Η απόσταση από το Καστελόριζο στην Ιθάκη ήταν σχεδόν δέκα χρόνια. Σε αυτά τα δέκα χρόνια και έπειτα από τρία μνημόνια, τα μόνα που έμειναν ίδια στη χώρα είναι η ελληνική σημαία και η μηδενική οργάνωση και λειτουργία του Δημόσιου τομέα.

Τα μνημόνια αποδείχθηκαν πολύ σκληρά καθώς άντεξαν πολλά “σκισίματα” και όπως αποδείχθηκε απλά ήθελαν να κάνουν τον κύκλο τους. Ωστόσο, μπορεί η χώρα μας να έχει μια ροπή προς τους πανηγυρισμούς, αλλά όπως έγινε φανερό, η έξοδος από τα μνημόνια δεν ήταν γιορτή και δεν υπήρξαν ούτε χοροί ούτε μεγαλοπρεπείς εκδηλώσεις.

Ας δούμε όμως τι έγινε όλα αυτά τα χρόνια και τι ακριβώς σημαίνει η έξοδος από τα μνημόνια.

Η έξοδος σημαίνει δυο πράγματα:

1. Ο έλεγχος πάνω στα δημόσια οικονομικά θα διατηρηθεί και η εκάστοτε κυβέρνηση θα ελέγχεται κάθε τρίμηνο. Πολλοί είπαν ότι και θα μας ελέγχουν και θα δανειζόμαστε από αλλού ακριβότερα. Στην ουσία αυτό είναι η δικλείδα ασφαλείας για να μη χρειαστεί οι αγορές να μας τιμολογήσουν ξαφνικά πολύ υψηλότερα.

2. Η κάθε ελληνική κυβέρνηση αποκτά την ευχέρεια να διαχειρίζεται τα κεφάλαια με τον τρόπο που επιθυμεί, γνωρίζοντας ωστόσο ότι στον τριμηνιαίο έλεγχο θα πρέπει να έχουν εκπληρωθεί τα συμφωνηθέντα τόσο όσον αφορά στα νούμερα όσο και στις μεταρρυθμίσεις.

Στην ουσία τώρα, η Ελλάδα δεν κατάφερε να ορθοποδήσει όλα αυτά τα χρόνια. Δεν κατάφερε να αλλάξει τις δομές του κράτους, δεν κατάφερε να αναδιοργανώσει το Δημόσιο, δεν κατάφερε να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα, δεν κατάφερε να περικόψει δαπάνες, δεν κατάφερε να ανέβει στην κατάταξη της ανταγωνιστικότητας, δεν κατάφερε να ανέβει στον πίνακα της διαφθοράς, δεν κατάφερε να δημιουργήσει τις κατάλληλες υποδομές για επενδύσεις, δεν κατάφερε να αποδείξει ότι μπορεί να δουλέψει (πολιτικά) και να παράξει όραμα και ελπίδα στη νέα γενιά και για το λόγο αυτό είδε σχεδόν 500.000 να αναζητούν αλλού της Γη της Επαγγελίας.

Η Ελλάδα εξέρχεται των μνημονίων στραγγαλισμένη. Με χρέος στο 181% του ΑΕΠ από 120% και χωρίς μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια να έχει καταφέρει να το κάνει βιώσιμο. Είναι παραπάνω από εμφανές ότι δέκα χρόνια δώσαμε μια μάχη για να καταφέρουμε να εισπράξουμε χρήματα τα οποία θα κάνουμε “μαξιλαράκι” για να μην κινδυνεύσει η μελλοντική αποπληρωμή των δανειστών μας. Υποθηκεύσαμε μια ολόκληρη χώρα και εξαθλιώσαμε τρεις γενιές για να καταφέρουμε να υπογράψουμε: “Δεσμευόμαστε να σας αποπληρώσουμε με κάθε κόστος”.

Η πτώση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, αν συμπεριλάβουμε και όλους τους νέους φόρους, υπερβαίνει το 60% και για ορισμένες κατηγορίες αναμένεται να συνεχιστεί η μείωση καθώς αυτή είναι υπογεγραμμένη. Την ίδια στιγμή η ανεργία κατάφερε μέσα από διάφορα τερτίπια να προσεγγίσει το 20%.

Οι φόροι ως ποσοστό του ΑΕΠ έφτασαν το 45% και να συνυπολογίσουμε και όλες τις υπόλοιπες εισφορές τότε μπορεί και να φτάσουμε στο 80-85%. Οι τράπεζες κατέρρευσαν και πλέον μετά την έξοδο από τα μνημόνια το κρατικό χρέος δεν θα γίνεται αποδεκτό από την ΕΚΤ για την παροχή ρευστότητας επομένως οι τράπεζες θα πρέπει να βρουν υψηλότατης ποιότητας assets προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε φθηνή ρευστότητα. Προφανώς τέτοια assets δεν υπάρχουν και για το λόγο αυτό θα πρέπει να βασιστούν σε δυο παράγοντες: α) στην ταχύτατη πώληση των “κόκκινων” δανείων προκειμένου να υπάρξει εισροή κεφαλαίων και β) στην επιστροφή των καταθέσεων.

