To κόστος των καθυστερήσεων στα εμβόλια «πνίγει» το όφελος των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης

Η μόνη λύση για να σωθεί κάτι από τον τουρισμό φέτος είναι τα πιστοποιητικά εμβολιασμού καθώς και η επιτάχυνση της διάθεσης των εμβολίων. Και στους δύο αυτούς τομείς η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μείνει πάρα πολύ πίσω με το κόστος αυτής της καθυστέρησης να κινδυνεύει να «πνίξει» την ανάκαμψη φέτος. 

Η ελπίδα και η αισιοδοξία που είχε δημιουργηθεί το περασμένο φθινόπωρο από την «είδηση» για τα εμβόλια, έχει δώσει πλέον τη θέση της σε σενάρια πολύ χαμηλής και αργής ανάπτυξης, σε παράταση των lockdowns με άγνωστη ημερομηνία λήξης και με το δημοσιονομικό κόστος να αυξάνεται κάθε μία εβδομάδα που χώρες όπως το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο ή οι ΗΠΑ αφήνουν και άλλο πίσω τους την Ε.Ε στο μέτωπο του εμβολιασμού του πληθυσμού. Η απόφαση για αναστολή και για το 2022 των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης , η οποία θεωρείται σίγουρη, δείχνει τον προβληματισμό που υπάρχει στην Ε.Ε σε ότι αφορά την πορεία της οικονομίας.

Είναι ξεκάθαρο πως η αργή διάθεση των εμβολίων στην Ε.Ε έχει «χαμηλώσει» το φως στην άκρη του τούνελ της πανδημίας και κινδυνεύει να «χτυπήσει» σημαντικά το ΑΕΠ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών οι εμβολιασμοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν μείνει πίσω έως και ενάμιση μήνα σε σχέση με την επίτευξη του στόχου που έχει θέσει η Ε.Ε έως το καλοκαίρι, μία καθυστέρηση που εάν δεν «καλυφθεί» κινδυνεύει να κοστίσει πάνω από 100 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της περιοχής.

Επιπλέον, οι πιθανότητες να παραμείνουν οι αυστηροί περιορισμοί σε ισχύ για το μεγαλύτερο μέρος και του β’ τριμήνου είναι σημαντικές, «σπρώχνοντας» για αργότερα την κορύφωση της ανάκαμψης, και προς το τρίτο τρίμηνο.

Η Ε.Ε. προβλέπει πως θα αυξηθούν οι δόσεις εμβολίων που θα παραλάβει κατά το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, διατηρώντας έτσι το στόχο του εμβολιασμού του 70% πληθυσμού στο β’ εξάμηνο, κάτι που θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών να άρουν πολλούς από τους περιορισμούς.

Ωστόσο, η Allianz εκτιμά ότι οι χώρες της Ε.Ε. είναι έξι εβδομάδες πίσω (σε μέσο όρο) όσον αφορά την επίτευξη αυτού του στόχου, και τοποθετεί στα 108 δισ. ευρώ το κόστος αυτής της καθυστέρησης, δηλαδή σε διπλάσια επίπεδα σε σχέση με τις συνολικές επιχορηγήσεις 50 δισ. ευρώ που εκτιμά ότι θα καταβληθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε το 2021. 

Όπως εξηγεί, κάθε εβδομάδα καθυστέρησης στους εμβολιασμούς στην Ε.Ε αφαιρεί 0,1218% από το ονομαστικό ΑΕΠ της περιοχής. Στην Ισπανία, όπως υπολογίζει, κάθε εβδομάδα κοστίζει 0,2635% του ονομαστικού ΑΕΠ ή 3 δισ. ευρώ, στη Γαλλία 0,1297% του ΑΕΠ ή 3 δισ. ευρώ επίσης, στη Γερμανία φτάνει το 0,0875% του ονομαστικού ΑΕΠ ή περί τα 2,8 δισ. ευρώ και στην Ιταλία τα 2 δισ. ευρώ ή το 0,1205% του ΑΕΠ. 

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, εκτιμά πως κάθε εβδομάδα αυτής της καθυστέρησης κοστίζει 0,2373% του ελληνικού ονομαστικού ΑΕΠ ή 400 εκατ. ευρώ. Με δεδομένο ότι και για την Ελλάδα η καθυστέρηση σε σχέση με τους εμβολιασμούς τοποθετείται στις έξι εβδομάδες, το σωρευτικό της κόστος αγγίζει το 1,43% του ΑΕΠ, κοντά στα 2,4 δισ. ευρώ, λίγο λιγότερο από το μισό περίπου των πόρων που θα εισρεύσουν φέτος στη χώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Μάλιστα, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά, το οικονομικό κόστος της καθυστέρησης της διάθεσης των εμβολίων υπερβαίνει το κόστος της αγοράς των εμβολίων (22 δισ. ευρώ) κατά πέντε φορές. Με άλλα λόγια, ένα ευρώ που δαπανάται για την επιτάχυνση του εμβολιασμού (δηλ. σε υποδομές, αύξηση της παραγωγής εμβολίων) θα μπορούσε να «σώσει» για τις χώρες της Ε.Ε πέντε φορές περισσότερα ευρώ σε χαμένη παραγωγή.

Σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς του Bloomberg Economics τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί στις χώρες της Ε.Ε. έχουν ως συνέπεια η οικονομία της Ένωσης να λειτουργεί περίπου στο 95% του επιπέδου πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού, γεγονός που μεταφράζεται σε απώλειες παραγωγής που ενδέχεται να φτάσουν σε κόστος τα 12 δισ. ευρώ ανά εβδομάδα. 

Χώρες του Νότου όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία που έχουν πληγεί σε μεγάλο βαθμό από την επέλαση της πανδημίας θα υποφέρουν αρκετά εάν αυτές οι καθυστερήσεις επηρεάσουν τον τουρισμό. Σύμφωνα με την UBS, ακόμη και ένα μερικό άνοιγμα της αγοράς κατά τη διάρκεια των πασχαλινών διακοπών στις αρχές Απριλίου, θα μπορούσε να αποφέρει κάποια έσοδα. Με τον αργό ρυθμό διεξαγωγής των εμβολιασμών, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο εάν θα έχουμε καλή πασχαλινή σεζόν σημειώνει ωστόσο, προσθέτοντας ότι στον αέρα βρίσκεται και η τουριστική σεζόν του καλοκαιριού.

Με δεδομένα τα παραπάνω, η Capital Economics επισημαίνει πως το πανευρωπαϊκό διαβατήριο εμβολιασμού θα προσφέρει ένα σημαντικό “σωσίβιο” για τις τουριστικές χώρες και μπορεί να περιορίσει τις ζημιές στις θερινές περιόδους, με την πρόοδο σε αυτό το μέτωπο να κρίνεται κρίσιμη. Οι ανησυχίες σχετικά με την έλευση πιο μεταδοτικών ή / και ανθεκτικών στα εμβόλια μεταλλάξεων λόγω του τουρισμού σημαίνουν ότι η άρση των περιορισμών στην εγχώρια δραστηριότητα θα υπερισχύσει της άρσης διεθνών ταξιδιωτικών περιορισμών, κάτι που είναι ιδιαίτερα άσχημο για τις περισσότερες οικονομίες που εξαρτώνται από τον τουρισμό. Για να μην «χαθεί» και η φετινή τουριστική περίοδος, ο οίκος τονίζει πως η μόνη ίσως λύση για την Ε.Ε είναι αυτό το διαβατήριο.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πιθανότατα θα αρχίσουν να χαλαρώνουν τους περιορισμούς όταν ο καιρός είναι πιο ζεστός, ωστόσο, η αργή διάθεση των εμβολίων έχει ήδη καθυστερήσει τα πράγματα κατά ένα μήνα, όπως επισημαίνει ο οίκος. Ενώ το βασικό του σενάριο είναι ότι οι πιο οικονομικά επιβλαβείς περιορισμοί θα αρθούν τον Μάιο και τον Ιούνιο, φαίνεται τώρα πιο πιθανό ότι οι περιορισμοί θα παραμείνουν σε ισχύ για το μεγαλύτερο μέρος του β’ τριμήνου, ωθώντας το καλύτερο “κομμάτι” της ανάκαμψης της οικονομία που αναμένεται να δοθεί λόγω των εμβολίων και μετά τη χαλάρωση των lockdowns, στο τρίτο τρίμηνο του έτους, που είναι και το πιο κρίσιμο για τον τουρισμό στις περισσότερες χώρες.