Πού θα κάτσει η μπίλια της ύφεσης φέτος: Το γ’ τρίμηνο θα κρίνει το «παιχνίδι» για την οικονομία

Μπορεί τα στοιχεία για την ύφεση σε όλες τις οικονομίες διεθνώς το β’ τρίμηνο να προκάλεσαν σοκ και δέος, με την βουτιά στις ΗΠΑ να ξεπερνά το 30%, ωστόσο για την Ελλάδα το τρίτο τρίμηνο είναι το «μεγάλο στοίχημα» καθώς αυτό αποτελεί και το τρίμηνο του τουρισμού. Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων του κλάδου, και άρα της Ελλάδας από τον τουρισμό, εισπράττονται τους κρίσιμους μήνες του Ιουλίου, του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου. Αυτό θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία του ΑΕΠ ολόκληρο το έτος αλλά και την ορμή που μπορεί να έχει η ανάκαμψη στη συνέχεια.

Η κυβέρνηση «εξήγησε» πως το 15,2% ύφεση σε ετήσια βάση (και 14 σε τριμηνιαία) στο β’ τρίμηνο ήταν εντός των εκτιμήσεών της (δυσμενές σενάριο), οπότε δεν υπάρχει λόγος να μεταβληθεί ο στόχος για το τέλος του έτους για ύφεση 8%, τη στιγμή που η ύφεση στο α’ εξάμηνο διαμορφώθηκε στο 7,9%.

Ωστόσο, για να «πιαστεί» αυτό το 8%, σημαίνει πως στο γ’ τρίμηνο η ύφεση δεν πρέπει να ξεπεράσει το 6%, και στο γ’ τρίμηνο το 5%. Κάθε αύξηση πάνω από αυτά τα ποσοστά θα οδηγήσει σε βαθύτερη ύφεση της ελληνικής οικονομίας ότι και αν σημαίνει αυτό για την αγορά και την οικονομία, τη στιγμή μάλιστα που η ανάκαμψη το 2021 αναμένεται ήδη να είναι αργή και σε καμία περίπτωση δεν εκτιμάται ότι θα καλύψει την ζημιά του 2020…

Όπως σημειώνει και η Alpha Bank, το δεύτερο, αλλά κυρίως το τρίτο τρίμηνο είναι ιδιαίτερα σημαντικά από πλευράς συμβολής στο ΑΕΠ. Ως εκ τούτου, θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό, το μέγεθος και το τελικό σχήμα της υφεσιακής διαταραχής, μέσω των επιπτώσεων των έκτακτων, περιοριστικών μέτρων που εφαρμόστηκαν για να αντιμετωπιστεί η πανδημική κρίση και τα οποία οδήγησαν σε σημαντική πτώση των εισερχόμενων τουριστικών αφίξεων και εισπράξεων. Ωστόσο, σημαντική αντισταθμιστική επίδραση αναμένεται ότι θα έχουν τα εκτενή δημοσιονομικά μέτρα στήριξης της κυβέρνησης, παρά την αβεβαιότητα σχετικά με την πορεία της πανδημίας το φθινόπωρο και την αναμενόμενη επιδείνωση της αγοράς εργασίας που θα λειτουργήσουν επιβαρυντικά.

Από την πλευρά της η Axia Research τονίζει πως στο τρίτο τρίμηνο ο  αντίκτυπος της πανδημίας αναμένεται να γίνει πιο αισθητός δεδομένου ότι τα στοιχεία αφορούν ουσιαστικά ολόκληρη την παραδοσιακά ισχυρή τουριστική περίοδο (το 70% των τουριστικών εσόδων συγκεντρώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες) στην Ελλάδα. Όπως επισημαίνει, τα προκαταρκτικά στοιχεία για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο δείχνουν μια σχετικά ασθενέστερη από την αρχικά αναμενόμενη τουριστική περίοδο. Μένει να δούμε αν η εκτίμηση του Υπουργείου Οικονομικών για συρρίκνωση 8% του ΑΕΠ (στο χειρότερο σενάριο) για το 2020 θα προσαρμοστεί για μεγαλύτερη μείωση. Σημειώνει πάντως ότι η Τράπεζα της Ελλάδος στο δυσμενές της σενάριο βλέπει συρρίκνωση 9,4% το 2020, ενώ η Κομισιόν 9,0% και το ΙOBE εκτιμά ήδη μια πτώση του ΑΕΠ κατά 10,5% στο δυσμενές σενάριο.