Η παραμονή εκτός των μνημονίων απαιτεί σχέδιο και αποφασιστικότητα. Απαιτεί πλήρη αναδιοργάνωση του κράτους και αναζήτηση νέων πηγών εσόδων για το κράτος. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να δεχθεί ένα τεράστιο κύμα επενδύσεων που θα αυξήσει το ΑΕΠ και θα οδηγήσει σε μια σταθερή και συνεχώς αυξανόμενη ροή εσόδων. Σήμερα, πρώτη μέρα εκτός μνημονίων και η Ελλάδα χρειάζεται τις ιδιωτικές επενδύσεις περισσότερο από ποτέ. Διαφορετικά οι ευρωπαίοι θα βρεθούν πολύ γρήγορα, μπροστά από το απαισιόδοξο σενάριο.

Για όσους δεν το γνωρίζουν, οι Ευρωπαίοι έχουν καταρτίσει δυο σενάρια. Το αισιόδοξο που θέλει το χρέος να μειώνεται χρόνο με το χρόνο και να φτάνει στο 100% το 2060 και το απαισιόδοξο που θέλει την Ελλάδα να επιστρέφει σε ανοδικό ρυθμό χρέους μετά το 2022 (τέλος του μαξιλαριού) και το χρέος να εκτοξεύεται στο 2060. Δεδομένης της προϊστορίας της ελληνικής πολιτικής αποτελεσματικότητας, το δεύτερο σενάριο ήδη κερδίζει πόντους.

Χρηματιστήριο – Ομόλογα

Ακόμα και στο αισιόδοξο σενάριο, η Ελλάδα στις επόμενες δεκαετίες θα χρειαστεί δεκάδες δισεκατομμύρια για να αποπληρώσει ομόλογα. Και αυτό το ξέρουν οι επενδυτές και για το λόγο αυτό οι αντιδράσεις τους κάθε άλλο παρά πανηγυρικές ήταν τόσο στο ΧΑΑ όσο και στα ομόλογα. Δεν είναι υπερβολή ότι η αναταραχή στην Τουρκία, αποτέλεσε μια καλή αφορμή για νέες ρευστοποιήσεις από ελληνικά assets.

Οι ξένοι φοβούνται ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις θα επιστρέψουν στις παλιές τους συνήθειες και θα συνεχίσουν να μη δίνουν βάρος στο δημοσιονομικό νοικοκύρεμα. Αυτός είναι ο βραχυπρόθεσμος φόβος και πριν επενδύσουν θέλουν να δουν πως θα κινηθούμε. Μακροπρόθεσμα όμως, οι επενδυτές γνωρίζουν ότι η Ελλάδα δε μπορεί να δημιουργήσει νέες πηγές εσόδων και ξέρουν ότι η φοροδοτική ικανότητα έχει τερματίσει. Επομένως αργά ή γρήγορα, αν δεν υπάρχει υγιής ανάπτυξη, τα μακροπρόθεσμα ομόλογα θα αρχίσουν να παρουσιάζουν αστάθεια.

Μεσοπρόθεσμα, θετικό για τους επενδυτές θα είναι οτιδήποτε από τα παρακάτω:

  1. Η Ελλάδα να αναβαθμιστεί κατά ακόμα τρεις βαθμίδες και εξέλθει από την κερδοσκοπική κατηγορία.
  2. Να καταφέρει να δημιουργήσει τις δομές για την αύξηση του ΑΕΠ, που εκτός από τα προφανή οικονομικά οφέλη θα μειώσει και το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ και θα βελτιώσει τη μακροοικονομική εικόνα της χώρας.
  3. Να δημιουργήσει σωστό πλαίσιο για επενδύσεις από ξένους και εγχώριους επενδυτές που θα οδηγήσει σε σημαντική αποκλιμάκωση της ανεργίας και σε αύξηση της αγοραστικής δύναμης.
  4. Να δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε να σταματήσει η εκροή εργατικού δυναμικού από τη χώρα, καθώς αυτό είναι το μεγαλύτερο περιουσιακό στοιχείο που θα πρέπει να διαφυλάξουμε και μέχρι στιγμής δεν το έχουμε καταφέρει.

Εν κατακλείδι, όπως σωστά αναφέρουν τα διεθνή Μέσα, η έξοδος από το μνημόνιο σηματοδοτεί το επίσημο τέλος της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Το πριν και το μετά. Έτσι και για εμάς η πρόκληση είναι απλή: Αν θα γίνουμε όπως πριν ή αν θα καταφέρουμε να περάσουμε στο ελπιδοφόρο μετά.

Facebook Comments