Οι απόγονοι του Νώε προσπάθησαν να κτίσουν με πλίθρες, έναν πύργο τόσο ψηλό, που η κορυφή του θα έφτανε στον ουρανό. Δεν ξέρουμε αν το έκαναν μόνο για τη δόξα ή αν νόμιζαν πως σε κάτι θα ήταν χρήσιμος. Ξέρουμε ότι το φιλόδοξο σχέδιο, λόγω ασυνεννοησίας έμεινε ανολοκλήρωτο, μολονότι προφανώς θα κόστισε πάρα πολύ. Οι απόπειρες “εκσυγχρονισμού” του εκπαιδευτικού οικοδομήματος, όλων των κυβερνήσεων και όλων σχεδόν των Υπουργών Παιδείας της Μεταπολίτευσης, δυστυχώς παραπέμπουν στη γνωστή ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης.

Ας δουμε ένα παράδειγμα: τις πανελληνίες εισαγωγικές εξετάσεις στα ΑΕΙ.

Από το 1837 όταν ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Αθηνών έως και το 1924, η εισαγωγή γινόταν με το απολυτήριο του Γυμνασίου. Οι εξετάσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θεσπίσθηκαν το 1922, αλλά για πρώτη φορά εφαρμόστηκαν το 1924 λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής. Σκοπός τους ήταν να περιοριστεί ο αριθμός των εισαγομένων, καθώς υπήρχε αδυναμία, από τότε ακόμη, να απορροφηθούν όλοι οι επιστήμονες από την αγορά εργασίας. Από  το 1924 μέχρι το 1963 τις εισαγωγικές τις διοργάνωνε κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα για λογαριασμό του. Από το 1964 μέχρι σήμερα τις διοργανώνει το Υπουργείο Παιδείας. Όμως, ο τρόπος εισαγωγής έχει αλλάξει σχεδόν όσες φορές και οι Υπουργοί. Για οικονομία χρόνου ας δούμε τι συνέβη από το 1980 και μετά, όταν επί πρωθυπουργίας Ράλλη εισάγεται ο όρος «Πανελλήνιες Εξετάσεις» σε σχολές δύο Τύπων, Θεωρητικής και Θετικής Κατεύθυνσης.

1983 Υπουργός Απόστολος Κακλαμάνης (ΠΑΣΟΚ). Καθιερώνει τις Δέσμες και ο βαθμός των τάξεων του Λυκείου συνυπολογίζεται σε ποσοστό 25% στο Γενικό Βαθμό Πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

1988 Υπουργός Γεώργιος Παπανδρέου (ΠΑΣΟΚ). Καταργείται ο συνυπολογισμός του σχολικού βαθμού στον Βαθμό Πρόσβασης. Οι υποψήφιοι μπορούν να κατοχυρώσουν τη βαθμολογία σε 3 μαθήματα.

1991 Υπουργός Γεώργιος Σουφλιάς (ΝΔ). Καθιερώνει συντελεστές βαρύτητας και επεκτείνει την κατοχύρωση της βαθμολογίας στα 2 έτη.

1996 Υπουργός Γεράσιμος Αρσένης (ΠΑΣΟΚ). Καταργεί την άνευ εξετάσεων εισαγωγή στα ΤΕΙ για τους μαθητές των Επαγγελματικών Λυκείων ενώ το 1998 καθιερώνει Πανελλήνιες Εξετάσεις, σε Β και Γ Λυκείου, σε 14 μαθήματα.

2001 Υπουργός Πέτρος Ευθυμίου (ΠΑΣΟΚ). Μειώνει τα εξεταζόμενα μαθήματα σε 9.

2004 Υπουργός Μαριέττα Γιαννάκου (ΝΔ). Καταργεί τις εξετάσεις στη Β Λυκείου και καθιερώνει τη βάση 10.

2010 Υπουργός Άννα Διαμαντοπούλου (ΠΑΣΟΚ). Καταργεί τη βάση 10.

2013 Υπουργός Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος (ΝΔ) Εισάγει την τράπεζα θεμάτων με σκοπό να επαναφέρει στον συνυπολογισμό του βαθμού πρόσβασης, τους βαθμούς των τάξεων του Λυκείου.

2015 Υπουργός Ανδρέας Λοβέρδος (ΠΑΣΟΚ) Καταργεί την τράπεζα θεμάτων και τον σχεδιασμό του προκατόχου του.

2015 Υπουργός Νίκος Φίλης (ΣΥΡΙΖΑ) Μειώνει τα Πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα σε 4.

2017 Υπουργός Κώστας Γαβρόγλου (ΣΥΡΙΖΑ) Προαναγγέλλει κατάργηση των Πανελληνίων Εξετάσεων αλλά γρήγορα ανακρούει πρύμναν, παλινδρομεί επί διετία και τελικά καταθέτει το Νομοσχέδιο λίγο πριν από την εκπνοή της θητείας του. Το νέο σύστημα είναι Πανελλήνιες σε 4 μαθήματα χωρίς συντελεστές βαρύτητας και χωρίς κατοχύρωση βαθμολογίας.