Πάντως, μετά την ανακοίνωση από την ΕΛΣΤΑΤ, ο Αλέξης Πατέλης, ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Έλληνα Πρωθυπουργού, σε ενημερωτικό σημείωμα προς επενδυτές τόνισε πως η ελληνική οικονομία «νίκησε» τις απαισιόδοξες προβλέψεις. Όπως σημείωσε, κατά την έναρξη της πανδημίας, οι περισσότερες αναλύσεις εκτιμούσαν πως η Ελλάδα θα βρεθεί στις χαμηλότερες θέσεις των παγκόσμιων οικονομικών προβλέψεων λόγω της έντονης εξάρτησης από τον τουρισμό καθώς και άλλων ευαισθησιών. Τα νέα στοιχεία για το ΑΕΠ του πρώτου εξάμηνο του 2020 έσβησαν πλέον ξεκάθαρα αυτά σενάρια, με τη συρρίκνωση να κινείται κοντά στον μέσο όρο της ευρωζώνης.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους η ελληνική οικονομία «νίκησε» του απαισιόδοξους, όπως εξήγησε στους επενδυτές ο κ. Πατέλης. Ο πρωταρχικός καθοριστικός παράγοντας της μείωσης του ΑΕΠ ήταν η διάρκεια του lockdown και η ταχύτητα επιστροφής στην «κανονικότητα». Η Ελλάδα τα πήγε καλά και στις δύο μετρήσεις. Επιπλέον, η δυναμική της οικονομίας ήταν ισχυρή όταν ξέσπασε η πανδημία, ενώ η δεκαετία της κρίσης, η απλούστερη οικονομική δομή και η εμπειρία των σοκ, βοήθησαν στο να προσαρμοστεί ταχύτερα σε αυτήν την εξέλιξη.

Φυσικά ορισμένοι θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν ότι η εποχικότητα του τουρισμού κατά το τρίτο τρίμηνο θα αλλάξει σημαντικά την εικόνα, σημείωσε ο κ. Πατέλης, Ωστόσο, όπως εξήγησε το «χτύπημα» από τις καθαρές εξαγωγές ήταν 5% στο τρίμηνο. Επιπλέον, τα δεδομένα από τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, τα φορολογικά έσοδα και άλλα, δημιουργούν αμφιβολίες και για αυτή τη θεωρία αυτή. Έτσι κυβέρνηση, όπως επισήμανε, συνεχίζει να εκτιμά πως η ύφεση το 2020 θα κινηθεί στο 8% περίπου. Παρά την πτώση του τουρισμού, ο κ. Πατέλης τόνισε τις σημαντικές αντιστάσεις που παρουσίασαν ορισμένοι κλάδοι, όπως η ναυτιλία, για παράδειγμα, η οποία είχε πολύ καλύτερη πορεία από ότι αναμενόταν, ότι η ιδιωτική κατανάλωση επεκτάθηκε και σε άλλες κατηγορίες και η κυβερνητική στήριξη ήταν στοχευμένη.

Οι αναλυτές πάντως εμφανίζονται πιο συγκρατημένοι από την ελληνική κυβέρνηση σε ότι αφορά την πορεία του ΑΕΠ το 2020.

Αν και το τρίτο τρίμηνο θα είναι σίγουρα καλύτερο, εκτιμά η ING, ωστόσο δεν θα είναι τόσο καλό όσο στις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, λόγω των χειρότερων επιδόσεων που φαίνεται να έχει ο τουρισμός σε σχέση με αυτό που προβλεπόταν πριν. Για το σύνολο του έτους η ING πλέον εκτιμά πως η ύφεση στην Ελλάδα θα κινηθεί κοντά στο 12%, από 9,5% που προέβλεπε τον Ιούνιο.

Από την πλευρά της η Wood διορθώνει επί τα χείρω την πρόβλεψή της για την ύφεση φέτος στη χώρας μας και στο 7%  από 4,3% που προέβλεπε πριν, ενώ μειώνει την εκτίμησή της για την ανάκαμψη το 2021 την οποία πλέον τοποθετεί στο 3,8% από 4,7% πριν.

Η Capital Economics εκτιμά πως η ανάκαμψη στο β’ εξάμηνο για την ελληνική οικονομία φαίνεται πως θα είναι πολύ πιο αδύναμη. Η ανάκαμψη των δεικτών όπως το οικονομικό κλίμα και ο PMI της μεταποίησης έχει επιβραδυνθεί το τελευταίο διάστημα, με τον τελευταίο να συνεχίζει να κινείται κάτω από το 50 τον Αύγουστο που δείχνει ότι η μεταποιητική δραστηριότητα συνεχίζει να συρρικνώνεται. Επιπλέον, η επιβατική κίνηση στα αεροδρόμια σημείωσε πτώση 60% σε σχέση με πέρυσι τον Αύγουστο, δύο μήνες μετά την άρση των ευρωπαϊκών περιορισμών στα ταξίδια. Παράλληλα, όπως προειδοποιεί, υπάρχει κίνδυνος η Ελλάδα να μπει στις λίστες-καραντίνας των χωρών εάν το τρέχον δεύτερο κύμα της πανδημίας που εξελίσσεται στη χώρα δεν περιοριστεί.