Αγροτικός Τομέας: Τι θα Ζητούσα από την Νέα Κυβέρνηση

Η αγροτική μας παραγωγή βρίσκεται σε κάθοδο. Σήμερα, σε πολλά είδη η παραγωγή είναι στο επίπεδο του 1980 ή πιο πίσω[1].  Το αγροτικό ισοζύγιο (η διαφορά του τι εισπράττουμε από τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων με το τι πληρώνουμε για εισαγωγές) παραμένει αρνητικό. Οι αγρότες μας υφίστανται πολύ μεγάλο ανταγωνισμό από τις εισαγωγές[2].

Η νέα Κυβέρνηση, που θα προκύψει από τις εκλογές έχει πολύ σημαντικά θέματα να λύσει στον αγροτικό τομέα. Μερικά είναι εξαιρετικώς επείγοντα, όπως το να λύσει το πρόβλημα από το «πακέτο Χατζηγάκη» που απειλεί να αφήσει 700.000 αγρότες χωρίς εξισωτικές αποζημιώσεις[3].

Άλλα είναι πιο μακροπρόθεσμα, αλλά εξαιρετικώς κρίσιμα, καθώς κινδυνεύουμε να μείνουμε χωρίς αγρότες, καθώς ελάχιστοι τομείς της αγροτικής παραγωγής μπορούν να δώσουν πια ένα μικρό αλλά αξιοπρεπές εισόδημα.

Χρειάζεται επανασχεδιασμός όλης μας της αγροτικής πολιτικής! Αν αυτό δεν γίνει, θα βλέπουμε παρά την παραγωγή μας να φθίνει ασταμάτητα. Η Ελληνική Γεωργία χαρακτηρίζεται από πολύ μικρού μεγέθους μονάδες, χρόνια έλλειψη κεφαλαίων και ολιγοψώνιο αγροτικών προϊόντων (οι αγρότες μας παράγουν, αλλά όταν πάνε να πουλήσουν δεν βρίσκουν παρά ελάχιστους εμπόρους που όλοι πληρώνουν πάνω κάτω τα ίδια ελάχιστα.)

Η γεωμορφολογία της χώρας μας δεν επιτρέπει παρά σε λίγες περιοχές την ανάπτυξη μεγάλων, διεθνώς ανταγωνιστικών αγροτικών επιχειρήσεων. Οι μικρές επιχειρήσεις μας είναι πολύ μικρές για να επιβιώσουν παρά σε εξειδικευμένες αγορές (niche markets). Η βέλτιστη λύση είναι να έχουμε ένα μίγμα μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων. Όμως, προς το παρόν πρέπει να βασισθούμε στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Αυτή είναι η πραγματικότητα και μία σωστή αγροτική πολιτική οφείλει να τις στηρίξει και να τις βοηθήσει να αναπτυχθούν και να εξελιχθούν.

Έτσι, δύο είναι τα βασικότερα θέματα που οφείλει η νέα Κυβέρνηση να προωθήσει αμέσως:

1.       Την ανάπτυξη του ανταγωνισμού στον εμπορικό τομέα των αγροτικών προϊόντων, ώστε να υπάρχουν πολλές εμπορικές και μεταποιητικές επιχειρήσεις που να ανταγωνίζονται για να αγοράσουν την παραγωγή των αγροτών, σπάζοντας και τα όποια καρτέλ υφίστανται. Οι αγρότες μας να έχουν επιλογές για την διάθεση της παραγωγής τους.

2.       Να προωθηθεί η οργάνωση των αγροτών σε Ομάδες Παραγωγών, Εταιρείες ή Συνεταιρισμούς, ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη για τις προμήθειες, αλλά και διαπραγματευτική ικανότητα με τους πελάτες τους. Οι οργανωμένοι αγρότες μπορούν να ξεπεράσουν πολλά από τα μειονεκτήματα του μικρού αγροτικού κλήρου.

Από εκεί και πέρα, υπάρχουν εκατοντάδες θέματα όπου πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις και ριζικές αλλαγές, αν θέλουμε μία αποτελεσματική και κερδοφόρα αγροτική οικονομία. Σταχυολογώ μερικά από τα σημαντικότερα:

1.       Οι ενισχύσεις που λαμβάνουν οι αγρότες, να εντάσσονται σε στρατηγικό σχεδιασμό ώστε να έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και να μη αποτελούν απλές εισοδηματικές ενισχύσεις.

