Νέα μέτρα προ των πυλών – στο κενό το σενάριο της «καθαρής εξόδου» από το Μνημόνιο

Με τον εφιάλτη νέων μέτρων για το 2018 ή την εφαρμογή των περικοπών σε αφορολόγητο και συντάξεις από το 2019 ζει πλέον το οικονομικό επιτελείο εν όψει της τρίτης αξιολόγησης, παρακολουθώντας από απόσταση το σενάριο της «καθαρής εξόδου» από το Μνημόνιο που διαδίδει το Μαξίμου.

Μετά την «εκεχειρία» που έγινε μεταξύ Βερολίνου και Ταμείου στις 15 Ιουνίου για να γίνουν οι γερμανικές εκλογές και να πάρει η Ελλάδα τη δόση των 7,7 δισ. ευρώ, το ΔΝΤ επανέρχεται με αναβαθμισμένο ρόλο και νέες απαιτήσεις.

Με το πρόγραμμα που ενέκρινε στις 21 Ιουλίου για την Ελλάδα έχει στήσει ήδη το «ναρκοπέδιο» εν όψει της τρίτης αξιολόγησης. Περιμένει να δει περικοπές 200 εκατ. ευρώ από κοινωνικά επιδόματα, αυστηρή αξιολόγηση και μείωση των συμβασιούχων στο Δημόσιο, δεν θέλει την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων μετά το 2018 και θεωρεί ότι οι εμπορικές τράπεζες θα πρέπει να τύχουν πρόσθετης ανακεφαλαιοποίησης τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ.

Ανοίγει μάλιστα δρόμο για τη συζήτηση νέων δημοσιονομικών μέτρων λόγω της πρόβλεψη του Ταμείου για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018, που δεν αναμένει να φτάσει πάνω από 2,2% του ΑΕΠ, έναντι του στόχου του προγράμματος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Από το οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι η μάχη για τα μέτρα του 2018 δεν θα ξεκινήσει τώρα, στην αρχή της τρίτης διαπραγμάτευσης, αλλά την ερχόμενη άνοιξη, όταν οι άνθρωποι του Ταμείου θα εγκρίνουν την εφαρμογή μέτρων και αντίμετρων από το 2019. Από πηγές των δανειστών, όμως, θεωρείται βέβαιο ότι το θέμα θα ανοίξει άμεσα, με δεδομένο ότι η «επίσημη» έναρξη της αξιολόγησης τον Οκτώβριο θα συμπέσει με τη σύνταξη του προϋπολογισμού του 2018 και άρα και τις δημοσιονομικές προοπτικές της Ελλάδας για τον επόμενο χρόνο.

Αν πάντως το ΔΝΤ επιμείνει και σε αυτή την πρόβλεψή του, όπως έκανε και το 2017, επιβάλλοντας την προνομοθέτηση μέτρων 5,2 δισ. για το 2019 και το 2020, το οικονομικό επιτελείο θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση. Είτε θα πρέπει να προτείνει νέα μέτρα για να κλείσει το «κενό» του 2018 είτε θα πρέπει -όπως προβλέπει το Μνημόνιο- να εφαρμόσει περικοπή συντάξεων και αφορολόγητου το 2019, δίνοντας τη χαριστική βολή στα πενιχρά πλέον εισοδήματα των συνταξιούχων. Εκτός από κοινωνικό, η κυβέρνηση θα δεχθεί και βαρύ πολιτικό πλήγμα αφού θα πρέπει να εφαρμόσει πρόωρα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα, ξεχνώντας κάθε σκέψη για αντίμετρα, κάτι που αποτέλεσε το άλλοθι για τα μέτρα της διετίας 2019-2020.

