Στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου, όταν είχε αρχίσει να αχνοφαίνεται η επιδημία του κορονοϊού στην Κίνα, είχα προειδοποιήσει ότι εάν η επιδημία αυτή μεταβληθεί σε πανδημία, τότε ο κόσμος θα εισέλθει σε μια περίοδο μεγάλης, έστω και πρόσκαιρης, ύφεσης. Της μεγαλύτερης, που είχε βιώσει από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκείνη την εποχή δεν μπορούσα, όπως κανείς άλλωστε, να προβλέψω τις επιπτώσεις του COVID-19 στη δημόσια υγεία. Ούτε την καραντίνα ούτε και το lockdown. Όμως οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, ήταν αυτές που είχα προβλέψει. Τα αποτελέσματα για το δεύτερο τρίμηνο του 2020 στο σύνολο των οικονομιών του κόσμου ήταν άκρως απογοητευτικά. Για τη χώρα μας, όπως ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, οι επιπτώσεις ήταν εξίσου δραματικές, αν και αναμενόμενες. Το 15,2% ύφεση για το β’ τρίμηνο του έτους είναι ίσως το μεγαλύτερο μεταπολεμικά, παρά την πτώχευση του 2010. Δεν γνωρίζω τελικά ποιό θα είναι για το σύνολο του 2020 το τελικό ποσοστό της ύφεσης. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προέβλεψε ότι θα είναι 7,9%. Προφανώς ο πρωθυπουργός γνωρίζει περισσότερα από μένα, αν και θα έχουμε καλύτερη εικόνα όταν δούμε και τα επίσημα στοιχεία για το τρίτο τρίμηνο του 2020, το οποίο είναι και το πιο σημαντικό λόγω της (αρνητικής δυστυχώς για φέτος) επιπτώσεως του τουρισμού στην οικονομία.

Η διάρκεια της οικονομικής παγκόσμιας ύφεσης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την διάρκεια της πανδημίας και τις αρνητικές επιπτώσεις της στην δημόσια υγεία. Όσο περισσότερο ο COVID-19, απειλεί τους ανθρώπους τόσο η ύφεση θα διαρκεί, διότι η απειλή στη δημόσια υγεία αποθαρρύνει την κατανάλωση, το εμπόριο, τις μετακινήσεις. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι για να επανέλθουμε σε μια σχετική κανονικότητα θα χρειαστεί περίπου ένα έτος από τώρα, με την προϋπόθεση ότι μέχρι τότε θα έχει βρεθεί ένα σχετικά αποτελεσματικό εμβόλιο, με το οποίο θα εμβολιαστεί τουλάχιστον το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού. Όλα αυτά φυσικά εντείνουν την αβεβαιότητα για τον προσεχή χρόνο κι οι πλέον απαισιόδοξοι ισχυρίζονται ότι ούτε το 2021 θα είναι έτος ισχυρής ανάκαμψης της οικονομίας. Απομένει να το δούμε στην πράξη. 

Στη διάρκεια αυτής της τόσο μεγάλης οικονομικής κρίσης αλλά και κρίσης δημόσιας υγείας, η Ελλάδα τα πήγε σχετικά καλύτερα από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Φυσικά και δεν επαναπαυόμαστε και ούτε εφησυχάζουμε. Τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα και γνωρίζουμε ότι τα προβλήματα είναι μπροστά μας.

Ακόμα και όταν η πανδημία θα έχει υποχωρήσει, η επάνοδος στην οικονομική κανονικότητα κι ανάπτυξη θα πάρει χρόνο. Και τούτο διότι η ζημιά που θα έχει προκληθεί θα είναι μεγάλη. Αρκετές επιχειρήσεις που βρισκόταν ήδη στην άκρη του γκρεμού, δεν θα τα καταφέρουν και θα κλείσουν. Άλλες θα αναγκαστούν να κάνουν απολύσεις. Η ανεργία μέσα στο επόμενο διάστημα θα αυξηθεί. Κυρίως θα υπάρχει πρόβλημα στις τράπεζες, καθώς εκτιμάται ότι θα υπάρξει μια νέα γενιά «κόκκινων δανείων». Είναι σαφές ότι νέα κρατική χρηματοδότηση των τραπεζών δεν μπορεί να υπάρχει. Ίσως η πιο ρεαλιστική λύση είναι η δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής bad bank. 

Στην φαρέτρα της ωστόσο η κυβέρνηση έχει αρκετά όπλα. Πρώτο και σημαντικότερο ότι δεν έχει πια τον βραχνά του τεράστιου πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος του 3,5% για τα επόμενα χρόνια. Επιπρόσθετα, από το νέο έτος θα μπορεί να σχεδιάζει και να υλοποιεί προγράμματα ύψους 72 δισεκατομμυρίων €, που θα χρηματοδοτεί η ευρωπαΐκή ένωση. Όλα αυτά όμως δεν αρκούν. Κατά τη γνώμη μας, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, που είναι μια φιλελεύθερη κυβέρνηση, πρέπει να προχωρήσει τάχιστα σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και να βοηθήσει έμπρακτα τις επιχειρήσεις με την μείωση του μη μισθολογικού κόστους τους. Μόνο με τον τρόπο αυτό θα πείσει τους διεθνείς επενδυτές να φέρουν τα χρήματα τους στην Ελλάδα και να προχωρήσουμε σε μεγάλες κι ικανές επενδύσεις οι οποίες θα φέρουν την ανάπτυξη και την δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης. Διότι και μετά την πανδημία χρειάζονται γενναίες αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, την αποτελεσματικότερη λειτουργία της Δημόσιας διοίκησης, την ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης, για να μπορέσει η Ελλάδα κι η οικονομία τους να σταθούν ισάξια με τα άλλα, ανεπτυγμένα ευρωπαϊκά κράτη. Το εγχείρημα φυσικά δεν είναι εύκολο. Αλλά αν υπάρχει μια κυβέρνηση που μπορεί να το υλοποιήσει είναι αυτή του Κυριάκου Μητσοτάκη

Μια ελληνική παροιμία υποστηρίζει ότι μετά από μια κρίση που ήταν εφήμερη, δεν υπάρχει «ούτε γάτα ούτε ζημιά». Για τη γάτα δεν ξέρω. Αλλά για την ζημιά μπορούμε να την αποκαταστήσουμε. Με σκληρή προσπάθεια και αλλαγή νοοτροπίας.

Facebook Comments