Πόσο σημαντική είναι η δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων για τα σημερινά στελέχη επιχειρήσεων

Μία από τις σημαντικότερες δεξιότητες που πρέπει να διαθέτει ένα στέλεχος, σε όποιο κλάδο κι αν δραστηριοποιείται, είναι η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων (problem solving skills). Αυτό συμβαίνει επειδή, όποιο επάγγελμα και αν ασκεί, πάντα θα έρχεται αντιμέτωπος με μικρά ή μεγάλα προβλήματα, τα οποία θα χρειάζεται να επιλύσει.

Πρόβλημα θεωρείται κάποιο εμπόδιο, δυσκολία, ή πρόκληση που δυσκολεύει την έκβαση ενός στόχου ή αποτελέσματος και που χρήζει αντιμετώπισης. Γενικότερα, τα προβλήματα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως προς την δυνατότητα επίλυσής τους και είναι: α) Επιλύσιμα (η λύση τους είναι γνωστή και έχει διατυπωθεί ή η συνάφειά τους με ήδη επιλυμένα προβλήματα επιτρέπει να θεωρείται βέβαιη η επίλυσή τους), β) Ανοικτά  (η λύση τους δεν έχει ακόμα βρεθεί αλλά δεν έχει αποδειχθεί ότι δεν επιλύονται) και γ) Άλυτα (έχει αποδειχθεί ότι δεν επιλύονται). Μπορούν επίσης να κατηγοριοποιηθούν ως προς τον βαθμό δόμησης των λύσεών τους και είναι: α) Δομημένα (ο τρόπος λύσης είναι αυτοματοποιημένος και δεν αφήνει εναλλακτικές επιλογές), β)  Ημιδομημένα (ο τρόπος λύσης μπορεί να επιλεγεί από ένα πλήθος δυνατών λύσεων και γ)  Αδόμητα (οι λύσεις τους δεν μπορούν να δομηθούν ή δεν έχει διερευνηθεί η δυνατότητα δόμησής τους). Τέλος, τα προβλήματα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως προς το είδος επίλυσής τους και είναι: α) Απόφασης (απαντούν συνήθως σε διαζευκτικές ή διχοτομικές ερωτήσεις), β) Υπολογιστικά (απαιτούν υπολογισμούς ώστε να βρεθεί η λύση τους) και γ) Βελτιστοποίησης (απαιτούν να βρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση από όλες τις προτεινόμενες αποδεκτές λύσεις).  

Αρκετές έρευνες κατά καιρούς έχουν αναδείξει ότι η δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων είναι αυτή που λείπει συχνότερα από τους αποφοίτους ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης, ωστόσο είναι εκείνη που αναζητούν περισσότερο οι επιχειρήσεις από τα στελέχη τους. Η δεξιότητα της επίλυσης προβλημάτων αφορά στην ικανότητα να αξιολογεί κανείς καταστάσεις, να εντοπίζει προβλήματα, να εξετάζει τρόπους επίλυσής τους και να επιλέγει τον πλέον κατάλληλο. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την αναγνώριση των μακροπρόθεσμων συνεπειών, καθώς και τη σύλληψη, εφαρμογή και αξιολόγηση ενός σχεδίου δράσης για την επίλυση του προβλήματος. Επομένως, όταν ένα στέλεχος βρεθεί αντιμέτωπος με ένα πρόβλημα, θα πρέπει να προσπαθήσει να βρει τη λύση και να διατυπώσει πιθανές εναλλακτικές προτάσεις.

Μάλιστα, στο εργασιακό περιβάλλον εκτιμώνται ιδιαίτερα οι άνθρωποι εκείνοι που αναλαμβάνουν προσωπική ευθύνη για να διασφαλίσουν την επίτευξη των στόχων. Άνθρωποι που μπορούν να διαβλέψουν ότι ίσως υπάρχει καλύτερος τρόπος για να γίνει κάτι και που είναι έτοιμοι να διερευνήσουν και να εφαρμόσουν αλλαγές. Επίσης, είναι οι άνθρωποι που δεν πανικοβάλλονται και δεν τα παρατούν όταν κάτι δεν πάει καλά, αλλά προσπαθούν να βρουν τη καλύτερη και αποδοτικότερη  λύση σε προβλήματα που προκύπτουν καθημερινά.

Συνεπώς, η επιτυχία μιας επιχείρησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προθυμία της να βοηθήσει το στελεχιακό της δυναμικό να βελτιώσει τις ικανότητές  τους  στην  επίλυση  προβλημάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση βοηθούν οι δραστηριότητες  που στοχεύουν στην ανάπτυξη της ομαδικότητας και αφορούν τομείς, όπως η επικοινωνία και η συνεργασία, η προσαρμοστικότητα ή η ενίσχυση των τεχνικών λήψης αποφάσεων.

Για να αντιμετωπισθεί σωστά ένα πρόβλημα πρέπει πρώτα από όλα να προηγηθεί η κατανόησή του. Η κατανόηση ενός προβλήματος αποτελεί συνάρτηση δύο παραγόντων, της σωστής διατύπωσης εκ μέρους του δημιουργού του και της αντίστοιχα σωστής ερμηνείας από την μεριά εκείνου που καλείται να το αντιμετωπίσει. Εν συνεχεία, ξεκινούν οι διαδικασίες επίλυσης του προβλήματος και τα κυριότερα στάδια προς την επίλυσή τους είναι τα κάτωθι:

1. Κατανόηση (η κατανόηση  του  προβλήματος  σημαίνει τον εντοπισμό  του  ζητούμενου,  των δεδομένων,  των  περιορισμών  και  των  συνθηκών  που  το  περιγράφουν).
2. Οργάνωση ενός σχεδίου λύσης (η επινόηση ενός σχεδίου αφορά στη διαδρομή από την κατανόηση του προβλήματος ως τη σύλληψη ενός σχεδίου και την εξεύρεση της σχέσης μεταξύ των δεδομένων και του ζητούμενου).
3. Υλοποίηση σχεδίου λύσης (η υλοποίηση του σχεδίου αφορά στην εφαρμογή του σχεδίου με την λεπτομερή εξέταση των λεπτομερειών και τον έλεγχο κάθε βήματος).
4. Έλεγχος (αφορά  στην  ανασκόπηση  και  αναθεώρηση  της  λύσης, την επανεξέταση του αποτελέσματος, αλλά και της πορείας που οδήγησε σε αυτό, την αιτιολόγησή του και την πιθανή εύρεση ενός διαφορετικού τρόπου επίλυσης. Επίσης, αφορά στην χρησιμοποίηση του ίδιου του αποτελέσματος ή της μεθόδου που χρησιμοποιήθηκε σε κάποιο άλλο παρεμφερές πρόβλημα).

Εν κατακλείδι, είναι γεγονός πως τα στελέχη πλέον για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των σύγχρονων επιχειρήσεων, θα πρέπει να διαθέτουν την δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων. Και αυτό γιατί οι επιχειρήσεις σήμερα αναζητούν στελέχη που να θεωρούνται «problem solvers» (και όχι «problem creators»), άτομα δηλαδή που θα κάνουν ότι περνά από το χέρι τους για να βρουν την καλύτερη και αποδοτικότερη λύση στα μικρά ή μεγάλα προβλήματα που προκύπτουν στις επιχειρήσεις.