Έχουμε ξεκάθαρα μπει σε ένα περιβάλλον υψηλότερου κόστους δανεισμού σε σχέση με τα ιστορικά χαμηλά και ακόμη και αρνητικά επίπεδα που είχαν βρεθεί οι αποδόσεις των ομολόγων το 2020-2021, και αυτό λόγω της στροφής 180 μοιρών στην νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών.

Είναι χαρακτηριστικό πως πλέον κάτω από το 9% των κρατικών ομολόγων στην ευρωζώνη έχουν αρνητική απόδοση, έναντι πάνω από το 70% το 2020-2021.

Η ΕΚΤ ενίσχυσε το οπλοστάσιό της με το νέο εργαλείο TPI ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι θα δούμε βουτιά στα κόστη δανεισμού όπως όταν ξέσπασε η πανδημία, χάρη στην ενεργοποίηση του PEPP. Τότε είχαμε νομισματική χαλάρωση τώρα έχουμε σύσφιξη.

Συνεπώς το κόστος χρηματοδότησης θα συνεχίσει να ανεβαίνει όσο ανεβαίνουν τα επιτόκια –  κάτι που η ΕΚΤ θα ανεχθεί. Απλά υπάρχει ένα δίχτυ προστασίας έναντι των αδικαιολόγητων και απότομων επιθέσεων της αγοράς στα ομόλογα. Επιπλέον, το TPI επιβάλλει εμμέσως πλην σαφώς και τη δημοσιονομική πειθαρχία, δηλαδή η ΕΚΤ σε αυτή την περίπτωση κάνει και τη… δουλειά των άλλων θεσμών.

Αν και από τα μέσα Ιουνίου και όταν η ΕΚΤ πραγματοποίησε έκτακτη συνεδρίαση όπου και αποφάσισε την επιτάχυνση του σχεδιασμού του νέου εργαλείου, οι αποδόσεις και τα spreads των ομολόγων στην ευρωζώνη έχουν υποχωρήσει σημαντικά, ωστόσο παραμένουν πολύ μακριά από τα χαμηλά ρεκόρ που σημείωσαν εν μέσω της πανδημίας όταν η νομισματική πολιτική ήταν χαλαρή.

Από το υψηλό του 4,7% που είχε αγγίξει η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου στις 14 Ιουνίου και τις 305 μ.β που είχε αγγίξει το spread, έχουν υποχωρήσει κατά περισσότερο από 30% και στο 2,95% και τις 211 μ.β αντίστοιχα σήμερα. Ωστόσο αυτό δεν μπορεί να συγκριθεί με το 0,6% και τις 99 μ.β που κινούνταν τον Αύγουστο του 2021. Στην Ιταλία, από το 4,18% και τις 255 μ.β, στα μέσα Ιουνίου, η απόδοση του 10ετούς κινείται στο 2,93% και το spread στις 210 μ.β, έναντι όμως 0,55% και 97 μ.β το καλοκαίρι του 2021.

Στην πρόσφατη βελτίωση σημαντικό ρόλο έχει παίξει και η  ενεργοποίηση των ευέλικτων επανεπενδύσεων του PEPP από την 1η Ιουλίου, καθώς η ΕΚΤ χρησιμοποίησε τα κεφάλαια από τις λήξεις των ομολόγων σε Γερμανία, Γαλλία και Ολλανδία για να αγοράσει πάνω από 17 δισ. ευρώ ομόλογα σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία.