2020 Υπουργός Νίκη Κεραμέως (ΝΔ) Φέρνει προς διαβούλευση το νέο νομοσχέδιο για την Παιδεία. Μεταξύ άλλων προβλέπει την καθιέρωση εξετάσεων σε Α, Β και Γ Λυκείου και τον συνυπολογισμό όλων των αποτελεσμάτων (με συντελεστή ανά τάξη) για την είσοδο στα Πανεπιστήμια. Είναι η 13η αλλαγή τα τελευταία 37 χρόνια.

Για ποιο λόγο έγιναν όλες αυτές οι αλλαγές; Η δικαιολογία είναι “για την βελτίωση της Παιδείας”. Η πραγματικότητα είναι “για την ικανοποίηση των ψηφοφόρων πελατών” φοιτητών και γονέων. Η αστικοποίηση του πληθυσμού και η απαξίωση της τεχνικής – χειρωνακτικής εργασίας ανήγαγαν τις Πανελλήνιες στο «Άγιο Δισκοπότηρο» της Εκπαίδευσης και τα ΑΕΙ σε κακοήθεις όγκους ενός αποκλειστικά  ελληνικού τύπου καρκίνου που θα μπορούσαμε να τον ονομάσουμε «diploma disease»: θέλουμε ένα “χαρτί”, όποιο νάναι, όπως νάναι. Αρκεί να υπάρχει και να πιστοποιεί ότι το παιδί σπούδασε. Φυσικά, να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για διορισμό στο Δημόσιο.

Η μετάσταση υπήρξε ραγδαία και καθολική, μετατρέποντας την Εκπαίδευση από μοχλοβραχίονα ανάπτυξης, σε τροχοπέδη οπισθοδρόμησης. Σημασία έχει:

· Η εισαγωγή σε οποιοδήποτε ΑΕΙ και όχι η σπουδή στον τομέα στον οποίο ο νέος έχει κλίση και ταλέντο.

· Η απόκτηση του πτυχίου και όχι η κατάκτηση της Γνώσης
· Η τεχνική του να περνάμε τις εξετάσεις και όχι η τέχνη του πώς μαθαίνουμε
· Ο τίτλος του πτυχιούχου κι όχι η δυνατότητα επαγγελματικής αποκατάστασης

Αν κάτι χαρακτηρίζει το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα διαχρονικά είναι η έλλειψη ελευθερίας. Όλες οι αλλαγές έχουν μια ακλόνητη σταθερά: το Κράτος αποφασίζει για όλα, με τα χρήματα του Πολίτη. Κι επειδή δεν τα καταφέρνει πουθενά, ο φορολογούμενος γονέας καλείται να δαπανήσει επιπλέον χρήματα για φροντιστηριακή εκπαίδευση. Είναι σαν το κράτος να κατασκευάζει ένα δίκτυο 110V και συνδέει συσκευές που λειτουργούν στα 220V. Έτσι ο πελάτης καλείται να πληρώσει και το αναποτελεσματικό δίκτυο και τον μετασχηματιστή τάσης!

Ποιες ήταν όλα αυτά τα χρόνια οι “σταθερές” του συστήματος;

· Αυξανόμενος αριθμός εισακτέων με ταυτόχρονη υποβάθμιση του επιπέδου τους. Το 1975 προσφέρονταν περίπου 18.000 θέσεις για 65.000 υποψήφιους. Σήμερα προσφέρονται περίπου 78.000 για 100.000 υποψήφιους.
· Κριτήρια εισαγωγής και σύστημα Εξετάσεων καθορίζονται από το Υπουργείο Παιδείας. Τα Πανεπιστήμια δεν έχουν καθόλου λόγο.
· Τα Πανεπιστήμια παραμένουν κρατικά.
· Οι γραπτές 3ωρες εξετάσεις είναι το μοναδικό κριτήριο εισαγωγής.

· Η αξιολόγηση είναι μόνο αθροιστική. Απουσιάζουν η ανακαλυπτική (discovery assessment) και η διαμορφωτική (formative assessment) αξιολόγηση. Απουσιάζει ο «Φάκελος Μαθητή».

· Απουσιάζει ουσιαστικά η αξιολόγηση Στελεχών-Διευθυντών-Διδασκόντων-Σχολικών Μονάδων.
· Απουσιάζει η ελεύθερη επιλογή σχολείου από γονείς και μαθητές.
· Αποκλειστική μέθοδος διδασκαλίας τουλάχιστον στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση είναι η Διάλεξη.
· Η διδασκαλία γίνεται από το ένα και μοναδικό Σχολικό Εγχειρίδιο, το οποίο είναι ανεπαρκές και ειδικά για τις ανάγκες των Πανελληνίων.
· Πλήθος εκπαιδευτικών έχουν αποσπασθεί σε γραφεία και τις θέσεις τους καλύπτουν αναπληρωτές, οι οποίοι φτάνουν στα σχολεία, ακόμα και μήνες μετά την έναρξη των μαθημάτων.

