Την περασμένη εβδομάδα, στις 8 Μαϊου, εν μέσω πολακιάδας και λασπομαχίας, πέρασε απαρατήρητη η επέτειος των γενεθλίων του Friedrich Hayek (Χάγιεκ), ενός από τους μεγαλύτερους στοχαστές του αιώνα. Το έργο του επηρέασε όλους τους κλάδους των κοινωνικών επιστημών όπως και κυβερνήσεις και πολιτικές απανταχού του κόσμου.

Επειδή είμαι σίγουρος ότι πολλοί από τους αναγνώστες στο άκουσμα του ονόματος Χάγιεκ θα αναφωνήσουν «α, ο νεοφιλελεύθερος!»– κάτι το οποίο δείχνει την αδιαμφισβήτητη επικυριαρχία των αλητο-μαρξιστών τύπου Πολάκη-Τσίπρα στο πνευματικό και ιδεολογικό εποικοδόμημα των Ελλήνων- παραθέτω μερικά αποσπάσματα από το έργο του, με την ελπίδα ότι θα αναγνωστούν ακόμη κι από εκείνους που θα σπεύσουν να αποδεχτούν τον χαρακτηρισμό του ως νεο-φιλελεύθερου:

Ο Χάγιεκ για την Δημοκρατία και το κράτος δικαίου:

«Παρ’ όλον ότι πιστεύω σθεναρά ότι η διακυβέρνηση πρέπει να αναπτύσσεται σύμφωνα με τις αρχές και τις αξίες που επιβραβεύει η πλειοψηφία των πολιτών και οι αρχές αυτές πρέπει να γίνονται σεβαστές, εάν επιδιώκουμε την ελευθερία και την ειρήνη, πρέπει ειλικρινώς να παραδεχτώ ότι, εάν η δημοκρατία συμβαίνει να ταυτίζεται με την αχαλίνωτη βούληση της πλειοψηφίας, τότε δεν είμαι δημοκράτης  και, επιπλέον, να παρατηρήσω ότι μια τέτοια κυβέρνηση είναι ολέθρια και δεν μπορεί να παράξει έργο».

«Η οικειοποίηση της δημοκρατίας είτε από οργανωμένες ομάδες συμφερόντων είτε από τους λαϊκιστές που την χρησιμοποιούν ως άλλοθι προκειμένου στη συνέχεια να την αναιρέσουν  μπορεί να αποσοβηθεί μόνο εάν η έννοια εμπλουτιστεί με την έννοια της «Δημαρχίας» (“demarchy”). Μόνο με τον τρόπο αυτόν που είναι ευκολότερο να εφαρμόσουμε στο τοπικό επίπεδο διακυβέρνησης μπορούμε να εγγυηθούμε την ισονομία, την κεντρική αρχή του κράτους δικαίου που αποτελεί την πεμπτουσία της δημοκρατίας». (Δίκαιο, Νομοθεσία και Ελευθερία, 1973).

Συνεχίζουμε με τον Χάγιεκ για το κοινωνικό κράτος και την υποχρέωση του να φροντίζει τους ασθενέστερους- ναι, καλά διαβάζετε:

«Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο σε μία ελεύθερη κοινωνία η κυβέρνηση να μην διασφαλίζει σε όλους προστασία από τις στερήσεις με τη μορφή ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος ή ένα επίπεδο διαβίωσης κάτω από το οποίο κανείς να μη χρειάζεται να κατέβει. Η υιοθέτηση ενός είδους ασφάλισης για περιπτώσεις ακραίων αντιξοοτήτων ενδέχεται να λειτουργεί προς το συμφέρον όλων. Μπορεί ακόμη να ειδωθεί ως μία ξεκάθαρη ηθική υποχρέωση του συνόλου να βοηθήσει, στο πλαίσιο της οργανωμένης κοινότητας, εκείνους που δεν μπορούν να βοηθήσουν τους εαυτούς τους. Όσο το οριζόντιο ελάχιστο εισόδημα παρέχεται εκτός της αγοράς, σε όλους όσοι, για κάποιο λόγο, είναι ανήμποροι να βγάλουν τα προς το ζην εντός της αγοράς, αυτό δεν συνεπάγεται ότι θα οδηγήσει σε κάποιον περιορισμό της ελευθερίας ή σε κάποια σύγκρουση με το Κράτος Δικαίου» (Δίκαιο, Νομοθεσία και Ελευθερία).

