Nomura: Τα 4 ανοιχτά μέτωπα για την Ελλάδα – θα υπάρξει αίσιο τέλος στο «ελληνικό δράμα»;

Τα τέσσερα μέτωπα τα οποία θα κρίνουν κατά πολύ τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα αναλύει η Nomura. Τα περιορισμένα πολιτικά ρίσκα εντός και εκτός επιτρέπουν την αισιοδοξία για αίσιο τέλος στο «ελληνικό δράμα», αναφέρει ο οίκος. Η τέταρτη αξιολόγηση, η μεταμνημονιακή εποπτεία, τα ρίσκα και ο επόμενος καταλύτης για τα ομόλογα.

Η τέταρτη και τελευταία αξιολόγηση του προγράμματος έχει ξεκινήσει επίσημα με στόχο να ολοκληρωθεί τον Μάιο, ενώ το Eurogroup στις 21 Ιουνίου 2018 είναι η τελευταία δυνατή προθεσμία. Τα 88 προαπαιτούμενα έχουν ήδη συνταχθεί στην πρόσφατη έκθεση συμμόρφωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτή θα είναι μία κρίσιμη αξιολόγηση, καθώς εκτός από την εισαγωγή ορισμένων “ακανθωδών” ζητημάτων, όπως οι ιδιωτικοποιήσεις και η απελευθέρωση του κλάδου της ενέργειας, ενέχει τον κίνδυνο να ζητήσει το ΔΝΤ να εφαρμοστεί η μείωση του αφορολόγητου το 2019 αντί το 2020, εάν αμφισβητηθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3,5% του ΑΕΠ για το 2019.

Η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας αναβαθμίστηκε μέχρι στιγμής από την S & P, την Moodys και την Fitch, ενώ όλοι οι οίκοι αξιολόγησης διατηρούν θετικές προοπτικές, υποδηλώνοντας ότι θα υπάρξουν περαιτέρω αναβαθμίσεις στο εγγύς μέλλον. Η Nomura εκτιμά ότι η επόμενη αναβάθμιση θα γίνει από την DBRS στις αρχές Μαΐου, καθώς έχει μείνει πίσω σε σχέση με τους άλλους τρεις οίκους αξιολόγησης, καθώς δίνει rating CCC-H.

Η κύρια εξέλιξη, σύμφωνα με την Nomura, είναι η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές με την έκδοση του 7ετούς ομολόγου. Το sell-off που ακολούθησε την έκδοση αμφισβήτησε την ικανότητα της Ελλάδας να έχει τακτική πρόσβαση στην αγορά στο μέλλον. Αυτή η έκδοση ήρθε σε μια πιο δύσκολη στιγμή για την Ελλάδα, λόγω του risk-off κλίματος αλλά και της αβεβαιότητας γύρω από το μέλλον της χώρας μετά το τέλος του προγράμματος. Αυτό θα αποσαφηνιστεί μέχρι το τέλος της τέταρτης αξιολόγησης, ενώ οι εξελίξεις στην ελάφρυνση του χρέους και το τελικό cash buffer θα πρέπει να κάνουν την επόμενη μεγάλη έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, πιο εύκολη.

Η Nomura εξακολουθεί να εκτιμά ότι μια “καθαρή έξοδος” είναι πιο πιθανή από ό,τι η προληπτική πιστωτική γραμμή. Όπως υπενθυμίζει, η “καθαρή έξοδος” είναι ένας όρος που σχεδιάστηκε για να αναφερθεί στον τρόπο με τον οποίο η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Κύπρος αποχώρησαν από τα δικά τους προγράμματα δηλαδή, χωρίς κανέναν μηχανισμό παρακολούθησης και με πλήρη πρόσβαση στην αγορά. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η παρακολούθηση μετά το πρόγραμμα αναμένεται ευρέως να είναι ενισχυμένη λόγω της πολύ μεγαλύτερης χρηματοδότησης που έχει λάβει από τον επίσημο τομέα. Έτσι, όπως τονίζει, φαίνεται απίθανο η έξοδος της Ελλάδας να είναι τόσο “καθαρή” όσο εκείνη των προκατόχων της και ο όρος θα έπρεπε πραγματικά να χρησιμοποιηθεί μόνο για να περιγράψει την έλλειψη προληπτικής πιστωτικής γραμμής ή οποιουδήποτε μηχανισμού παρακολούθησης.​

