άλλου ακινήτου, το οποίο βρίσκεται εντός σχεδίου πόλης και δεν βαρύνεται με οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα, αγωγή ή άλλος βάρος. Σε καμία περίπτωση δεν αποδίδεται στον οφειλέτη η τυχόν διαφορά μεταξύ της αξίας του ακινήτου, που προσφέρεται και του φόρου που οφείλεται. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων καθορίζεται η διαδικασία εξόφλησης του φόρου και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου».

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνω κάποιες παρατηρήσεις.

Κατ’ αρχάς το ακίνητο να είναι εντός σχεδίου και να μην έχει βάρη, το ακίνητο μπορεί να είναι το κληρονομούμενο ή κάποιο άλλο.

Η εκχώρηση εξοφλεί αποκλειστικά και μόνο φόρο κληρονομιάς του κληρονόμου και όχι άλλο φόρο. Σε καμία περίπτωση δεν αποδίδεται στον οφειλέτη τυχόν διαφορά.

Αν λοιπόν κάποιος κληρονομήσει ακίνητο αξίας π.χ. 100.000€ και ο φόρος είναι 20.000€, τότε εκχωρώντας το ακίνητο το Δημόσιο δεν του επιστρέφει τη διαφορά, αλλά όπως αναφέρεται και στο νόμο δεν μπορεί να συμψηφίσει άλλη οφειλή προς τη ΔΟΥ (π.χ. φόρο εισοδήματος κ.λπ.).

Στο παράδειγμα του κ. Αναπληρωτή Υπουργού και στην απάντησή του αναφέρθηκε ότι «αν κάποιος χρωστάει 30.000€ στο Δημόσιο και το ακίνητο που το Δημόσιο θα συμφωνήσει να εκχωρηθεί για τη φορολογική υποχρέωση στοιχίζει 50.000€, αυτά η διαφορά των 20.000€ να μην χάνεται για τον πολίτη, αλλά να υπάρχει ειδική διαδικασία, ώστε ο πολίτης να προστατεύεται και να μη χάνει το Δημόσιο.»

Όποια και να είναι η «ειδική διαδικασία» θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση και τροποποίηση στο συγκεκριμένο άρθρο.

Πρέπει όμως να σταθούμε και σε ένα άλλο σημείο: Τι γίνεται στην περίπτωση που ο θανών είχε χρέη προς το Δημόσιο ή φορολογικό έλεγχο κ.λπ. όταν ο κληρονόμος δεν αποποιείται την κληρονομιά, αλλά και το κληρονομούμενο ακίνητο, δεν επαρκεί για να καλύψει τα συγκεκριμένα ή μελλοντικά χρέη (φορολογικός έλεγχος).

Ο κληρονόμος υπεισέρχεται και στα χρέη του κληρονομούμενου. Με την οριστική κτήση της κληρονομιάς επέρχεται η λεγόμενη «σύγχυση» δηλαδή η ένωση της κληρονομιάς με την ίδια περιουσία του κληρονόμου. Αυτό σημαίνει ότι ο κληρονόμος θα είναι υπόχρεος και με την προσωπική του περιουσία για τα χρέη του κληρονομούμενου όχι μόνο προς την εφορία, αλλά και τα ασφαλιστικά ταμεία.

Θέλει λοιπόν ιδιαίτερη προσοχή για πελάτες μας να γνωρίζουν όχι μόνο τους χρόνους, αλλά και μια υποτυπώδη απογραφή της περιουσίας του κληρονομούμενου για να μη βρεθούν προ εκπλήξεως, μιας και μετά την κατά κύριο λόγο σιωπηρή αποδοχή (μη αποποίηση εντός τετραμήνου) δεν υπάρχει επιστροφή.

Facebook Comments