Οι τράπεζες

Μεγάλος κίνδυνος είναι το Ταμείο να επιμείνει ότι η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών είναι ευάλωτη λόγω του υψηλού ποσοστού «κόκκινων» δανείων και ότι θα πρέπει να ενισχυθεί με τουλάχιστον 10 δισ. σε νέα κεφάλαια. Εκείνο όμως που θα ανοίξει το «κουτί της Πανδώρας», είναι η απαίτηση για νέα αξιολόγηση του ενεργητικού των τραπεζών (Asset Quality Review). Αν γίνει κάτι τέτοιο, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το υπόλοιπο των «κόκκινων» δανείων θα αυξηθεί (αφού, όπως τονίζουν, δεν έχουν βγει ακόμη όλοι οι σκελετοί από την ντουλάπα), με αποτέλεσμα άλλο ένα κύμα ανησυχίας και για τις ελληνικές τράπεζες αλλά και για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Εκ των πραγμάτων λοιπόν, η πορεία για τη σταθερή έξοδο προς τις αγορές θα γίνει δυσκολότερος, καθώς οι αγορές θα πανικοβληθούν.

Πιέζει για διευθέτηση η Λαγκάρντ, σφυρίζουν αδιάφορα οι Ευρωπαίοι

Η επικεφαλής του ΔΝΤ κ. Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία αναμένεται ότι θα επισκεφθεί την Ελλάδα μετά τις γερμανικές εκλογές, θα ξεκαθαρίσει στην ελληνική κυβέρνηση ότι ακόμη και όλες οι μεταρρυθμίσεις να υλοποιηθούν ακριβώς όπως έχουν σχεδιαστεί, η ελάφρυνση του χρέους παραμένει ο υπ’ αριθμόν 1 στόχος του Ταμείου για την Ελλάδα.

Μάλιστα, αναμένεται να ανοίξει τα χαρτιά της και για το ενδεχόμενο οι Ευρωπαίοι εταίροι μας να συνεχίσουν την παρελκυστική τακτική τους αναβάλλοντας τις αποφάσεις για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα του χρέους, τα οποία υποτίθεται ότι θα υλοποιηθούν μετά τα μέσα του 2018.

Στόχος του Ταμείου είναι μετά το τέλος του προγράμματος με την Ελλάδα τον Αύγουστο του 2018 να κάνει μια δεύτερη αξιολόγηση του χρέους, που θα κρίνει ότι η εξυπηρέτησή του είναι πλέον βιώσιμη. Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο, θα πρέπει τους επόμενους μήνες τα υπόλοιπα μέλη του Eurogroup να πάρουν τις αποφάσεις τους για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους με ένα δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα για την υλοποίησή τους μετά το 2018.

Η στάση όμως των μελών της ευρωζώνης, όπως συμβαίνει από το 2010, θα καθοριστεί κυρίως από τη στάση της Γερμανίας. Μέσα στην εβδομάδα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, διαμήνυσε διά της πλαγίας οδού (σχολιάζοντας μέσω εκπροσώπου ένα δημοσίευμα της «Bild») ότι δεν τίθεται κανένα θέμα αμοιβαιοποίησης του χρέους των κρατών-μελών του Ευρωπαϊκού Νότου, αφού κάθε κράτος θα πρέπει να έχει την ευθύνη για τη δημοσιονομική του διαχείριση.

Αν λοιπόν μέσα στο φθινόπωρο οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης δεν προχωρήσουν σε πιο συγκεκριμένες αποφάσεις για το ελληνικό χρέος, τότε είναι πολύ πιθανό να δούμε ακόμη και την πλήρη αποχώρηση του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα, δίνοντας έτσι χώρο στη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου. Βεβαίως, μια τέτοια εξέλιξη θα φέρει εκρηκτικές εξελίξεις για το ελληνικό πρόγραμμα, το οποίο θα πρέπει να κάνει… επανεκκίνηση, περνώντας ξανά από τα εθνικά Κοινοβούλια Γερμανίας, Αυστρίας, Φινλανδίας, Ολλανδίας και Σλοβακίας, λίγο πριν από το τέλος του.