Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, το σύστημα παιδείας έχει απασχολήσει έντονα τόσο την εκπαιδευτική και ακαδημαϊκή κοινότητα, όσο και τους μαθητές και σπουδαστές, την κοινωνία. Η ανακοίνωση του σχεδίου «Αθηνά» το 2013 από την τότε κυβέρνηση, κατάφερε μετά από πολλά χρόνια να ξεσηκώσει τους φοιτητές και καθηγητές των ιδρυμάτων ανά την Ελλάδα, οι οποίοι προέβησαν σε κινητοποιήσεις, πορείες και καταλήψεις. Σ’ όλη αυτήν ιστορία είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις ποια από τις δύο πλευρές είχε δίκιο. Το κράτος από την μία πλευρά αδυνατεί να συντηρεί τόσα πολλά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, πολλά εκ των οποίων άνοιξαν και λειτούργησαν στα πλαίσια κάποιας πελατειακής σχέσης, και από την άλλη πλευρά, εν μέσω οικονομικής κρίσης, χιλιάδες φοιτητές βρέθηκαν ένα βήμα πριν την μεταφορά τους σε άλλη πόλη, αντιμέτωποι με νέες οικονομικές υποχρεώσεις. Τελικά το νομοσχέδιο τροποποιήθηκε και εφαρμόστηκε με έναν πιο μετριοπαθή τρόπο ώστε να είναι όλοι, σχετικά, ικανοποιημένοι.

Η προσωπική μου άποψη, παραφράζοντας τον Γιώργο Πιλάλα, είναι πως τα ελληνικά πανεπιστήμια δημιουργούν μέτριες ειδικότητες κι όχι προσωπικότητες με ισχυρή κατάρτιση. Αυτό είναι το πρόβλημα που θα έπρεπε το κάθε σχέδιο «Αθηνά» να λύσει και τίποτε άλλο. Θα πρέπει να δημιουργήσουμε δηλαδή ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο θα παρέχει γενική και ποιοτική μόρφωση, και πανεπιστήμια που θα βγάζουν άριστα καταρτισμένους επιστήμονες, χωρίς να υπάρχει υπερκορεσμός ειδικοτήτων και με προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης.

Κατ’ αρχήν θα πρέπει να εξετάσουμε το ζήτημα της παιδείας από δύο πλευρές. Πρώτον από την οικονομική πλευρά και δεύτερον από την ποιοτική. Είναι συγκοινωνούντα δοχεία, και αν επιτευχθεί η σωστή λειτουργία της μιας είναι θέμα χρόνου να επιτύχει κι η άλλη. Ήδη με το μεταρρυθμιστικό νομοσχέδιο του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ, δόθηκε η ευκαιρία να βελτιωθούν κάποια λάθη στο εκπαιδευτικό σύστημα. Δυστυχώς όμως δεν εφαρμόστηκε πλήρως.

  • Όσον αφορά την οικονομία στην Παιδεία θα πρέπει να εξετάσουμε τα εξής: δαπάνες, κτηριακές υποδομές, διοίκηση εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην παιδεία (κι αν ναι πώς και πόσο).
  • Σχετικά με την ποιότητα στην Παιδεία, αντίστοιχα θα πρέπει να εξετάσουμε τα εξής: δομή των σχολικών βαθμίδων και η διοίκησή τους, επανεξέταση του προγράμματος μαθημάτων και σπουδών σε όλες τις βαθμίδες. Βάσει όλων των οικονομικών στοιχείων θα πρέπει να εξετάσουμε αν έχουμε τα περιθώρια να δημιουργήσουμε κάποια ερευνητικά κέντρα που παραδοσιακά λείπουν από την χώρα μας. Επίσης θα πρέπει να μας απασχολήσει και η δημιουργία σχολών και τμημάτων με αντικείμενα που μπορούν να δώσουν θέσεις εργασίας στη χώρα μας (π.χ. πάνω στον τουρισμό, στην ενέργεια, στον αγροτικό τομέα ,στις υπηρεσίες κλπ.)  ώστε να αποτραπεί και η οικονομική μετανάστευση των νέων Ελλήνων. 

Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω παραμέτρους,  θα μπορούσαμε να περάσουμε στο πλαίσιο εφαρμογής προτάσεων που διαμορφώνονται ως εξής:

Αρχικά πρέπει να συγχωνευτούν οι σχολικές επιτροπές του κάθε δήμου σε δύο νομικά πρόσωπα: ένα για τις σχολικές μονάδες της πρωτοβάθμιας κι ένα για τις σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Έτσι το νέο νομικό πρόσωπο που δημιουργείται σε κάθε βαθμίδα, καθίσταται καθολικός διάδοχος των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των σχολικών επιτροπών που συγχωνεύθηκαν. Κατόπιν σχετικής απόφασης θα ρυθμιστούν θέματα σχετικά με τη λειτουργία των σχολικών επιτροπών, την κατανομή των πιστώσεων, τον τρόπο και τη διαδικασία πραγματοποίησης, δικαιολόγησης και ελέγχου των πάσης φύσεως εσόδων και εξόδων, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια.  Ουσιαστικά δηλαδή να περάσει στην πράξη το άρθρο103 παρ. 2 του Καλλικράτη περί  Σχολικών Επιτροπών το οποίο μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον δεν εφαρμοζόταν σε όλη την Ελλάδα.

 Σχετικά με την α/βάθμια και β/βάθμια εκπαίδευση: θα πρέπει να υπάρχουν δημοτικά και Γυμνάσια-Λύκεια κυρίως στις έδρες των δήμων κι όχι σε κάθε τοπική ενότητα. Θα πρέπει να μπει όμως και ένα πληθυσμιακό κριτήριο βάσει του οποίου σχολεία θα λειτουργούν π.χ. μόνο σε περιοχές άνω των 4.000 κατοίκων. Άλλωστε η μεταφορά μαθητών από ένα χωριό κάποιου δήμου στην έδρα του, κοστίζει πολύ λιγότερο από την λειτουργία ενός σχολείου που αριθμεί 50 μαθητές.

 Στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση επιπλέον θα πρέπει να γίνουν οι εξής αλλαγές: 1ον) Αντικατάσταση του Γυμνασίου-Λυκείου με ένα  τετρατάξιο Γυμνάσιο. Το γυμνάσιο δηλαδή θα είναι τετραετές και υποχρεωτικό. Όσον αφορά τα μαθήματα που διδάσκονται, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βάση σε μαθήματα σχετικά με την οικονομική θεωρία και να αναβαθμιστούν τα μαθήματα πληροφορικής και ξένων γλωσσών. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δίνει μεγαλύτερη βάση στα θρησκευτικά παρά σε μαθήματα, πραγματικά, ζωτικής σημασίας δεν μπορεί να είναι αποδοτικό και ανταγωνιστικό. 2ον) Μετά το 4ο έτος και τη λήξη του Γυμνασίου ο μαθητής θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ Τεχνικών –Επαγγελματικών σχολών και σχολών κατάρτισης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι τεχνικές-Επαγγελματικές σχολές μένουν ως έχουν αλλά ο απόφοιτός τους αποκτάει επαγγελματικά δικαιώματα αναγνωρισμένα από το ΦΕΚ. Οι μαθητές που θα επιλέξουν σχολές κατάρτισης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ουσιαστικά θα κληθούν να παρακολουθήσουν δύο προπαρασκευαστικά έτη που θα τους επιτρέψουν την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σ’ αυτές τις σχολές οι μαθητές θα πρέπει, παράλληλα με τη γενική παιδεία, να επιλέξουν μεταξύ τεσσάρων κατευθύνσεων: Θεωρητική, Θετική, Τεχνολογική και Οικονομική οι οποίες θα έχουν λιγότερα μαθήματα. (Π.χ. Θετική: Ιστορία, Αρχαία, Λατινικά, Έκθεση και Λογοτεχνία. Η Θετική: Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Βιολογία και Αγγλικά ορολογία. Η τεχνολογική: Πληροφορική και τεχνολογία, Στατιστική, Άλγεβρα, Φυσική και Αγγλικά ορολογία. Η Οικονομική: Αρχές οικονομικής θεωρίας, Στατιστική, Μαθηματικά, Διοίκηση Επιχειρήσεων και Αγγλικά Ορολογία.). Στο εξωτερικό υπάρχουν εκπαιδευτικά συστήματα που ακολουθούν αυτή τη φιλοσοφία.

Σχετικά με την τριτοβάθμια εκπαίδευση: ο τρόπος εισαγωγής πρέπει να αλλάξει. Η κάθε σχολή είναι αυτή που θα ορίζει τον αριθμό εισακτέων. Ο απόφοιτος των σχολών ‘κατάρτισης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση θα πρέπει να δώσει εισαγωγικές  εξετάσεις στην σχολή που επιθυμεί να εισαχθεί, τις οποίες εξετάσεις θα ορίζει η ίδια σχολή. Επίσης πρέπει να παύσει ο διαχωρισμός σε ΑΤΕΙ και ΑΕΙ. και να περάσουμε σε πιο εξειδικευμένα προγράμματα σπουδών στα πανεπιστήμια, τα πτυχία των οποίων θα δίνουν διαφορετικά επαγγελματικά δικαιώματα.

