Τι μπλοκάρει την παγκόσμια ανάπτυξη;

Μετά από την απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να αυξήσει το όριο χρέους μέχρι και το Φεβρουάριο του 2014, οι εξελίξεις στις αγορές ήταν καθοριστικές. Φυσικά, αυτό που έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε δεν είναι τόσο η άνοδος των μετοχών αλλά η πτώση των αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων, με τις απώλειες από τις 17 Οκτωβρίου να είναι στο 9,0%.

Ακολούθησαν οι νέες θέσεις εργασίας (NFP) οι οποίες ήταν απογοητευτικές και η κατακόρυφη πτώση του δολαρίου που είχε σαν αποτέλεσμα την άνοδο της ισοτιμίας EUR/USD κοντά στα 1,3800. Την ίδια ώρα το πετρέλαιο έχει βρεθεί κάτω από τα $100,00. Τι μας δείχνει αυτή η εικόνα;

Το αμερικανικό shutdown αναμένεται να κοστίσει 0,3% από το ΑΕΠ της Αμερικής το τέταρτο τρίμηνο και επομένως το πετρέλαιο σπεύδει να προεξοφλήσει την εξέλιξη αυτή. Επίσης, η πτώση του δολαρίου δημιουργεί συνθήκες αποπληθωρισμού στην αμερικανική οικονομία (και όχι πληθωρισμού όπως θα πίστευαν πολλοί), γεγονός που το έχει αποδείξει και η ίδια η Fed. Μέσα σε όλα αυτά, η πτώση του δολαρίου λίγες ημέρες μετά τη λήξη του shutdown, δεν αποκλείεται να προκαλέσει αύξηση των εξαγωγών με στόχο την, όσο το δυνατόν, μείωση των επιπτώσεων του shutdown.

Παρόλα αυτά όμως, το πρόβλημα είναι αλλού. Είναι στη δυσκολία που εντοπίζεται να υπάρξει μια σταθερή αναπτυξιακή προοπτική για την αμερικανική και κατ’ επέκταση, για την παγκόσμια οικονομία. Αν μελετήσουμε τα στοιχεία θα δούμε ότι η βοήθεια της Fed προς την αμερικανική οικονομία έχει μια φθίνουσα πορεία. Με απλά λόγια, κάθε δολάριο που ξοδεύει η Fed για τη στήριξη της αμερικανικής οικονομίας, έχει συνεχώς μικρότερο αντίκτυπο στο ΑΕΠ.

Το πρόβλημα εστιάζεται στο γεγονός ότι το χρήμα αυτό δεν εισέρχεται στην οικονομία αλλά διοχετεύεται στις τράπεζες οι οποίες το διατηρούν στα αποθεματικά τους (ή σε αυτά των αντίστοιχων κεντρικών τραπεζών). Με αυτό τον τρόπο δεν μπορεί να αποκατασταθεί η πίστωση προς την πραγματική οικονομία και αυτό καθηλώνει την ανάπτυξη. Δηλαδή, δεν έχει σημασία πόσα χρήματα θα ξοδέψει η Fed, αλλά πόσα από αυτά θα γίνουν διαθέσιμα από τις τράπεζες, προς δανεισμό.

Αν παρατηρήσουμε τα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών και κυρίως της Fed, θα δούμε ότι υπάρχει μια διαρκώς αυξανόμενη ανοδική τάση, πράγμα που επιβεβαιώνει ότι δεν «κυκλοφορεί» χρήμα στην πραγματική οικονομία. Για να διοχετευθεί το χρήμα στην πραγματική οικονομία, θα πρέπει να εξομαλυνθούν οι συνθήκες που επικρατούν στο παγκόσμιο τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και αυτές δε φαίνεται ότι θα βελτιωθούν σύντομα.