Ενώ υπήρξαν κάποιες εντάσεις στο γεωπολιτικό μέτωπο και κάποια πολιτικά σκάνδαλα, η Nomura εκτιμά ότι ο πολιτικός κίνδυνος παραμένει χαμηλός στην Ελλάδα λόγω των δεσμεύσεων τόσο της κυβέρνησης όσο και του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε ό,τι έχει συμφωνηθεί με τους πιστωτές της Ελλάδας. Η σημερινή κυβέρνηση συνεχίζει να επαναλαμβάνει ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, το αργότερο μέχρι τον Οκτώβριο του 2019. Επιπλέον, συμπληρώνει η Nomura, η κυβέρνηση συνασπισμού στη Γερμανία ερμηνεύεται ως καλή είδηση για την Ελλάδα.

Τα ελληνικά ομόλογα έχουν χάσει περίπου τα μισά από τα πρόσφατα κέρδη τους (από την ημέρα του swap) αλλά γενικά παραμένουν τα ευρωπαϊκά ομόλογα με τις καλύτερες επιδόσεις από τον Δεκέμβριο. Η… σκανδάλη για το επόμενο ράλι θα μπορούσε να είναι η θετική είδηση για την τέταρτη αξιολόγηση καθώς και το πακέτο της ελάφρυνσης του χρέους. Ωστόσο,  εάν το ΔΝΤ ζητήσει την ενεργοποίηση της μείωσης του αφορολόγητου το 2019, οι εντάσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των δανειστών ή μεταξύ του ΔΝΤ και των Βρυξελλών, μπορεί να επιστρέψουν.

Όπως τονίζει η Nomura, το β τρίμηνο του 2018 και ιδιαίτερα ο Μάιος και ο Ιούνιος θα είναι κρίσιμοι για το τι θα συμβεί στη συνέχεια για την Ελλάδα.  Η επιτυχής τέταρτη και τελευταία αξιολόγηση του προγράμματος θα πρέπει να δώσει το πράσινο φως στην εκταμίευση μιας μεγάλης δόσης ύψους 11,7 δισ. ευρώ. Το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους θα συζητηθεί τον Απρίλιο με στόχο την ολοκλήρωση του πλαισίου του μέχρι τον Ιούνιο, πριν από το τέλος του προγράμματος. Μερικά από τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους θα εξαρτηθούν από τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, ενώ κάποια άλλα θα μπορούσαν να συνδεθούν με τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας (εάν το ΑΕΠ απογοητεύσει, θα ενεργοποιηθούν τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους). Περαιτέρω παράταση της διάρκειας των δανείων του EFSF, με τη χρησιμοποίηση μέρους των αχρησιμοποίητων κεφαλαίων του ESM για την επαναγορά δανείων του ΔΝΤ (τα οποία έχουν μικρότερη διάρκεια και υψηλότερα επιτόκια), είναι μερικά από τα μέτρα που συζητήθηκαν μέχρι τώρα.

Για τους λόγους αυτούς, η Nomura, δεν αναμένει αρνητικό αποτέλεσμα σε αυτήν την τελική έκβαση του προγράμματος. Ωστόσο, όπως προειδοποιεί, ο κίνδυνος είναι υπαρκτός και οι καθυστερήσεις είναι πιθανές, καθώς υπάρχουν πολλά μέρη που συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Τα τελευταία χρόνια, ήταν κυρίως οι πολιτικές αποφάσεις που οδήγησαν σε αρνητικές εκπλήξεις στην ελληνική περίπτωση. Οι πολιτικοί κίνδυνοι, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, φαίνονται σχετικά περιορισμένοι σήμερα έναντι του παρελθόντος και αυτό επιτρέπει να υπάρχει κάποια αισιοδοξία ότι το τέλος του παιχνιδιού θα είναι θετικό.

Ελευθερία Κούρταλη