Η Διοίκηση των σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να γίνεται από manager απόφοιτους σχολών όπως η Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, οικονομικών σχολών κλπ., και όχι από καθηγητές της σχολής. Τα όργανα της διοίκησης θα προκύπτουν από διαγωνισμούς ΑΣΕΠ από άτομα εκτός σχολής και όχι από καθηγητές που προκύπτουν από  ψηφοφορίες των καθηγητών του ιδρύματος και των φοιτητών. Η διοίκηση που θα προκύπτει, θα ελέγχεται από επιτροπές αξιολόγησης των υπουργείων Παιδείας και Οικονομίας και  θα αποτελούνται από εκπαιδευτικούς και οικονομολόγους του εξωτερικού και των αρμόδιων επιτροπών της ΕΕ.

Τα προγράμματα σπουδών τις κάθε σχολής θα δημιουργούνται από το επιστημονικό και εκπαιδευτικό προσωπικό της σχολής με την επίβλεψη του Υπουργείου Παιδείας.

Είναι επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας σχολών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με αντικείμενα την ενέργεια και τις εναλλακτικές πηγές, την αγροτική ανάπτυξη, τις ιχθυοκαλλιέργειες και τον τουρισμό. Τέσσερεις τομείς οι οποίοι μπορούν να συμβάλλουν τα μέγιστα στην ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας μας και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας.

Θα πρέπει να εφαρμοστεί κι ένα νομοσχέδιο όπως το Καλλικράτης ή το Αθηνά, ώστε τα άχρηστα και πλεονάζοντα τμήματα να κλείσουν. Πάνω σ’ αυτό μπορεί να δημιουργηθεί ένα μεταβατικό στάδιο 2 ετών, ώστε οι σχολές που πάνε για κλείσιμο να μην δεχτούν νέους εισακτέους, και ο νέος χάρτης των σχολών να αφορά τους νέους εισακτέους από την ψήφιση του νομοσχεδίου κι έπειτα.

Επιπρόσθετα θα πρέπει να ενθαρρύνουμε την δημιουργία ερευνητικών κέντρων και κέντρων μελετών τα οποία θα υπάγονται στα ελληνικά Πανεπιστήμια και θα στελεχώνονται από τους καθηγητές και τους σπουδαστές τους. Για την λειτουργία τους θα μπορεί να συνεισφέρει το κράτος, και η Ε.Ε. μέσω επιχορηγήσεων αλλά και ιδιώτες οι οποίοι θα μπορούν να συμμετέχουν σε όποιο βαθμό θέλουν (σαν ιδιοκτήτες, σαν διοίκηση κλπ.) πάντα όμως υπό την εποπτεία του κράτους.

Η δυνατότητα δημιουργίας ιδιωτικών Πανεπιστημίων  είναι εκ των ων ουκ άνευ καθώς με αυτόν τον τρόπο θα αποφευχθεί η «εκπαιδευτική μετανάστευση» και θα προκύψουν οικονομικά οφέλη. Παράλληλα θα πρέπει να εξεταστεί και το ενδεχόμενο αποκρατικοποιήσεων ολόκληρων ιδρυμάτων. Π.χ. αν υποθέσουμε ότι εφαρμόζεται μια μεταρρύθμιση που θα εντοπίσει τα άχρηστα και πλεονάζοντα ιδρύματα αντί να τα κλείσουμε μπορούμε να τα ιδιωτικοποιήσουμε, ή ακόμη και να δώσουμε τη δυνατότητα σε ιδιώτες να επενδύσουν σε κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα της τριτοβάθμιας.

Νομίζω πως αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα στο εκπαιδευτικό της σύστημα, ώστε να απαλλαχτούμε από τις παθογένειες του παρελθόντος, να ελεγχθεί και να μειωθεί ο ρουσφετολογικός κρατισμός της και φυσικά να γίνει πιο ποιοτική και με περισσότερες προοπτικές. Η σωστή παιδεία είναι η βάση για μια σωστή κοινωνία. Μόνο με αυτή οι αυριανοί πολίτες θα έχουν τα εφόδια να αντιμετωπίσουν τον οποιοδήποτε κίνδυνο παραμείνει ή προκύψει στη χώρα μας. Άλλωστε η νέα γενιά είναι το μέλλον της χώρας, και νομίζω πως δεν θέλουμε ένα άσχημο μέλλον.

Facebook Comments