Ο «μύθος» του Ναυαρίνου

Προκειμένου να καθυποταχθεί ένας λαός δεν αρκεί απλώς η υλική υπεροχή του εξουσιαστή, όπως η κατοχή καλύτερου στρατιωτικού εξοπλισμού ή η οικονομική ανάπτυξη, αλλά είναι αναγκαία και η αποδοχή από τους υποτελείς της εξουσία του, δηλαδή η νομιμοποίηση της υποταγής. Και στο σημείο αυτό ακριβώς είναι που οι «μύθοι» παίζουν καθοριστικό ρόλο. Αυτή η αλήθεια ισχύει είτε όταν μια ελίτ αποφασίζει να υποτάξει τον πληθυσμό της επικράτειας της, είτε όταν ένα κράτος αποφασίσει να ηγεμονεύσει των υπολοίπων.

Ένας λοιπόν, εκ των πολλών «μύθων», που νομιμοποιούν εδώ και 200 χρόνια την ιδιότυπη αποικιοκρατία και τις ξενικές επεμβάσεις τις οποίες υφίσταται ο λαός μας είναι αυτός του Ναυαρίνου. Με βάση την ναυμαχία εκείνη της 20^ης Οκτωβρίου 1827 μεταξύ του στόλου των τριών Μ. Δυνάμεων της εποχής, δηλαδή της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας, από την μία μεριά και του Οθωμανό – αιγυπτιακού στόλου από την άλλη, που έληξε με την συντριβή του τελευταίου, διατυπώνεται η άποψη ότι η Ελλάδα οφείλει την απελευθέρωση της από τον οθωμανικό ζυγό στην ξενική αυτή παρέμβαση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο νομιμοποιείται η αποικιοκρατία των δύο τελευταίων αιώνων, εφόσον ο «απελευθερωτής» όπως είναι λογικό έχει έτσι κάθε δικαίωμα να παρεμβαίνει όποτε το επιθυμεί, γιατί πολύ απλά νιώθουμε υποχρεωμένοι έτσι απέναντι του.

Τις συνέπειες αυτής της κατάστασης τις βιώνουμε καθημερινά και τις υπέστησαν και οι ίδιοι επαναστατημένοι Έλληνες όταν είδαν μετά την δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, τα πολιτειακά κεκτημένα των επαναστατικών συνταγμάτων να εξαλείφονται και τους δυτικούς στόλους όποτε το έκριναν σκόπιμο να βομβαρδίζουν τον Πειραιά και την Αθήνα ή να επιβάλλουν ναυτικούς αποκλεισμούς, προκειμένου να εκδιώξουν όποιον ηγέτη δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντα τους. Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις τέτοιων ηγετών αποτελούν τόσο ο Βασιλεύς Όθωνας, που εκδιώχθηκε επειδή ενστερνίστηκε την Μεγάλη Ιδέα σε μια εποχή που η βρετανική εξωτερική πολιτική είχε προσκολληθεί στο δόγμα διατήρησης της εδαφικής ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όσο και ο αείμνηστος πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος όταν τον εξανάγκασαν σε παραίτηση οι βρετανοί επειδή έθεσε το βορειοηπειρωτικό ζήτημα.

Αλλά γιατί το Ναυαρίνο αποτελεί «μύθο»; Καταρχήν, η μονολιθική προσκόλληση σε αυτή την ναυμαχία μειώνει την σημασία όσων προηγήθηκαν με σημαντικότερα από αυτά την επιτυχή κατάληψη της Τριπολιτσάς την 23^η  Σεπτεμβρίου 1821, την μάχη των Δερβενακίων και την συνακόλουθη συντριβή του Μαχμούτ Πασά Δράμαλη την 26^η Ιουλίου 1822, την επιτυχή απόκρουση από τον Δημήτριο Υψηλάντη των δυνάμεων του Ιμπραήμ στους Μύλους την 13^η Ιουνίου 1825 και πολλά άλλα σημαντικά γεγονότα προϊόντα της αυταπάρνησης και της ηρωικότητας των ελλήνων επαναστατών. Το Ναυαρίνο αποτελεί ως εκ τούτου το επιστέγασμα και όχι την καθοριστική πράξη αυτής της προσπάθειας, μια άποψη που έχει εκφράσει και ο Γάλλος ιστορικός Εντγκάρ Κινέ, γράφοντας ότι « Την απαρχή της εθνικής τους ζωής οι Έλληνες που συχνά τους κατηγορούν ότι την αποχτήσανε από ευεργεσία, την χρωστάνε από τον ίδιο τους τον εαυτό. Στάθηκε έργο των χεριών τους. Η Ευρώπη επενέβη έπειτα από 7 χρόνια – όταν πια χορτάσανε το θέαμα της σφαγής».

Όμως, η ναυμαχία του Ναυαρίνου  δεν καθόρισε όπως εγράφη και παραπάνω τις εξελίξεις αν αναλογιστούμε ότι η συντριβή του Ιμπραήμ ήταν κάτι που θα συνέβαινε έτσι και αλλιώς. Επιτάχυνε απλώς το αναπόφευκτο και αυτό γιατί ο πόλεμος φθοράς εναντίον του στρατού του που εξαπέλυσε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε αρχίσει να αποφέρει αποτελέσματα ήδη πριν την ναυμαχία. Όπως μας πληροφορεί ο Ιωάννης Δασκαρόλης «από τους 24.000 στρατιώτες που είχαν συνολικά εκστρατεύσει στην Ελλάδα, την άνοιξη του 1827 είχαν απομείνει στον Ιμπραήμ μόλις 8.000 σε κακή κατάσταση, υποσιτισμένοι, αρκετοί εξ αυτών τραυματίες, απλήρωτοι και με πολύ χαμηλό ηθικό».

Ως εκ τούτου καθίσταται ολοφάνερο και με βάση την αντικειμενική παρουσίαση των γεγονότων ότι η ανεξαρτησία δεν υπήρξε δοτή, ούτε προϊόν της «γενναιοδωρίας» των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, αλλά οφείλεται στην σοφία της αδιαλλαξίας των επαναστατημένων που εκφράστηκε με τον πιο ρητό τρόπο στο σύνθημα τους «Ελευθερία ή Θάνατος». Επίσης, για να σπάσουν τα δεσμά της ξενικής εξάρτησης του ελληνισμού σήμερα είναι αναγκαίο να καταδείξουμε τους μύθους που την συντηρούν και στο σημείο τούτο είναι που η ρήση του Διονύσιου Σολωμού «Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ότι είναι αληθές» αποκτά το πραγματικό της νόημα.

” Υ.Γ.: Πηγή έμπνευσης αυτού του κειμένου αποτέλεσαν οι ομιλίες και οι συζητήσεις που είχα με τον κύριο Μελέτη Μελετόπουλο, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Γενεύης και λυκειάρχει της Ιονίου Σχολής,καθώς και άρθρα των κυρίων Γιώργου Ρακκά και Γιώργου Πυργάρη.”