Η εξαίρεση του αιώνα

Μερικές φορές, πέρα από το σφίξιμο στο στομάχι που σε κάνει να νιώθεις μία είδηση, σε κάνει και να αναρωτιέσαι.

Να αναρωτιέσαι εάν αυτό, που κατηγορείται ότι διέπραξε ένας άνθρωπος, μπορεί να αντανακλά την κοινωνία μας, ακόμα κι αν μιλάμε για ένα πολύ συγκεκριμένο κομμάτι αυτής, όπως είναι ο γυναικείος πληθυσμός των φυλακών στην Ελλάδα. Είναι, άραγε, αντιπροσωπευτικό, το «δείγμα» της – όπως όλα δείχνουν – Μήδειας της Πάτρας; Ή, μήπως, είναι η εξαίρεση του αιώνα;

Σταθερά, εδώ και πολλά χρόνια, οι γυναίκες κρατούμενες αποτελούν το 5% του συνολικού πληθυσμού των κρατουμένων. Περίπου, δηλαδή, 500 γυναίκες, είτε καταδικασμένες, είτε υπόδικες, βρίσκονται έγκλειστες στα 2 γυναικεία καταστήματα κράτησης, από τα συνολικά 33 που υπάρχουν στη χώρα μας.

Οι θεωρίες που έχουν υποστηριχθεί για αυτήν την ανισοκατανομή είναι πολλές και περιστρέφονται κυρίως γύρω από το κοινωνικό γίγνεσθαι. Αξιοσημείωτο είναι δε το γεγονός ότι, στον ανεπτυγμένο κόσμο, η ποσόστωση των γυναικών αυξάνεται, καταδεικνύοντας ότι ρόλο στην ανισοκατανομή ενδέχεται να παίζει ακόμα και η κοινωνική θέση της γυναίκας.

Στην Ελλάδα, η Πολιτεία προσπαθεί να παρέχει τα εχέγγυα σωφρονισμού σε κάθε κρατούμενο που το επιθυμεί, δείχνοντας, ως οφείλει, μία περαιτέρω μέριμνα στις μητέρες κρατούμενες, τις επονομαζόμενες στη «γλώσσα» των φυλακών και ως «μωρομάνες».

Προς τον σκοπό αυτό, πέρα από τη θέσπιση ειδικής διάταξης στο άρθρο 105 του Ποινικού Κώδικα περί δυνατότητας έκτισης της ποινής στην κατοικία για τις μητέρες με ανήλικα τέκνα ως 8 ετών, έχει προχωρήσει και στην δημιουργία ξεχωριστής πτέρυγας στις γυναικείες φυλακές του Ελεώνα Θηβών για τις κρατούμενες που έχουν μαζί τους τα μωρά τους μέχρι 3 ετών.

Ήδη δημιουργήσαμε και παιδικό σταθμό, για την ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας του βρέφους – μωρού, ακόμα κι αν οι συνθήκες είναι τόσο δύσκολες, όπως αυτές του εγκλεισμού. Μάλιστα, στο νέο σχέδιο του Σωφρονιστικού Κώδικα που θα τεθεί εντός των επομένων ημερών σε διαβούλευση, κατοχυρώνεται και νομοθετικά η ύπαρξή του.

Είχα την χαρά και την τιμή να επισκεφθώ τις γυναικείες φυλακές του Ελαιώνα αρκετές φορές κατά τη θητεία μου ως Γενική Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής. Πέρα από το πρόθυμο προσωπικό, που σε συνθήκες ιδιαίτερα δυσχερείς ανταποκρίνεται με επάρκεια στα καθήκοντά του, συνάντησα και κρατούμενες, άλλες μετανιωμένες και άλλες που δήλωναν αθώες σε όλους τους τόνους.

Συνάντησα και κρατούμενες, που ό,τι κι αν έκαναν στη ζωή τους πριν τη φυλακή, όταν τις συναντούσες εκεί με τα μωρά τους αγκαλιά, άφηνες δεύτερο το έγκλημα. Διότι μπροστά σου συντελείτο το θαύμα.

Από τη μία, είναι σίγουρα στενάχωρο που τα λάθη μίας μάνας έφεραν ένα αθώο βρέφος σε αυτήν τη θέση, από την άλλη, όμως, δεν μπορείς εκείνη τη στιγμή να διανοηθείς καμία άλλη θέση στον πλανήτη για αυτό το μωρό, πέρα από την αγκαλιά της μάνας.

Παρακολουθώντας την αδιανόητη επικαιρότητα, φέρνω στο μυαλό μου αυτές τις εικόνες. Αν πράγματι αποδειχθεί αυτό για τα οποίο κατηγορείται η Ρούλα Πισπιρίγκου, αλλά και αυτά για τα οποία υφίστανται υπόνοιες, πρέπει να γνωρίζουμε ότι η δράστις αυτή δεν είναι η αντανάκλαση των γυναικείων φυλακών μας. Είναι η εξαίρεση του αιώνα.