Και, για να είστε σίγουροι ότι δεν του «ξέφυγε» δείτε μια παρεμφερή επισήμανση στον «Δρόμο προς τη δουλεία»:

«Ούτε υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο το κράτος δεν θα έπρεπε να βοηθά τα άτομα λαμβάνοντας πρόνοια για εκείνους τους κοινούς κινδύνους της ζωής, έναντι των οποίων και εξαιτίας της αβεβαιότητας τους, λίγα άτομα μπορούν να προετοιμαστούν επαρκώς. Στην περίπτωση μίας αρρώστιας ή ενός ατυχήματος, ούτε η επιθυμία να αποφύγει κάποιος τέτοιες συμφορές, ούτε οι προσπάθειες να ξεπεραστούν οι συνέπειες των αποδυναμώνονται κατά κανόνα λόγω της πρόνοιας για βοήθεια. Εν συντομία, στις περιπτώσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε γνήσια ασφαλίσιμους κινδύνους, η άποψη ότι το κράτος θα πρέπει να βοηθήσει στην οργάνωση ενός ολοκληρωμένου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης έχει ισχυρή βάση[…]. Οπουδήποτε η δράση της κοινότητας μπορεί να απαλύνει τις συνέπειες των καταστροφών εκείνων, από τις οποίες το άτομο ούτε μπορεί δυνητικά να φυλαχθεί ούτε μπορεί να προετοιμαστεί για τις συνέπειες τους, τέτοιου είδους δράσεις θα πρέπει αναμφίβολα να λαμβάνονται».

Είμαι σίγουρος ότι σας περνάει από το μυαλό ότι, τελικά, το τέρας του «νεοφιλελευθερισμού» κατασκευάστηκε από τους Έλληνες τσιπραίους και τους απανταχού συνοδοιπόρους τους, προκειμένου να κρύψουν κάτω από αυτόν τις δικές τους υπερ-συντηρητικές πολιτικές.

Ειρήσθω εν παρόδω, ότι οι παραχαράκτες των ιδεών και των απόψεων πρέπει να διαθέτουν και την αντίστοιχη  κοινωνική συμπεριφορά. Μερικοί δε εξ αυτών, όπως ο Πολάκης, προσφέρουν μια πιο βαλκανική εκδοχή του εκδορέα του αστικού τρόπoυ φέρεσθαι. Απολύτως στον αντίποδα αυτού βρισκόταν ο Χάγιεκ. Για του λόγου το αληθές παραθέτω μια ανθ-υπο-λεπτομέρεια της κοινωνικής συμπεριφοράς του στην οποία ήμουν μάρτυς:

Η σκηνή διαδραματίσθηκε στο πανεπιστήμιο του Freiburg (Γερμανία) στις αρχές της δεκαετίας του 80. Εγώ μελετούσα τον καιρό εκείνο το τρίτομο έργο του Χάγιεκ “Δίκαιο, Νομοθεσία και Ελευθερία” για τις ανάγκες της διατριβής μου. Πέρα, όμως, από το ίδιο το έργο έπρεπε να έχω και μια εποπτεία της δευτερογενούς βιβλιογραφίας σε σχέση με τα θέματα που πραγματευόταν το βιβλίο. Τα χρόνια εκείνα που δεν ήταν αναπτυγμένη η ηλεκτρονική επικοινωνία, η αποθήκευση των κειμένων γινόταν μέσω φωτοτυπιών. Την ώρα, λοιπόν, που ετοιμαζόμουν να φωτοτυπήσω μερικές δεκάδες σελίδες εμφανίσθηκε η λεπτή φιγούρα ενός κυρίου με παπιγιόν που παρέπεμπε σε κλασική φυσιογνωμία γερμανού διανοούμενου, ο οποίος κρατούσε ένα βιβλίο ανοιχτό σε μια σελίδα. Όταν τον είδα, έσπευσα να του παραχωρήσω τη θέση μου αλλά εκείνος ευγενικά μου είπε ότι θα περίμενε η σειρά του μετά από μένα. Στο διάστημα που περίμενε καρτερικά να τελειώσω όλες τις φωτοτυπίες, στράφηκα προς το μέρος του, δυο-τρεις φορές, επειδή είχα την αίσθηση ότι κάποιον μου  θύμιζε.  Το απόγευμα της ίδιας εκείνης μέρας είχε ανακοινωθεί μια διάλεξη του Hayek στο Πανεπιστήμιο και σκεφθείτε την έκπληξή μου, όταν είδα ότι ο Χάγιεκ του «Δίκαιο, Νομοθεσία and Ελευθερία» ήταν ο κύριος που πριν από μερικές ώρες περίμενε στωϊκά να τελειώσω τις φωτοτυπίες μου.

Όχι, δεν χρειάζεται να αντιπαραβάλλω την πολακική ευγένεια στην αστική του Hayek. Είναι αδύνατον, όμως, να μην σκεφθώ ότι «αρχή ανδρα δείκνυσι».

Facebook Comments