Ο «πολιτικός κίνδυνος» στην Ελλάδα αρχίζει και μπαίνει στο ραντάρ των αγορών

Οι εθνικές εκλογές του 2023 στην Ελλάδα μπαίνουν πλέον έντονα στην «εξίσωση» των εκτιμήσεων των διεθνών αναλυτών αλλά και των θεσμών για τις επιδόσεις της χώρας, με πολλούς να τις θεωρούν «κομβικό» σημείο σε ότι αφορά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αλλά και την πορεία των ελληνικών ομολόγων.

Σε νέα ανάλυσή της για τις προοπτικές των αγορών το 2023 η JP Morgan εκτίμησε πως η Ελλάδα είναι πιθανό να ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα μετά τις κάλπες, στα τέλη του 2023 ή στις αρχές του 2024, ενώ έτσι πρότεινε κτίσιμο θετικών θέσεων (overweight) στα ελληνικά κρατικά ομόλογα, αλλά… μετεκλογικά. Αν και βλέπει περιορισμένο πολιτικό κίνδυνο στη χώρα – και συνολικά εκτιμά πως το 2023 θα είναι μια πιο ήρεμη χρονιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς ουσιαστικούς λαϊκιστικούς ή αντι-ευρωπαϊκούς κινδύνους από τις επερχόμενες εκλογές σε πολλές χώρες, και στο βασικό της σενάριο  η Νέα Δημοκρατία παραμένει στην κυβέρνηση – ωστόσο θεωρεί ότι ο νέος εκλογικός νόμος στη χώρα μας «θολώνει» το τοπίο για τους επενδυτές και αυξάνει την αβεβαιότητα.

Ειδικότερα, όπως σημείωσε, οι εκλογές ενέχουν αβεβαιότητα καθώς είναι οι πρώτες μετά από μια-δυο δεκαετίες στις οποίες δεν θα υπάρχει το μπόνους των 50 εδρών  για το κόμμα που θα κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων. Χωρίς το μπόνους, η Νέα Δημοκρατία πιθανότατα δεν θα καταφέρει να λάβει την πλειοψηφία των βουλευτικών εδρών. Η προσδοκία της JP Morgan είναι ότι η Νέα Δημοκρατία θα κερδίσει τις εκλογές και θα σχηματίσει ενδεχομένως κυβέρνηση συνασπισμού, συνεχίζοντας να προσφέρει μια εποικοδομητική πολιτική ατζέντα. Ωστόσο βλέπει παράλληλα και κινδύνους. Ο μεγαλύτερος είναι ο σχηματισμός του πλειοψηφικού συνασπισμού να αποτελέσει μία χρονοβόρα διαδικασία καθώς ο αριθμός των πιθανών συμμαχικών κομμάτων είναι περιορισμένος. Επίσης, υπάρχει ο κίνδυνος η Νέα Δημοκρατία να χρειαστεί να κυβερνήσει τη χώρα με κυβέρνηση μειοψηφίας.

Το παραπάνω «θολό» τοπίο που δημιουργεί η εκλογική διαδικασία αναμένεται να ασκήσει πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα, όπως εκτιμά η αμερικάνικη τράπεζα, και για αυτό εκτιμά πως μόνο εάν η επόμενη κυβέρνηση δεν παρεκκλίνει σημαντικά από την τρέχουσα πορεία πολιτικής, τα ελληνικά ομόλογα θα παρουσιάσουν μία ελκυστική ευκαιρία εισόδου για τους επενδυτές. Παράλληλα, όπως υποδηλώνουν οι προβλέψεις της JP Morgan, το προεκλογικό σκηνικό αναμένεται να καθυστερήσει και την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, καθώς σύμφωνα με την αμερικάνικη τράπεζα η επίτευξη αυτού του οροσήμου «είναι πιθανή μετά τις εκλογές, τα τέλη του 2023 ή στις αρχές του 2024».