· Διορίζονται καθηγητές με διδακτική ανεπάρκεια καθώς πλην των παιδαγωγικών τμημάτων και της φιλοσοφικής, οι υπόλοιπες ειδικότητες δεν εκπαιδεύονται στα παιδαγωγικά και τη διδακτική της ειδικότητάς τους.
· Οι διορισμοί γίνονται από επετηρίδα και μάλιστα πολλαπλών ταχυτήτων (με μόνη εξαίρεση τους διαγωνισμούς ΑΣΕΠ 1998-2008).
· Παραμένει η μονιμότητα των εκπαιδευτικών, ανεξάρτητα από τις ικανότητές τους, την εργατικότητά τους και τις επιδόσεις τους.
· Παραμένει ως μοναδική πηγή χρηματοδότησης της εκπαίδευσης ο φορολογούμενος, ακόμη και στην Τριτοβάθμια.
· Ο συνδικαλισμός κυριαρχεί. Οι αποφάσεις παίρνονται με γνώμονα το πολιτικό κόστος και την εξυπηρέτηση συντεχνιακών ομάδων. Η αποδόμηση ακόμη και κάποιων αποσπασματικών αλλαγών που ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση, ήταν και είναι το μόνιμο μέλημα των συνδικαλιστών της Εκπαίδευσης.

Ποια ήταν τα αποτελέσματα των παραπάνω πολιτικών ενεργειών;

1) Συμφωνα με τα αποτελέσματα PISA (ΟΟΣΑ), 1 στους 4 έλληνες μαθητές της Βθμιας είναι λειτουργικά αναλφάβητος, σε α) κατανόηση κειμένου, β) Μαθηματικά, γ) Φυσικές Επιστήμες. Η χώρα είναι ουραγός στις έρευνες του ΟΟΣΑ.

2) Το 1977 υπήρχαν επίσημα 550 φροντιστηριακές δομές, το 1982 περίπου 1000, ενώ το 2017 φτάσαμε τις 2.500 φροντιστηριακές δομές, χωρίς να υπολογίζονται ιδιαίτερα και γκρουπ. Σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση του ΟΟΣΑ, το 99% των μαθητών της Γ Λυκείου παρακολουθεί φροντιστήριο.

3) 1 έως 2 δις ευρώ ετησίως, δαπανώνται από την Ελληνική οικογένεια σε φροντιστηριακά μαθήματα.

4) Απαξιώθηκε το Λύκειο.

5) Υποβαθμίστηκαν και απαξιώθηκαν τα μαθήματα Γενικής Παιδείας.

6) Δημιουργήθηκαν μαθησιακά εξαρτώμενοι μαθητές, παγιδευμένοι στη Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης (ΖΕΑ), όπως την ορίζει ο γνωστικός ψυχολόγος Vygotsky. Όταν έχεις συνηθίσει να έχεις πάντα κάποιον να σου χαράσσει τη νοηματική σου διαδρομή, δεν μπορείς ξαφνικά να γίνεις μαθησιακά ανεξάρτητος (Independent Learner). Έτσι, εθιζόμαστε στη νοοτροπία να ψάχνουμε και ως πολίτες, το κράτος-πατερούλη για να μας λύσει το πρόβλημα, καθώς δεν έχουμε εκπαιδευτεί στην αυτενέργεια.

7) Παράγεται υπεράριθμο επιστημονικό δυναμικό, αμφιβόλου ποιότητας και υπάρχει τρομακτική αδυναμία απορρόφησής του από την αγορά εργασίας.

Αυτά είναι τα απότοκα των πολιτικών της μεταπολίτευσης, ένας σύγχρονος πύργος της Βαβέλ, για τον οποίο δαπανήθηκαν δισεκατομμύρια, τόσο από τα κρατικά ταμεία (μέσω της φορολόγησης) όσο και από τον οικογενειακό πρϋπολογισμό των Ελλήνων. 

Κι όλα αυτά διότι αρνούμαστε να υιοθετήσουμε τον τρόπο με τον οποίο μορφώνονται και προοδεύουν τα σοβαρά κράτη: ιδιωτική πρωτοβουλία και στην εκπαίδευση, σύνδεση με την πραγματική οικονομία και τις ανάγκες του αύριο, έμφαση στον τεχνικό & κατασκευαστικό τομέα, συνεχής και ουσιαστική αξιολόγηση δομών και προσώπων, κίνητρα και αντικίνητρα, επιβράβευση της αριστείας, διά βίου μάθηση, υποτροφίες σε αριστούχους οικονομικά αδύναμους,  αλλά και απομάκρυνση όσων δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ενταχθούν σ΄ αυτό το πλαίσιο προσπάθειας και επιτυχιών. Φυσικά δεν συζητάμε καν για τον σεβασμό των χώρων διδασκαλίας και τη φροντίδα για τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό των Πανεπιστημίων, που και για τη Μποτσουάνα είναι δεδομένο αλλά για μας είναι ακόμα ζητούμενο.

Facebook Comments