Μετράμε επτά χρόνια κρίσης και ακόμα η Ευρώπη δεν έχει λύσει το πρόβλημα της άμεσης σύνδεσης κράτους-τραπεζών, με τις τράπεζες να μπορούν να συμπαρασύρουν στον γκρεμό την χώρα τους.

Αν η ΕΚΤ ανησυχεί για την φερεγγυότητα της Ελλάδας, θα πρέπει το σφίξιμο της ρευστότητας των φερέγγυων τραπεζών να είναι πολύ… χαμηλά στην ατζέντα της. Ωστόσο, κάνει το ακριβώς αντίθετο.

Τονίζουμε ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν κριθεί από την ΕΚΤ, με τα τελευταία stress tests, ως φερέγγυες.

Tην εξέλιξη με το ELA την γνώριζε πολύ καλά ο ΣΥΡΙΖΑ και ειδικά ο Γιάνης Βαρουφάκης, προεκλογικά. Ήξερε πως σε περίπτωση νίκης ΣΥΡΙΖΑ, θα υπάρξει καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων και της όποιας συμφωνίας και πως ο Μάριο Ντράγκι θα ορθώσει το ανάστημά του…

Aπό χθες λοιπόν, οι ελληνικές τράπεζες θα στρέφονται – μέχρι… νεοτέρας – στον ELA της Τράπεζας της Ελλάδος αν χρειαστούν ρευστότητα, η οποία βέβαια είναι πιο ακριβή από αυτήν που παρέχει η ΕΚΤ. Μετά από έκτακτη τηλεδιάσκεψη για την Ελλάδα αποφάσισε μάλιστα την επέκταση του ορίου χρήσης του μηχανισμού κατά 5,5 δισ. ευρώ , έτσι από τα 60 δισ. ευρώ, πάει στα 65 δισ. ευρώ.

Ο Γιάνης  Βαρουφάκης είχε…  προβλέψει αυτήν την εξέλιξη, αφού πριν τις εκλογές, στις 18 Ιανουαρίου είχε γράψει σε εκτενές του άρθρο όπου εξηγούσε τι είναι ο ELA:  «Σε δύσκολες μεταβατικές περιόδους, το πρόγραμμα ELA δίνει κάποιες ανάσες στις χώρες της Ευρωζώνης. Για αυτό θα χρησιμοποιηθεί κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τους ευρωπαίους εταίρους μας ώστε να εξασφαλίσει στην Ευρώπη ικανό χρόνο για την εξεύρεση εφαρμόσιμης, μόνιμης λύσης στο ελληνικό πρόβλημα».

To πρόγραμμα αυτό μπορεί ωστόσο  να κοπεί οποιαδήποτε στιγμή εάν το ΔΣ της ΕΚΤ το αποφασίσει.

Τι σημαίνει αυτό; Το παράδειγμα της Κύπρου το εξηγεί ξεκάθαρα. Το 2013 οι κυπριακές τράπεζες αναγκάστηκαν να στηριχτούν στον ELA, μετά από παρόμοια απόφαση της ΕΚΤ με αυτήν της Ελλάδας σήμερα, και όταν η Κύπρος δεν φαινόταν να συμφωνεί σε ένα πρόγραμμα με την τρόικα.

Συγκεκριμένα, μέχρι τις 21 Μαρτίου 2013, οι δύο μεγάλες κυπριακές τράπεζες αντλούσαν ELA από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, χωρίς ένσταση από το ΔΣ της ΕΚΤ, καθώς θεωρούσε (το ΔΣ)  ότι υπήρχε προοπτική για εφαρμογή του προγράμματος στήριξης. Στις 21 Μαρτίου 2013, η  ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι, σύμφωνα και με τις προηγούμενες αποφάσεις του, θα διέκοπτε την παροχή ELA στις δύο κυπριακές τράπεζες μετά τις 25 Μαρτίου 2013, διότι δεν υπήρχαν σαφείς και δεσμευτικές πολιτικές αποφάσεις εκ μέρους της κυπριακής πλευράς για καταρχήν συμφωνία προγράμματος στήριξης.