Πιο αναλυτικά, το διάστημα Ιουνίου-Ιουλίου, η ΕΚΤ αγόρασε 9,762 δισ. ευρώ ιταλικά ομόλογα, 5,914 δισ. ευρώ ισπανικά ομόλογα, 1,089 δισ. ευρώ ελληνικά ομόλογα και 514 εκατ. ευρώ πορτογαλικά ομόλογα. Στις υπόλοιπες 15 χώρες της ευρωζώνης οι αγορές ομολόγων ήταν ελάχιστες, συνολικά 899 εκατ. ευρώ με ορισμένες χώρες να έχουν και μηδενικές αγορές (Κύπρος Εσθονία, Λετονία, Σλοβακία). Το ίδιο διάστημα η ΕΚΤ ουσιαστικά «πούλησε» μόνο ομόλογα από Γερμανία, Ολλανδία και Γαλλία (τα οποία και έληγαν). Πιο αναλυτικά οι καθαρές αγορές υπό το PEPP σε γερμανικά ομόλογα διαμορφώθηκαν σε -14,279 δισ. ευρώ, σε ολλανδικά ομόλογα σε -3,383 δισ. ευρώ και σε γαλλικά ομόλογα σε -1,213 δισ. ευρώ, ενώ δεν υπήρχαν άλλες αρνητικές καθαρές αγορές.

Παρά τη βελτίωση όμως, η μεταβλητότητα παραμένει υψηλή και αυτό το έδειξε η περασμένη εβδομάδα όταν τα ομόλογα στην ευρωζώνη πραγματοποίησαν ισχυρό sell-off λόγω νέων δηλώσεων από αξιωματούχους της Fed ότι οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων είναι στο «τραπέζι», πλήττοντας έτσι τις ελπίδες της αγοράς για ηπιότερη στάση των κεντρικών τραπεζών εν μέσω ανησυχιών για ύφεση της οικονομίας.

Όπως προειδοποιεί και ο οίκος αξιολόγησης Fitch, το νέο εργαλείο κατά του κατακερματισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα μειώσει τους δημοσιονομικούς κινδύνους που μπορεί να προκαλέσουν οι αυξήσεις των επιτοκίων αλλά δεν θα προστατεύσει τα κράτη της ευρωζώνης από τα υψηλότερα κόστη δανεισμού.

Όπως εξηγεί ο οίκος, το εργαλείο TPI θα μπορούσε να μειώσει τους κινδύνους βιωσιμότητας του χρέους των ευάλωτων χωρών όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, καθώς η ΕΚΤ προχωρά με τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, ωστόσο δεν αποτελεί στήριγμα για την πιστοληπτική τους αξιολόγηση καθώς αυτή θα εξακολουθήσει να καθοδηγείται από ευρύτερα θεμελιώδη πιστωτικά στοιχεία. Ο οίκος αναμένει ότι ούτως ή άλλως οι αποδόσεις των ομολόγων της ευρωζώνης κατά την περίοδο 2022-2024 θα συνεχίζουν να είναι πολύ υψηλότερες από ό,τι ήταν το προηγούμενο διάστημα, και αυτό θα μεταφραστεί σε υψηλότερες πληρωμές τόκων με την πάροδο του χρόνου, αυξάνοντας τις δημοσιονομικές πιέσεις στις χώρες με υψηλό χρέος.

Πάντως, παρά την ασάφεια σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργούσε στην πράξη, η Fitch αναμένει ότι η ΕΚΤ θα ενεργοποιήσει το TPI γρήγορα εάν οι κίνδυνοι κατακερματισμού φαίνεται ότι υλοποιούνται καθώς παραμένει αποφασισμένη να αποφευχθεί το επίπεδο κατακερματισμού που παρατηρήθηκε το 2011-2012 ή τον Μάρτιο του 2020.

Συνεπώς, αυτό θα πρέπει να μειώσει τον κίνδυνο οι απότομες αυξήσεις στο κόστος των τόκων να επηρεάσουν αρνητικά τη δυναμική του χρέους στα υπερχρεωμένα κυρίαρχες χώρες της ευρωζώνης. Ωστόσο δεν αποτελεί πανάκεια καθώς το βέβαιο είναι πως τα κόστη δανεισμού θα παραμείνουν υψηλά για τα επόμενα δύο τουλάχιστον έτη, πιέζοντας τα δημοσιονομικά των χωρών.

Facebook Comments