Ο «πολιτικός κίνδυνος» έχει ήδη επισημανθεί από οίκους αλλά και θεσμούς. Η Moody’s έχει αναφέρει πως αν και ο κίνδυνος σημαντικής αλλαγής της οικονομικής πολιτικής είναι χαμηλός, ωστόσο εκτιμά πως θα διεξαχθούν δύο γύροι εκλογών και ο σχηματισμός της επόμενης κυβέρνησης της Ελλάδας θα είναι μια μακρά διαδικασία, αρκετών εβδομάδων ή και περισσότερο, λόγω του νέου εκλογικού νόμου.

Η Κομισιόν χτύπησε «καμπανάκι» ότι το κόστος των μέτρων στήριξης κατά της ενεργειακής κρίσης στην Ελλάδα ήταν από τα υψηλότερα στην Ε.Ε., αλλά τα περισσότερα από αυτά δεν ήταν στοχευμένα, γεγονός που μπορεί να μεταφραστεί ως προειδοποίηση για την τάση προς… προεκλογικές παροχές που τείνει να υπάρχει λίγο πριν της κάλπες, ενώ στις ίδιες γραμμές ήταν και η «σύσταση» του ΟΟΣΑ. Σύμφωνα με τον Οργανισμό, εάν οι διαταραχές στον ενεργειακό εφοδιασμό ή οι υψηλές τιμές συνεχιστούν μετά τα μέσα του 2023 ή είναι πιο σοβαρές από ό,τι είχε προβλεφθεί, η κατανάλωση και η παραγωγή θα αποδυναμωθούν και τα δημόσια οικονομικά θα δεχθούν μεγαλύτερη πίεση. Και αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καθυστέρηση της επενδυτικής βαθμίδας, οδηγώντας σε πιο ακριβή και δύσκολη πρόσβαση στις αγοράς για κρατική χρηματοδότηση.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή επεσήμανε από την πλευρά του τον πολιτικό κίνδυνο που μπορεί να προέλθει από τις πιθανές δυσκολίες σχηματισμού κυβέρνησης εξαιτίας των πολιτικών συσχετισμών και του οξυμένου κλίματος.

Η Wood σε πρόσφατη ανάλυση της για τις ελληνικές τράπεζες τόνισε πως ο βασικός κίνδυνος για τις ελληνικές τράπεζες, αλλά και το σύνολο της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, είναι η πολιτική αστάθεια. Όπως σημείωσε, το 2023 η Ελλάδα μπαίνει σε εκλογική χρονιά, σε ένα έντονα πολωμένο περιβάλλον. Η φιλική προς τις αγορές Νέα Δημοκρατία εξακολουθεί να προηγείται με άνεση στις δημοσκοπήσεις, αλλά η απόκτηση της απόλυτης πλειοψηφίας δεν θα είναι εύκολη. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αστάθεια της αγοράς ενόψει των εκλογών.

H Fitch έχει τονίζει πως το σταθερό πολιτικό σκηνικό είναι ένας σημαντικός παράγοντας στις εκτιμήσεις της και τις αξιολογήσεις της, και έχει συμβάλει στην ανοδική τάση της αξιολόγησης της Ελλάδας, υποδηλώνοντας πως η οποία αβεβαιότητα σε αυτό το μέτωπο θα λειτουργήσει αρνητικά. Όπως άλλωστε εξηγούν παράγοντες της αγοράς, οι εκλογές αποτελούν μέρος του μελλοντικού πλαισίου κάθε χώρας και σίγουρα οι οίκοι αξιολόγησης έχουν την τάση να περιμένουν μέχρι να ολοκληρωθούν όσον αφορά τις ενέργειες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας του κράτους σε σενάρια στα οποία το αποτέλεσμα μελλοντικών εκλογών ήταν εξαιρετικά αβέβαιο.

Οι εκλογές είναι σημαντικές, για παράδειγμα, όταν το αποτέλεσμα θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει μια σημαντική αλλαγή της στάσης δημοσιονομικής πολιτικής ή των θεσμικών συνθηκών.