Μετά τον ήλιο, πλησιάζουν βροχές. Προμηνύουν καταιγίδα στις αγορές;

Εισαγωγή χωρίς Ελλάδα

Είμαστε στην αρχή, στην μέση, ή στο τέλος ενός ανοδικού κυκλου στις χρηματιστηριακές επενδύσεις, παγκοσμίως; Και τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα; Πριν οποιαδήποτε σοβαρή ανάλυση, πρέπει αρχικά να βγάλουμε την Ελλάδα από το τοπίο των επενδύσεων, για λόγους που όλοι γνωρίζουμε. Η Ελληνική αγορά, αν και επηρεάζει αλλες αγορές ως σημαδούρα για την επερχόμενη απώλεια αξιών των επενδυτών ομολόγων παγκοσμίως, δεν έχει άλλη σημαντική επιρροή για τις μετοχές άλλων αγορών. Η βάση της ανάλυσης μας πρέπει να ξεκιναει από την Αμερικάνικη αγορά και δευτερευόντως εκείνες της Ευρώπης και της Ασίας.

Η μακροχρόνια τάση, δεν είναι ότι καλύτερο

Εδω και χρόνια, μετά την παγκόσμια άνοδο του 1997 και του 2006   παρακολουθήσαμε μία εντυπωσιακή πτώση των αξιων των μετοχών παγκοσμίως η οποία σταδιακά μετατράπηκε σε κρίση ομολόγων και  κρατών. Δεν πρόκειται για απλή κρίση. Εχει μεγαλύτερο βάθος από άλλες κρίσεις και σχετιζεται με μακροχρόνια πτωση των ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας.

Η παγκοσμια οικονομια επί 15 περίπου χρόνια φούσκωνε με ρυθμούς 1% υψηλότερους του κανονικού, λόγω της απελευθέρωσης του τραπεζικού τομέα η οποία επέτρεψε στις τράπεζες να δανείζουν 20 φορές τα κεφάλαια τους από 12 φορές που ήταν παλαιότερα, οδηγώντας σε τεχνητή ανάπτυξη,  υπερδανεισμό και τελικά παγκόσμια κρίση. 

Οι Τραπεζες απελευθερώθηκαν παντού, σε όλο τον κόσμο. Χρειάστηκε η συντονισμένη προσπάθεια της Αμερικάνικης κυβέρνησης και των Ευρωπαίων ηγετών για να τεθούν ξανά τα θεματα περιορισμού της άνευ ορίου δυνατότητας κερδοσκοπίας των τραπεζών.

Οι τιμές στα σπίτια, τις μετοχές, τα ομόλογα, οτιδηποτε φουσκωναν επί ετη, καθώς οι αγορές ομολόγων, μετοχων κλπ, είναι κερδοσκοπικές αγορες, όπου η ελάχιστα υπερβάλλουσα ζήτηση ή προσφορά μεταφράζεται σε μεγάλες ανόδους. Αν αυξησετε, π.χ. την ζήτηση μετοχών του ΟΤΕ  κατά 1%, αυτό μπορει να μεταφραστεί σε 4% αύξηση τιμής, δηλαδή δυσανάλογα μεγάλη, όπως με τις τιμές στα πορτοκάλια στην λαική. Αν αυξησετε την προσφορά χρήματος όπως εκαναν οι Τράπεζες, ενα τριάρι στους Αμπελόκηπους 3πλασιάζει την τιμη του σε 2 χρόνια.

Αυτός ο ένάρετος κύκλος έχει  γίνει όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις ΗΠΑ, τη Ισπανία, την Αγγλία, την Ιαπωνία αλλά προσφάτως και την Κίνα. Ο μακρόχρονη πτωτική φάση του κύκλου δεν θα κλείσει εύκολα, και αυτό όλοι μας το αισθανόμαστε, αυτοί οι κύκλοι κρατάνε 30-50 χρόνια, και οι μεγάλες φασεις 10-20 χρόνια. Με αυτό δεν θα ασχοληθούμε σήμερα. Θα ασχοληθούμε με την μεσοπρόθεσμη πορεία των αγορών, διαρκειας μισού ως πεντε ετών, και η οποία ειναι πιό δυναμική και από, πρακτικής πλευράς, ενδιαφέρουσα. 

Από τι επηρεάζονται οι αξιες τώρα

Μεσοπρόθεσμα, υπάρχουν παράγοντες που βοηθούν σε ανοδική κίνηση τις χρηματιστηριακές αγορές. Η πρόσφατη επανεκλογή του Αμερικανού προεδρου οδηγεί προς μια πιο αναπτυξιακή κατευθυνση την Αμερικάνικη και παγκόσμια οικονομία, ενώ επίσης  η αποφαση για επέκταση  των πιστωτικών δυνατοτητων των Ευρωπαικών τραπεζών, μετά πιέσεις των Εγγλέζων, κυρίως, επιτρέπει βραχυπρόθεσμη αισιοδοξία για την ικανοποιητική ροή κεφαλαίων και ανα΄πτυξης της ζήτησης στην αγορα. 

Από την άλλη, τόσο η πρόσφατη πίεση στις ΗΠΑ για περικοπές, (συμφωνία μεγάλων κομμάτων σε ΗΠΑ) όσο και η προσπάθεια της Κινεζικης κυβέρνησης να περιορίσει την στεγαστική φούσκα στην νότια Κίνα, δημιουργούν κάποια νευρικότητα στην αγορά και μπορεί να οδηγήσουν σε μικρορευστοποιήσεις, αλλά πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι οι περικοπές ειναι μικρές σε σχεση με το μέγεθος του Αμερικάνικου ΑΕΠ, ενώ επίσης η κινεζικη οικονομια δεν θα επηρεαστεί σοβαρά από τις κινησεις , που δεν είναι πρωτόγνωρες για την Κίνα.
Τι σημαίνουν όλα αυτά, στον χώρο των επενδύσεων

Κάποιες ρευστοποιήσεις θέσεων μέχρι τα τέλη Μαρτίου  θα μπορούσαν να εμφανιστούν, αντικατοπτρίζοντας μία ασθενική ανάπτυξη που θα υπάρξει στο β τρίμηνο σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Κίνα, αλλά το τριτο και τεταρτο τρίμηνο αναμενεται να ειναι καλύτερα για ΗΠΑ και Κίνα, αρα η παρούσα κίνηση θα θεωρηθεί ως ευκαιρία, για αγορές, παρά ως πωλήσεις στις εκεί αγορές. Θα περιμέναμε συνέχιση της ανόδου στις αγορές μετοχών στη συνέχεια, επομένως, κατι που επιβεβαιώνεται και απο τεχνικές ενδείξεις σε άλλες επενδυσεις. Σε ότι αφορά την Ελληνική αγορά, θα διακρίνεται από μεγάλη νευρικότητα, ως ρηχή αγορά μιας αποδυναμωμένης χώρας, αλλά μετά μια εντονη κίνηση στην Αμερικάνικη αγορά συνήθως υπάρχει μετατόπιση κεφαλαίων σε αγορές σαν την δική μας, αρα θα μπορούσε να ευνοηθεί, εστω και με καθυστέρηση.

* Ο Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία

(Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.)