2.       Οι ενισχύσεις να πηγαίνουν σε πραγματικούς παραγωγούς και να μη είναι αντικείμενο εκμεταλλεύσεως επιτηδείων.

3.       Οι αγρότες να εκμεταλλεύονται οι ίδιοι την διαφορά αξίας από το χωράφι στο ράφι, δίνοντας οι ίδιοι προστιθέμενη αξία στα προϊόντα τους.  Σήμερα, φορολογικοί κανόνες, υπερβολικές προδιαγραφές εγκαταστάσεων και όλο το σύστημα συνωμοτούν ώστε οι αγρότες απλώς να πωλούν χύμα προϊόντα χωρίς προστιθέμενη αξία. Γιατί πχ να πωλούν σκέτο γάλα και να μη πωλούν γιαούρτι ή τυρί; Αναγκαίο, λοιπόν, να φύγουν όλα αυτά τα γραφειοκρατικά, νομοθετικά και φορολογικά εμπόδια.

4.       Η προώθηση της Ελληνικής αγροτικής παραγωγής, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, για να είναι αποτελεσματική, να συντονίζεται από το Κράτος σε μία ενιαία καμπάνια. Σήμερα, πολλοί και διάσπαρτοι φορείς, ιδιωτικοί ή κρατικοί, δαπανούν μεγάλα ποσά τελείως αναποτελεσματικώς.

5.       Οι γεωτεχνικοί, γεωπόνοι, κτηνίατροι κλπ. να αποκτήσουν ξανά τον συμβουλευτικό τους ρόλο και να βρεθούν στα χωράφια. Σήμερα, οι γεωτεχνικοί του υπουργείου έχουν γίνει γραφειοκράτες, ενώ οι περισσότεροι του ιδιωτικού τομέα απλοί έμποροι αγροεφοδίων.

6.       Να ξαναλειτουργήσει η «Υπηρεσία Γεωργικών Εφαρμογών» στο Υπουργείο ως κόμβος αμφίπλευρης και αδιάλειπτης επικοινωνίας ανάμεσα στον παραγωγό, στη διοίκηση, στην έρευνα και στην εκπαίδευση.

7.       Η έρευνα στα ΑΕΙ να συνδεθεί με τις ανάγκες της Ελληνικής αγροτικής παραγωγής και να δημιουργηθούν στα Πανεπιστήμια Συμβουλευτικές Υπηρεσίες για τους αγρότες κατά τα πρότυπα των Agricultural Extension Services των Πανεπιστημίων των ΗΠΑ.

8.       Να ληφθούν μέτρα για την μεγέθυνση του αγροτικού κλήρου όπως απαγόρευση κατατμήσεως και φορολόγηση της μη καλλιεργούμενης γεωργικής γης. Οι αναδασμοί, ό,τι ήταν να δώσουν το έδωσαν.

9.       Να προχωρήσουν οι Δασικοί χάρτες για να πάρει ανάσα η δασική παραγωγή και να λυθεί το πρόβλημα των βοσκοτόπων που τινάζει την κτηνοτροφία στον αέρα.

10.   Οι βοσκότοποι να παραχωρούνται στους κτηνοτρόφους με μακροχρόνιες συμβάσεις και να επιτραπεί η δημιουργία σταβλικών εγκαταστάσεων σε αυτούς. Η σημερινή κατάσταση οδηγεί σε απαράδεκτες σταβλικές εγκαταστάσεις τσαντίρια και ομηρία των κτηνοτρόφων από το πολιτικό σύστημα, καθώς όλες οι εγκαταστάσεις είναι παράνομες. Μέτρα, όπως η αναστολή κατεδαφίσεως για ορισμένο χρόνο, δεν αλλάζουν την κατάσταση.

Πέρα από τα παραπάνω, πρέπει πάντα να γνωρίζουμε ότι για να έχουμε αγροτική παραγωγή, πρέπει να έχουμε ανθρώπους στην ύπαιθρο. Μία σωστή αγροτική πολιτική πρέπει να έχει άξονα τον άνθρωπο και να δημιουργεί και συντηρεί καλό επίπεδο ζωής για τους αγρότες, παρέχοντας υγεία, παιδεία, επικοινωνία και πολιτισμό στην ύπαιθρο, ώστε να προσελκύει νέους και δημιουργικούς ανθρώπους στον αγροτικό τομέα.