Μέχρι την Παρασκευή 22 Μαρτίου 2013, το ημερήσιο όριο αναλήψεων μετρητών από τις κυπριακές τράπεζες ήταν 500 ευρώ.

Από την Παρασκευή, λόγω έλλειψης ρευστότητας, το όριο αναλήψεων κατέβηκε στα 260 ευρώ την ημέρα για όλες τις τράπεζες.

Περίπου στις 19.00 το απόγευμα της Κυριακής 24 Μαρτίου, την ώρα δηλαδή που ξεκινούσε το κρίσιμο Eurogroup όπου θα αποφασιζόταν αν η Κύπρος θα χρηματοδοτηθεί από την τρόικα ή θα οδηγηθεί σε χρεοκοπία, έγινε γνωστό ότι το ημερήσιο όριο αναλήψεων από τα ATM της κεντρικής τράπεζας Κύπρου περιορίστηκε στα 100 ευρώ.

Προς το παρόν η ΕΚΤ τηρεί στάση αναμονής για την Ελλάδα. Φυσικά, έχει ήδη αρχίσει να προειδοποιεί, εμμέσως πλην σαφώς, με το μέλος του ΔΣ Peter Praet να διαμηνύει χθες ότι ο μηχανισμός του ELA έχει δημιουργηθεί για να χρησιμοποιείται μόνο για βραχυπρόθεσμες ανάγκες, ότι αποτελεί ουσιαστικά μία «γέφυρα», ένα μεταβατικό στάδιο  και πως δεν πρόκειται να αλλάξει αυτό για την περίπτωση της Ελλάδας.

Αυτό είναι ένα ξεκάθαρο, νέο, πιο σκληρό και πιο πιεστικό μήνυμα του σούπερ Μάριο προς την ελληνική κυβέρνηση, μετά και το no deal του Eurogroup.

Το ιστορικό της ΕΚΤ (με την Κύπρο) σε συνδυασμό με τις δηλώσεις Praet, δείχνουν πως εάν η Ελλάδα δεν συμφωνήσει να είναι σε πρόγραμμα σημαίνει ότι δεν θα έχει ρευστότητα για τις τράπεζές της.

Η ΤτΕ πλέο, και για όσο αποφασίσει η ΕΚΤ, θα εκτυπώνει τα χρήματα που χρειάζονται οι ελληνικές τράπεζες . Βεβαία, δεν θα γίνεται ακριβώς αυτό, καθώς ουσιαστικά δεν βάζει μπρος τις μηχανές, αλλά παρέχει δανεισμό, πίστη. Τα ελληνικά κρατικά ομόλογα δεν θα κάνουν… στάση στη  Φρανκφούρτη, αλλά θα ανταλλάσσονται απευθείας με την κεντρική τράπεζα στην Ελλάδα, για φρέσκο χρήμα.

Όπως είχε γράψει… προεκλογικά ο Γιάνης βαρουφάκης στο Blog του «Κάθε εμπορική τράπεζα διαθέτει έναν αποθεματικό λογαριασμό στην ΤτΕ. Αν η ΤτΕ δεχθεί τα χαρτιά που της δίνει η τράπεζα ως ενέχυρο-εχέγγυο π.χ. για το ποσό των 100 εκ ευρώ, τότε ξάφνου στον αποθεματικό λογαριασμό της εν λόγω τράπεζας εμφανίζονται, ως δια μαγείας, 100 εκ ευρώ. Η εμπορική τράπεζα τότε μπορεί άμεσα, μέσω ηλεκτρονικής μεταφοράς, να μεταφέρει αυτά τα χρήματα σε λογαριασμούς τρίτων: πελατών της, δανειστών της ιδίας, του κράτους (στην περίπτωση που η τράπεζα αγοράζει έντοκα γραμμάτια του κράτους, δηλαδή που δανείζει η ίδια το κράτος).

