Το κατώφλι της Ευρωβουλής

Οι συνταγματικοί δικαστές της Γερμανίας θεώρησαν ότι η ύπαρξη ενός κατώτατου απαιτούμενου ποσοστού για την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση των κομματικών σχηματισμών στις ευρωεκλογές είναι αντισυνταγματική, επειδή αντιβαίνει τις αρχές της εκλογικής ισότητας και της ισότητας των ευκαιριών.

Όπως είναι φανερό ότι  μ’ αυτήν τη δικαστική απόφαση αυξάνονται δραματικά οι πιθανότητες εκλογής ευρωβουλευτή από πολύ μικρά πολιτικά κόμματα. Τα νέα δεδομένα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά, αν σκεφθεί κανείς ότι μέχρι και τις τελευταίες ευρωεκλογές του 2009 το εκλογικό κατώφλι ήταν στο 5%, με αποτέλεσμα περίπου 2,8 εκατομμύρια γερμανοί ψηφοφόροι να μην εκπροσωπηθούν στο μοναδικό θεσμικό όργανο της Ε.Ε., που διαθέτει άμεση λαϊκή νομιμοποίηση διά της ψήφου. Το ποσοστό του 5% θεωρήθηκε έκτοτε ως απαγορευτικά υψηλό και συνεπώς αντιδημοκρατικό. Έτσι αποφασίστηκε να μειωθεί στο 3%, το οποίο τώρα εξαφανίζεται ολοσχερώς.

Κερδισμένα θα είναι κόμματα όπως η Εναλλακτική για τη Γερμανία (Alternative für Deutschland), που τάσσεται κατά του ευρώ και των προγραμμάτων στήριξης των αδύναμων οικονομιών καθώς και κατά της ομοσπονδιοποίησης της Ευρώπης, οι Πειρατές (die Piraten), που είναι υπέρ του δωρεάν ανοιχτού λογισμικού, ή ακόμα χαλαρές ενώσεις προσώπων που κατεβάζουν ψηφοδέλτια στις εκλογές ως “Ελεύθεροι Ψηφοφόροι” (Freie Wähler), χωρίς να αποτελούν πολιτικό κόμμα με παγιωμένες αρχές και θέσεις.

Αυτοί οι σχηματισμοί κατάφεραν να πείσουν την πλειοψηφία των δικαστών ότι θα ήταν αντιδημοκρατικό να μην εκπροσωπηθούν παρά το γεγονός ότι συγκεντρώνουν τον ελάχιστο αριθμό ψήφων που ισούται με το εκλογικό μέτρο σε ένα καθαρά αναλογικό εκλογικό σύστημα.

Το δίκαιο της Ένωσης αφήνει το εκλογικό σύστημα των ευρωεκλογών στις επιμέρους εθνικές νομοθεσίες, με αποτέλεσμα τον κατακερματισμό των εκλογικών συστημάτων. Όμως όλες οι χώρες της Ε.Ε., εκτός πια από τη Γερμανία, προβλέπουν κάποιο ελάχιστο εκλογικό ποσοστό για την εκπροσώπηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χάριν της πολιτικής σταθερότητας.

Το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι στις ευρωεκλογές δεν τίθεται ζήτημα σχηματισμού σταθερής κυβέρνησης κατά τον ίδιο τρόπο με τις εθνικές κοινοβουλευτικές εκλογές, συνεπώς δεν απαιτείται ένα εκλογικό κατώφλι ως μέτρο προφύλαξης εναντίον της πολυδιάσπασης των πολιτικών δυνάμεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Όμως του διέφυγε ότι πλέον ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα προέρχεται από το πλειοψηφούν κόμμα και ότι -το βασικότερο- απαιτείται η κοινοβουλευτική στήριξη προς την Επιτροπή με τη μορφή ψήφου εμπιστοσύνης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Με την καταγεγραμμένη από όλες τις μετρήσεις άνοδο των αντιευρωπαϊκών άκρων στις επόμενες ευρωεκλογές, ως ένδειξη δυσαρέσκειας των ευρωπαίων πολιτών απέναντι σε μια Ε.Ε. που δεν θεωρούν ότι τους προστατεύει επαρκώς από την παγκοσμιοποίηση και τα αποτελέσματα της κρίσης, οι απαιτούμενες πολιτικές συμμαχίες θα γίνουν δυσκολότερες, με ενδεχόμενη κρίση κυβερνησιμότητας, στην πιο ακραία εκδοχή.

Οι έκκεντρες και ευρωφοβικές δυνάμεις είναι αυτές που κυρίως θα κέρδιζαν αν η απόφαση του Δικαστηρίου της Καρλσρούης γενικευόταν σε όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης.