Φύλλο πορείας σε ένα τοπίο που μεταβάλλεται (Μέρος Β)
Υπό αυτό το πρίσμα, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδος πρέπει να εντατικοποιηθεί σε πολλαπλά επίπεδα
Υπό αυτό το πρίσμα, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδος πρέπει να εντατικοποιηθεί σε πολλαπλά επίπεδα
Η θέση της Ελλάδος και οι δυνατότητες αντίδρασης.
Υπό αυτό το πρίσμα, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδος πρέπει να εντατικοποιηθεί σε πολλαπλά επίπεδα, και κρατώντας και εναλλακτικές λύσεις για κάθε περίπτωση. Βασικές γραμμές μιας εντατικοποιημένης εξωτερικής πολιτικής, είναι κατά την γνώμη μου οι εξής:
α) Διεύρυνση και εμβάθυνση των σχέσεων με τα ΗΑΕ και την Σ. Αραβία. Οι δύο αυτές χώρες αισθάνονται πιο βαριά από οποιονδήποτε την πίεση του Ιράν και της Τουρκίας, ενώ η δεύτερη χρησιμοποιεί τα κανάλια επικοινωνίας που διαθέτει στο ριζοσπαστικό Ισλάμ ώστε να επιχειρούνται προσπάθειες αποσταθεροποίησης των καθεστώτων τους. Παράλληλα τα ΗΑΕ έχουν αναπτύξει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εμπορικής και οικονομικής επέκτασης μέσω ίδρυσης ναυτικών βάσεων γύρω από το Κέρας της Αφρικής και την νότιο Ερυθρά Θάλασσα. Πρόσφατα φημολογείται ότι έδωσαν 2,8€ δις στον παλαιό εχθρό τους Άσσαντ προκειμένου να ολοκληρώσει την εκστρατεία του κατά των ανταρτών του Ιντλίμπ, ενώ ήταν αυτά που συντηρούσαν οικονομικά και στρατιωτικά σε μέγιστο βαθμό τον στρατό του Χάφταρ. Οι τριμερείς σχέσεις πρέπει να εμβαθύνουν σε όλους τους τομείς της οικονομίας και της άμυνας. Τα ΗΑΕ είναι σε θέση να δρομολογήσουν επενδύσεις στην Ελλάδα που θα δώσουν την απαραίτητη ώθηση στην οικονομία της, ενώ η συνεργασία σε στρατιωτικό επίπεδο πρέπει να λάβει χαρακτήρα ανταποδοτικών κινήσεων και οφελών, με την σύσταση κοινών ναυτικών και αεροπορικών μονάδων, και συμμετοχή ελληνικών πλοίων σε αποστολές στην ανατολική Αφρική, όπου ίσως ετοιμάζεται το επόμενο βήμα της Τουρκίας σε έναν δρομολογούμενο εμφύλιο μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης του Μογκαντίσου και τους αυτονομιστές του βορρά, όπου τα ΗΑΕ έχουν ιδρύσει ναυτικές βάσεις.
β) Προσέγγιση με παραδοσιακούς συμμάχους. Και όταν λέμε κάτι τέτοιο, αναφερόμαστε φυσικά στην Συρία του Άσσαντ. Αν και ουσιαστικός όμηρος της Ρωσίας και του Ιράν, σε αυτούς άλλωστε χρωστάει την ύπαρξή του πλέον, η Συρία είναι μία χώρα κλειδί που κανείς δεν πρέπει να αγνοεί. Οι εμμονικές αντιπαραθέσεις του μπααθικού καθεστώτος με το Ισραήλ, μόνο δυσκολίες και ζημιές έφεραν στην χώρα. Είναι πλέον καιρός να υπάρξει μία προσέγγιση μεταξύ των δύο κρατών, και να έρθουμε σε ένα αποδεκτό για όλους modus vivendi. Η Ελλάδα πρέπει να αναλάβει τον ρόλο μεσολαβητή ανάμεσα στις δύο πλευρές, και να καθορίσει η ίδια από πριν ένα σχέδιο πλεύσης για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις. Βασική γραμμή είναι να μείνουν όλοι με καθαρό πρόσωπο.
Η ένσταση της Συρίας επικεντρώνεται κυρίως στην κατοχή των λόφων Γκολάν, και το πρόβλημα του Ισραήλ παραμένει η αβεβαιότητα που επικρατεί στις συριακές βλέψεις, όπως και η αναγνώριση του από την Συρία. Τα υψώματα Γκολάν κατέχονται από το Ισραήλ παράνομα, σε αυτό δεν υπάρχει αμφιβολία. Είναι όμως στρατηγικού χαρακτήρα για την ασφάλεια του Ισραήλ. Ένα βιώσιμο σχέδιο θα είχε ως εξής: τα υψώματα επιστρέφουν στην Συρία, οι εβραικοί οικισμοί όμως παραμένουν. Στο έδαφος αυτών των οικισμών θα βρίσκονται μονάδες του Ισραηλινού στρατού, αλλά στα εξωτερικά σύνορα τον έλεγχο τον αναλαμβάνει ο συριακός στρατός. Οι οικισμοί θα έχουν δική τους αστυνομία, θα πληρώνουν όμως φόρους στο συριακό κράτος, στο οποίο και θα υπάγονται οικονομικά. Η Συρία θα αναγνώριζε το Ισραήλ, θα παραιτούταν από κάθε στήριξη τρομοκρατικών ομάδων, και θα οργανώνονταν κοινό γραφείο ανταλλαγής πληροφοριών για την ασφάλεια της περιοχής. Σε αντάλλαγμα η Συρία θα απολάμβανε προτιμησιακό τελωνειακό καθεστώς με την ΕΕ, όπως απολαμβάνει σήμερα η Τουρκία. Η Ελλάδα έχει την δυνατότητα να βρει ευήκωα ώτα στην συριακή ηγεσία, με την οποία πάντα είχε τις καλύτερες σχέσεις, ενώ μεγάλης σημασίας θα μπορούσε να καταστεί ο παράγοντας Ορθόδοξοι της Μέσης Ανατολής, οι οποίοι ακόμη και σήμερα βλέπουν στην Ελλάδα ως έναν πολιτιστικό ταγό που θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλους τομείς. Αρκεί να τολμήσουμε.
γ) Προσέγγιση με Ιράν. Αν η Συρία είναι μία χώρα κλειδί στην περιοχή, το Ιράν είναι το πασπαρτού για όλες τις πόρτες. Με 90 εκ πληθυσμό, τεράστια επιρροή στην περιοχή, έναν μεγάλο και καλά εξοπλισμένο στρατό, και γεωγραφική θέση γέφυρας μεταξύ αραβικών χωρών, Ρωσίας, Κεντρικής Ασίας, και Ινδίας, το Ιράν ποτέ στην ιστορία του δεν μπορούσε να κρύψει τις φιλοδοξίες του στην περιοχή. Οι ΗΠΑ φρόντισαν να το ισχυροποιήσουν ανέλπιστα, φέρνοντας ένα φιλικά προσκείμενο καθεστώς στο Ιράκ, και προκαλώντας την άμεση ανάμειξή του στην Συρία. Πλέον το Ιράν έβαλε πόδι στην Μεσόγειο, και μπορεί να απειλεί το Ισραήλ από εγγύτερες βάσεις. Ιράκ, Συρία, Λίβανος, Υεμένη, εξαρτούνε την ασφάλειά τους από το Ιράν, ενώ παράλληλα η χώρα κατέστη και ο υπ αριθμόν ένα προστάτης των Αρμενίων στον Καύκασο. Από τον πρώιμο Μεσαίωνα ακόμη πάγια πολιτική του Ιράν ήταν η εξάπλωση της άμεσης επιρροής του στον χώρο της Εγγύς Ανατολής, η Μεσόγειος ήταν ένα μεγάλο όνειρο πάντα.
Η παρουσία του Ισραήλ απλά δίνει μια δικαιολογία στο Ιράν να ακολουθήσει μια επιθετική πολιτική σε ολόκληρο τον χώρο. Το ίδιο όμως το Ιράν νοιώθει άβολα δίπλα στην υπερφιλόδοξη Τουρκία, και σε μία Ρωσία η οποία μελετάει το πως θα απαγκιστρωθεί από προβλήματα που την ταλάνιζαν για χρόνια. Αν συνεχιστεί αυτός ο αγώνας δρόμου για επιρροή στην περιοχή, είναι βέβαιο ότι κάποτε Ιράν και Τουρκία θα συγκρουστούν. Γνωρίζοντας το μικρότερο ποσοστό Σιιτών στην περιοχή, η Τουρκία διαθέτει σε μια τέτοια σύγκρουση και τις καλύτερες προϋποθέσεις για επικράτηση.
Σε περίπτωση που το Ισραήλ κατορθώσει και βρει μία κοινή γραμμή με την Συρία, τότε το Ιράν θα μπορούσε να έρθει σε διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ και τα ΗΑΕ. Είναι επιτακτική ανάγκη να μεσολαβήσει η Ελλάδα, χώρα η οποία έχει παραδοσιακά καλές σχέσεις με όλους τους συμμετέχοντες, ώστε να επέλθει μία τελική λύση. Το Ιράν γνωρίζει ότι ποτέ δεν θα καταφέρει να εξαλείψει το Ισραήλ από τον χάρτη, και το Ισραήλ γνωρίζει ότι αν δεν έρθει μία συμφωνία, δεν θα ησυχάσει ποτέ από αυτό τον πονοκέφαλο. Δεν υπάρχει κανένα καλύτερο αντάλλαγμα από την οικονομική ευμάρεια. Το Ιράν έχει πολύ μεγάλες οικονομικές δυνατότητες αν απελευθερωθεί από τα δεσμά των κυρώσεων, και παράλληλα να κατευνάσει την οργισμένη κοινή γνώμη στο εσωτερικό του εξαιτίας της οικονομικής καχεξίας. Ακόμη όμως και σε περίπτωση που το Ιράν δεν δείξει διάθεση προσέγγισης, η Ελλάδα πάντοτε θα έπρεπε να φυλάει μία πόρτα ανοιχτή προς την μεγάλη αυτή χώρα, μιας και είναι αναπόσπαστο τμήμα των σχεδίων της Κίνας.
Μία προσπάθεια προσέγγισης θα πρέπει να γίνει σε μία συνάντηση όπου θα δοθούν συνολικές λύσεις. Το Ιράν δεν μπορεί να παρακαμφθεί, μπορεί όμως να κερδηθεί για τον άξονα Ελλάδος- Ισραήλ- Αραβίας. Η επιρροή του Ιράν, ας το πούμε η ιρανική κηδεμονία του Ιράν επί του Ιράκ και της Συρίας εν μέρει πρέπει να αναγνωριστεί. Εκεί όμως που οι εθνικοί πόθοι του Ιράν βρίσκουν την εκπλήρωσή τους, είναι στα μέρη που κάποτε του ανήκαν και του αφαιρέθηκαν κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα από την Μ. Βρετανία και την Ρωσία. Το Αζερμπαιτζάν, του οποίου ένα τμήμα υπάγεται σήμερα στο Ιράν, και το Αφγανιστάν. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα σχέδια του Ιράν για το Αζερμπαιτζάν σε καμία περίπτωση δεν εποφθαλμιούν την ακεραιότητα της χώρας αυτής, το Αφγανιστάν όμως, μία χώρα με περσική κουλτούρα και γλώσσα, που αναφέρεται ανάμεσα στις περσικές χώρες της Αβέστα, της πανάρχαιας Βίβλου των Ζωροαστρών, είναι μία περιοχή όπου το Ιράν θα μπορούσε να παίξει έναν θετικό ρόλο αν του δοθεί η ευκαιρία. Με τον στρατό που διαθέτει θα ήταν σε θέση να θέσει υπό έλεγχο δύσκολα τμήματα της χώρας αυτής, να αναλάβει τον έλεγχο της χώρας όντας σε καλύτερη θέση από οποιαδήποτε δυτική χώρα να κατανοήσει και να συνεννοηθεί με τους τοπικούς αρχηγούς, και να δρομολογήσει μία τροχιά ομαλοποίησης της ρημαγμένης αυτής χώρας. Η υπηρεσία αυτή θα ήταν ευπρόσδεκτη τόσο στην Δύση που διατηρεί μεγάλο αριθμό στρατευμάτων στην περιοχή, όσο και στην Ρωσία, η οποία αισθάνεται αρκετά άβολα στην σκέψη να επεκτείνουν οι Ταλιμπάν την επιρροή τους στις μουσουλμανικές χώρες της Κεντρικής Ασίας. Παράλληλα το Ιράν θα αντιληφθεί ότι ο δυτικός άξονας θέλει να συνεργαστεί μαζί του επί ίσοις όροις, όπως και να του κάνει παραχωρήσεις που σέβονται την ιστορία του και την γεωπολιτική του θέση. Η Ελλάδα μπορεί και σε αυτό το σημείο να αναλάβει την πρωτοβουλία προσέγγισης και εκπόνησης αυτού του σχεδίου.
δ) Επίθεση γνωριμίας. Είμαστε η χώρα με την πλουσιότερη ιστορία και κουλτούρα στην περιοχή, και κανείς δεν μας ξέρει. Μας γνωρίζουν όλοι μόνο από τα σχολικά τους βιβλία. Ακούνε ελληνική μουσική και αναρωτιούνται τι θησαυρούς μπορεί να κρύβει μια χώρα με τέτοια μουσική. Κανείς δεν ξέρει την λογοτεχνία μας, την τέχνη μας, τα προϊόντα μας, τον κινηματογράφο, την μόδα μας. Η Ελλάδα πρέπει άμεσα να προχωρήσει σε σειρά ίδρυσης ελληνικών κολλεγίων, πολιτιστικών κέντρων, σε οργάνωση φεστιβάλ μουσικής, κινηματογράφου, σε εκθέσεις καλών τεχνών, σε παροχές υποτροφιών σε ταλαντούχους φοιτητές και καλλιτέχνες. Η Ελλάδα πρέπει να προβάλλει αυτό που κυρίως έχει για να πουλήσει, τον πολιτισμό της. Κατά αυτό τον τρόπο θα οργανωθεί δίκτυο τοπικών ελίτ φίλα προσκείμενων προς τις ελληνικές θέσεις, πολιτικές ή οικονομικές τόσο στην Μέση Ανατολή, όσο και στα Βαλκάνια. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να παραμεληθεί η κοινότητα των Ορθοδόξων της Μέσης Ανατολής, η οποία έχει βαρύνοντα ρόλο στα τεκταινόμενα της περιοχής. Αυτή η κοινότητα πρέπει να καταστεί η εφαλτήριος βάση για την επέκταση της επιρροής μας στην Μέση Ανατολή.
ε) επανατοποθέτηση στην ΕΕ. Η ΕΕ έδειξε ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει ως αυτόνομο πολιτικό όργανο. Στις σπάνιες περιπτώσεις που αυτό συμβαίνει, γίνεται μόνον υπό την διαρκή πίεση των ΗΠΑ. Η ΕΕ ουσιαστικά είναι μία προέκταση του ΝΑΤΟ, πράγμα που περίτρανα απέδειξε τόσο στην περίπτωση του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου, όσο και στην αντιμετώπιση της επανακάμπτουσας Ρωσίας. Η ΕΕ μόνον ως ένα οικονομικό καρτέλ μπορεί να δείξει μια κάποια αυτονομία. Αποτέλεσμα είναι να μην μπορεί να βρεθεί μια κοινή γραμμή ανάμεσα στα μέλη του. Μέσα στους κόλπους της ΕΕ θα εγκυμονεί πάντοτε η ανάφλεξη μιας γαλλικής αντίδρασης, η οποία θα αποσκοπεί σε μια πιο ανεξάρτητη ευρωπαϊκή πολιτική, και σε μια προσπάθεια κατευνασμού της Γερμανίας, η οποία φοβάται να αναλάβει ευθύνες. Η οικονομική ψαλίδα όμως που ανοίγεται διαρκώς υπέρ του βορρά, είναι δυνατόν να οδηγήσει αυτή την ένωση σε ένα κενό γράμμα. Η Ελλάδα πρέπει από τώρα να λάβει τις αποφάσεις της. Και δεν μπορεί να κάνει αλλιώς από το να συνταχθεί με την Γαλλία με την οποία παραδοσιακά έχει στενότερες σχέσεις και υπάρχει μεγαλύτερη κατανόηση ανάμεσα στις δύο χώρες.
Είναι ζήτημα αν η Γαλλία καταφέρει να πραγματοποιήσει μία ΕΕ του νότου όπως κάποιοι επαγγέλονται. Ιταλία και Ισπανία είναι πολύ διστακτικές σε ένα τέτοιο επιχείρημα, πράγμα που κυρίως οφείλεται στην άμεση εξάρτηση της αγροτικής τους παραγωγής από την γερμανική αγορά. Δυστυχώς εν έτει 2020 η αγροτική οικονομία όχι μόνον καλύπτει ένα πολύ μεγάλο μέρος της οικονομίας αυτών των χωρών, αλλά παράλληλα δεσμεύει και ένα πολύ μεγάλο μέρος του εργατικού τους δυναμικού. Η Γαλλία από μόνη της δεν μπορεί να καλύψει αυτό το κενό. Μπορεί όμως να επανασυνδεθεί έμμεσα με τις πρώην αποικίες της σε μία Γαλλική Ένωση οικονομικού χαρακτήρα, καθώς επίσης και με τις χώρες της Μέσης Ανατολής, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε την θετική όψη που κρατούσαν οι περισσότερες γαλλικές κυβερνήσεις προς μία προσέγγιση με την Ρωσία. Είναι αναγκαιότητα λοιπόν να σχεδιαστεί ένας μόνιμος άξονας στους κόλπους της ΕΕ μεταξύ Ελλάδος-Γαλλίας-Κύπρου-Βελγίου-Λουξεμβούργου, οι δύο τελευταίες χώρες αποτελούν τους μόνιμους προθύμους της γαλλικής πολιτικής, ο οποίος θα δρα από κοινού και θα σχεδιάζει από κοινού.
Η άρνηση της Γαλλίας στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας, είναι ένα πρώτο βήμα πάνω στο οποίο πρέπει να εργαστεί η Ελλάδα θέτοντας προϋποθέσεις από κοινού με την Γαλλία. Πιστεύω ότι κύριος στόχος ενός τέτοιου άξονα για αρχή, θα έπρεπε να είναι η όσο το δυνατόν γρηγορότερη είσοδος της Σερβίας στην ΕΕ, ώστε ο άξονας αυτός να έχει ένα μέλος παραπάνω, αλλά παράλληλα να δημιουργηθεί και ένας σταθερός δίαυλος επικοινωνίας με την Ρωσία. Στον άξονα αυτόν θα μπορούσε να έχει μόνιμη θέση και η παραδοσιακά φιλογαλλική Ρουμανία, μια χώρα που τόσο με την Ελλάδα όσο και με την Σερβία διατηρεί παραδοσιακά τις καλύτερες σχέσεις.
ζ) βαλκανική επανάκαμψη. Η Ελλάδα δεν μπορεί να αφήσει τα Βαλκάνια σε κανέναν άλλον. Είναι η πίσω αυλή της, η δυνητική της εσωτερική αγορά, το άμμεσο πεδίο εξόρμησης της οικονομίας της. Τ α Βαλκάνια είναι η γέφυρα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, δρόμοι, επικοινωνίες, αγωγοί, περνούνε απαραίτητα από εκεί. Δεν μπορούμε να τα αγνοήσουμε. Η Ελλάδα πρέπει να επαναδραστηριοποιηθεί οικονομικά και πολιτικά. Επιχειρήσεις και τράπεζες πρέπει να ξανακάνουν την εμφάνιση τους στην περιοχή ακόμη και με κρατική υποστήριξη. Η Ελλάδα πρέπει να οργανώσει ένα κλαμπ κρατών όπως η λέσχη του Βιζεγκραντ μεταξύ Ουγγαρίας, Τσεχίας, Πολωνίας, Σλοβακίας, η οποία να διαπραγματεύεται από κοινού βασικά προβλήματα της περιοχής, να τα θέτει από κοινού στην ΕΕ, και να οργανώσει από κοινού στρατηγικές για καίρια θέματα που θα μας απασχολήσουν περισσότερο στο μέλλον, πολιτικά, οικονομικά, περιβαλλοντολογικά. Η Ελλάδα πρέπει να καταστήσει σαφές τόσο στον εαυτό της όσο και στους Βαλκάνιους γείτονές της, ότι η ύπαρξη μεγάλων συνασπισμών τύπου ΝΑΤΟ και ΕΕ δεν είναι κάτι που εξυπακούεται ότι θα υφίσταται και στο μέλλον ως βασική συνισταμένη πορείας τους.
η) Το μεγάλο παιχνίδι. Χρησιμοποιώ αυτό τον τίτλο από το έργο του Ράντγιαρντ Κίππλινγκ Κιμ, θέλοντας να χαρακτηρίσω τον ανταγωνισμό σε παγκόσμιο επίπεδο που έχει προκύψει από την ραγδαία άνοδο της Κίνας σε υπερδύναμη, την κόπωση των ΗΠΑ, και την στρατιωτική κατ αρχάς, αλλά σύντομα ίσως και οικονομική συρρίκνωση της ΕΕ. Τα πιόνια τοποθετήθηκαν ήδη σχεδόν στην θέση τους, το πότε θα ξεκινήσει το παιχνίδι είναι ζήτημα χρόνου και όλοι οι παίκτες το γνωρίζουν. Στο ένα στρατόπεδο βρίσκεται η Κίνα, έχοντας επεκτείνει την επιρροή της στο μεγαλύτερο τμήμα της ανατολικής Αφρικής, στην νότιο Ασία πλην Ταϋλάνδης, στο Πακιστάν, στο Ιράν, και μέσω της συμμάχου Ρωσίας, μίας συμμάχου μόνο και μόνο επειδή την απέκλεισε από κάθε δίαυλο συνεννόησης η ολέθρια πολιτική των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, της κεντρικής Ασίας και των πρόσω αραβικών χωρών πλέον Συρίας και Ιράκ.
Σε αυτό το στρατόπεδο η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι ανήκει όχι μόνον πολιτικά και οικονομικά, αλλά και ιδεολογικά, η Συρία αποτελεί μια εξαίρεση. Η Ελλάδα εκ των πραγμάτων ανήκει στο απέναντι στρατόπεδο. Αυτός είναι και ο λόγος που με πρωτοβουλία των ΗΠΑ, του Ισραήλ, των ΗΑΕ και της Σαουδικής Αραβίας, προωθείται ένας άξονας των προθύμων στον οποίον θα συμμετάσχουν όπως φαίνεται η Αίγυπτος, η Ιορδανία, και κατά πάσα πιθανότητα θα συνδράμει η Γαλλία, ενώ η Κύπρος θεωρείται ως δεδομένη, πράγμα που έδειξε και η αμερικανική άρση του εμπάργκο όπλων στο νησί.
Η συνεργασία αυτών των χωρών πρέπει να διευρυνθεί σε όλους τους τομείς, και όχι μόνο σε αμυντικό επίπεδο. Η οικονομία θα πρέπει να παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτή την συνεργασία προκειμένου να ξεπεραστούν άμεσα λογιστικά προβλήματα που προκύπτουν εξαιτίας οικονομικών δυσχερειών, όπως έδειξε περίτρανα και η χρηματική ένεση του Κατάρ στην Τουρκία ύψους 15$ δις. Η Ελλάδα έχει αρχίσει να βρίσκεται σε έναν σταθερό δρόμο συνεννόησης με αυτές τις χώρες, ενώ οι τριμερείς που έχουν καθιερωθεί μεταξύ Ελλάδος- Κύπρου- Ισραήλ, όπως και οι αντίστοιχες με Αίγυπτο και Ιορδανία, και από το 2019 και με τον Λίβανο, θέτουν τις βάσεις για μία ευρεία και οικοδομητική επικοινωνία σε πολυδιάστατο επίπεδο.
Η Ελλάδα πρέπει να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά στην περιοχή μέσω μεικτών εμποροβιομηχανικών επιμελητηρίων, μία περιοχή όπου η Τουρκία κυριαρχεί σε πολλούς τομείς ήδη. Για να γίνει αυτό το ελληνικό κράτος οφείλει να ανοίξει δρόμους επικοινωνίας για τους Έλληνες επιχειρηματίες στην περιοχή, με εγγυήσεις, διακρατικές συμφωνίες, ίδρυση προξενικών αρχών, ακόμη και με ίδρυση ενός Fund με στόχο την άμεση χρηματοδότηση επενδύσεων ελληνικών συμφερόντων στην περιοχή.
Ένας άλλος μεγάλος παράγοντας σε αυτό τον διαφαινόμενο άξονα, είναι η Ινδία, ο εχθρός νο 1 του Πακιστάν, αλλά κυρίως το αντίπαλο δέος της Κίνας στον αγώνα για την κυριαρχία στην Ασία. Η Ινδία δεν είναι μόνο μία χώρα της οποίας τα συμφέροντα σταματάνε στα Ιμαλάια και στο Παμίρ. Έχει ήδη θέσει σε λειτουργία ευρύ πρόγραμμα αναβάθμισης του στόλου της, όπως επίσης και διαστημικό πρόγραμμα που φιλοδοξεί να φέρει την ρόδα του Ασόκα, σύμβολο της ινδικής σημαίας, στον Άρη. Η Ινδία είναι μία χώρα με τεράστιες δυνατότητες και πολύ μεγάλες φιλοδοξίες, ενώ είναι η μόνη στην περιοχή που θα μπορούσε να σταθεί εμπόδιο σε μια κινεζική προέλαση. Η Ελλάδα ελάχιστα γνωρίζει την Ινδία, περισσότεροι Ινδοί γνωρίζουν την Ελλάδα παρά Έλληνες την Ινδία. Πολιτικά, οικονομικά, πολιτιστικά, η χώρα αυτή για την Ελλάδα είναι αχαρτογράφητα νερά, θα χρειαστεί όμως λείαν συντόμως να τα χαρτογραφήσουμε. Με την βραδύτητα που διακρίνει την ελληνική πολιτεία δυσκολεύομαι να φανταστώ πότε θα γίνουν τα πρώτα ουσιαστικά βήματα γνωριμίας. Είναι αδιανόητο ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος να είναι σχεδόν εξαφανισμένος σε μια αγορά 1,3 δις ανθρώπων, όπου η μεσαία τάξη πολύ καλά αμοιβομένων πολιτών και καταναλωτών έχει ξεπεράσει τα 180εκ. Και σε αυτή την περίπτωση η Πολιτεία οφείλει να κάνει την αρχή, κατά τον ίδιο τρόπο όπως αναφέρθηκε και στις προηγούμενες χώρες.
θ) Μελέτη και παρακολούθηση των περιοχών γεωπολιτικού ενδιαφέροντος. Οι Έλληνες είναι ο λαός που γνωρίζει λιγότερο από οποιονδήποτε λαό στην Ευρώπη τους γείτονες του και την γεωγραφική του γειτονιά. Δεν έχουν ιδέα για την ιστορική εξέλιξη των διπλανών τους, απορούνε για το ότι και οι διπλανοί τους έχουν όμοια κουζίνα και δημοτική παράδοση, και δεν μπαίνουν καν στον κόπο να καταλάβουν γιατί οι άλλοι αντιδρούνε έτσι κι όχι αλλιώς. Η Ελλάδα έχει έλλειψη ινστιτούτων τα οποία ασχολούνται με την μελέτη του πολιτισμού και της ιστορίας, αλλά και της πολιτικής στις χώρες των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής. Η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα στην ΕΕ που δεν έχει ειδικευμένα ινστιτούτα στην μελέτη της Κίνας, της Ινδίας, ή της ανατολικής Ασίας. Αυτό δυσχαιρένει αφάνταστα την επικοινωνία των πολιτικών μας σε αυτές τις περιοχές, ενισχύει την αδυναμία τους να τις κατανοήσουν, ιδιαίτερα εφόσον πρόκειται για περιοχές που απέχουν από την ευρωπαϊκή νοοτροπία. Στον ίδιο βαθμό αυτό το γεγονός αφοπλίζει πληθώρα Ελλήνων επιχειρηματιών που θα ήθελαν να δραστηριοποιηθούν σε αυτές τις περιοχές. Οι Έλληνες νοιώθουν σαν ναυαγοί σε εξωτικά νησιά σε αυτές τις περιοχές, και τους λείπει η δυνατότητα ελιγμών. Παράλληλα αδυνατούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις. Είναι άμεση ανάγκη η ίδρυση περισσότερων ινστιτούτων με σκοπό την έρευνα αυτών των περιοχών, ινστιτούτων που δεν θα είναι πανεπιστημιακά μόνον τμήματα, και θα αποτελούνται από διάφορα τμήματα, πολιτικό, ιστορικό, πολιτιστικό, και φυσικά οικονομικό. Σε αυτό τον τομέα η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πίσω από κάθε σχεδόν χώρα της ΕΕ.
Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η κατεύθυνση που θα έπρεπε να πάρει η ελληνική εξωτερική πολιτική, σε πολυδιάστατο επίπεδο και σε πολυσχιδή μορφή, ώστε να μπορεί γρήγορα και αποτελεσματικά να αντιδρά σε κάθε εναλλαγή που συμβαίνει στην ευρύτερη περιφέρεια. Διότι κακά τα ψέματα, πρέπει τάχιστα να αναλάβουμε ευθύνες, μιας και διαφαίνεται πως οι ΗΠΑ βρίσκονται σε αναζήτηση νέου χωροφύλακα στην περιοχή, ενός χωροφύλακα με πολύ διευρυμένο πεδίο ευθυνών και αρμοδιοτήτων. Και δεν πρέπει να χάσουμε αυτή την ευκαιρία, αλλιώς δεν θα έχουμε άλλη ποτέ ξανά.
Facebook Comments