Είναι προφανές ότι η ΤτΕ δεν έχει την δυνατότητα να τυπώνει χρήμα άλλα έχει δυνατότητα να αυξάνει την ρευστότητα των τραπεζών στις δύσκολες στιγμές που η ΕΚΤ τις θεωρεί πτωχευμένες».

Σε μια προσπάθεια να εμποδίσει τις χώρες της ευρωζώνης από το να ξεκινήσουν τα δικά τους… πιεστήρια χρήματος, η ΕΚΤ κάνει το κόστος των δανείων που λαμβάνονται μέσω του ELA πολύ υψηλότερο από εκείνων που δίνει η ίδια.

Το επιτόκιο που καταβάλλεται από τις ελληνικές τράπεζες για τα δάνεια του ELA ανέρχεται σήμερα στο 1,55% περίπου. Σε αντίθεση, οι φερέγγυες τράπεζες από άλλες χώρες της ευρωζώνης δανείζοντα από την ΕΚΤ με μόλις 0,05%.

Ο ELA δεν είναι ένας διαφανής μηχανισμός, καθώς οι εθνικές κεντρικές τράπεζες δεν είναι υποχρεωμένες να αποκαλύπτουν το επιτόκιο ή τον ακριβή όγκο των δανείων τους. Τα δάνεια του ELA τοποθετούνται στην κατηγορία «λοιπές απαιτήσεις σε ευρώ έναντι πιστωτικών ιδρυμάτων» στον ισολογισμό της ΤτΕ.

Έτσι, η κεντρική τράπεζα της Ιρλανδίας έδωσε δάνεια ELA αξίας περίπου 50 δισ. ευρώ για τις τράπεζες της χώρας το 2011και το 2012, νούμερο το οποίο στην πραγματικότητα ξεπέρασε την έννοια της βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης-γέφυρα.

Ίσως αυτό εξηγεί γιατί η υπομονή που είχε η ΕΚΤ στην περίπτωση της Ιρλανδίας, δεν… επαναλήφθηκε στην Κύπρο.

Με όλα αυτά, η ΕΚΤ ουσιαστικά πυροδοτεί το bank run στις χώρες του ευρώ. Η ΕΚΤ είναι το όργανο το οποίο υποτίθεται ότι πρέπει να εμπιστευόμαστε ως επόπτης και ρυθμιστής των τραπεζών. Άλλο είναι να οδηγήσει στο σκάσιμο μίας φούσκας, ακόμη και αν οι επιπτώσεις είναι τεράστιες – αυτό άλλωστε πρέπει να κάνει. Αλλά είναι εντελώς διαφορετικό να ωθήσει ένα τραπεζικό σύστημα στο χείλος του γκρεμού και να το σπρώχνει όλο και περισσότερο προς το κενό. Οι κινήσεις της απέναντι στην Ελλάδα, κάνουν ακριβώς αυτό.

Αυτό οδηγεί σιγά σιγά στην εξαφάνιση της εμπιστοσύνης στην ικανότητα του συστήματος να επιβιώσει ως σύστημα.

Όπως έχει πολύ εύστοχα σχολιάσει και ο οικονομολόγος και καθηγητής Οικονομικών, Μπράιν Λούσεϊ, ίσως τελικά η ΕΚΤ να αποτελείται από ακόλουθους του στρατηγού Γουίλιαμ Γουέστμορλαντ., ο οποίος έκανε το εξής… σχόλιο, μετά την πρωτοφανή αγριότητα των ανδρών του για την κατάληψη ενός χωριού: «Προκειμένου να σώσουμε το χωριό, έπρεπε να το καταστρέψουμε».

Αποφασίζοντας να σώσει το ευρώ , η ΕΚΤ διατρέχει τον κίνδυνο να το καταστρέψει.

Είτε βλέπει το Grexit ως ένα γεγονός που θα είναι μη μεταδοτικό, ή πραγματικά δεν βλέπει το Grexit  ως πιθανή συνέπεια των ενεργειών της…

Facebook Comments