Σύνοδος Κορυφής χωρών του Νότου:Προετοιμασία για νέες ζώνες επιρροής ή για διαχωρισμό ζωνών του Ευρώ

Κατά μία ενδιαφέρουσα ιστορική προσέγγιση, οι ομαδοποιήσεις κρατών στην Ευρώπη–συμμαχίες κατά την ποιο οικεία έννοια- στόχο είχαν τον έλεγχο από κάποιο ισχυρότερο κράτος υπό το πρόσχημα συνεργασιών. Με εξαίρεση ίσως την Ευρωπαϊκή Ένωση –όπου πλέον ελλείψει οραματιστών επικρατούν οι κυνικοί – ανατρέχοντας στην πρόσφατη ιστορία που αφορά ακόμα και την περιοχή μας, διαπιστώνουμε πως οι παρεμβάσεις Βρετανίας και Ρωσίας  κατά την περίοδο 39-42 στόχευαν ακριβώς στην διαμόρφωση ζωνών «συνεργαζόμενης επιρροής». Μία νότια Βαλκανική Συνομοσπονδία καθώς και μία δεύτερη βόρεια που θα περιλάμβανε την Πολωνία, την Τσεκοσλοβακία και την Ουγγαρία.

 

Μπορεί οι σχεδιασμοί αυτοί να παρέμειναν ασκήσεις επί χάρτου, όλως τυχαίως όμως, εν μέσω κρίσης στην Ευρωζώνη και την Ευρωπαική Ενωση, ο διαχωρισμός βορά-νότου έχει επανέλθει με ένταση στο τραπέζι των πολιτικών σχεδιασμών. Κυρίως λόγω οικονομικής συγκυρίας. Ποιος όμως μπορεί να ισχυρισθεί πως οι πρόσφατες εξελίξεις δεν προσφέρονται για πολιτική «επιβολή». Για κάποιους δε ως πολιτική διέξοδο ατομικών ή κομματικών στοχεύσεων;

 

Κατά μία ειρωνική στροφή της ιστορίας σήμερα είναι η Μ. Βρετανία που βγαίνει από την Ε.Ε. διαγράφοντας προσπάθειες «ομαδοποίησης» δεκαετιών, ενώ την ίδια στιγμή ο υποψήφιος πρόεδρος της Αυστρίας ακροδεξιός N.Hofer –εκπρόσωπος της πολιτικής που προκάλεσε την ίδρυση της Ε.Ε. προκειμένου να την αποτρέψει -κάνει λόγω για νέες ζώνες «ομαδοποιήσεων» με ιδιαίτερη σημειολογία συμμαχίας, με Αυστρία, Σλοβενία, Κροατία, Τσεχία και Ουγγαρία. Παράλληλα δε το Βέλγιο, η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο έχουν διαμορφώσει μία ακόμα «ζώνη επιρροής».

 

Ο διαχωρισμός βορρά – νότου ενώ κατά το παρελθόν σηματοδοτούσε οικονομικό και αναπτυξιακό προσδιορισμό, φαίνεται πλέον να προσεγγίζει ουσιωδώς την πολιτική διαφοροποίηση που ξεκινάει από τις σκληρές θέσεις για το μεταναστευτικό και συνεπικουρείται από θέσεις όπως αυτή του Stiglitz για «κατάργηση του Ευρώ». Την ώρα που Βρετανία ξεκινάει την διαδικασία «εξόδου» -που μπορεί να της «βγεί» – διαγράφεται σοβαρός κίνδυνος στο τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης, το πρόγραμμα της Πορτογαλίας φαίνεται να μην «βγαίνει», στην Δ. Γερμανία σημειώνουν σημαντική άνοδο οι ακροδεξιοί και στην Ουγγαρία διενεργείται δημοψήφισμα για τον χειρισμό των προσφύγων. Μία περίεργη σύμπτωση απόψεων ακροδεξιών και εθνικιστικών προσεγγίσεων με αυτές διανοουμένων όπως του Νομπελίστα Stiglitz.

 

Αν όμως τα «κατασκευαστικά λάθη» της Ευρωζώνης είναι κατά πολλούς αξεπέραστα, ίσως είναι καιρός να γίνει μία πραγματική ανάλυση του αν ο εκφυλισμός αυτός προέκυψε από την μετάλλαξη της «μεγάλης συμμαχίας της Ευρώπης» σε μία ακόμα ιστορική «ομαδοποίηση» προκειμένου οι ισχυρές χώρες να χειραγωγούν τις ποιο αδύνατες. Η επιβολή της δημοσιονομικής πειθαρχίας τελικά μπορεί να μην είναι τίποτα περισσότερο από το «εργαλείο» αυτής της επιβολής.

 

Ο Stiglitz εκτιμά πως το ευρώ «κοστίζει» στις χώρες μέλη της ευρωζώνης 200 τρισεκατομμύρια ευρώ σε πλούτο και ευημερία. Ποσό 20πλάσιο των συνολικών οικονομικών επιδόσεων της ευρωζώνης. Αν όμως ο στόχος της πραγματικής νομισματικής ένωσης δεν καταστεί εφικτός –πράγμα που θα πρέπει να γίνει άμεσα- μήπως δρομολογείται τελικά η διάσπασή του σε μικρότερες ζώνες προκειμένου αφενός οι ισχυρές χώρες να διατηρήσουν την πιστοληπτική ικανότητα να δέχονται διεθνή κεφάλαια προσφέροντας αρνητικά επιτόκια, αφετέρου οι ποιο αδύνατες να διαμορφώσουν για άλλη μία φορά πεδίο χειραγωγήσιμης ομαδοποίησης;