Θέλησα να ασχοληθώ με το κείμενο της «Διακήρυξης της Ρώμης» που υπογράφουν οι ηγέτες των 27 χωρών μελών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η Commission και το Ευρω-Κοινοβούλιο με αφορμή τα 60 χρόνια από την έναρξη της διαδρομής της Ενιαίας Ευρώπης. Έχω πάντα ένα ενδιαφέρον για την απο-κρυπτογράφηση σημαντικών κειμένων ηγετών που κρατούν στα χέρια τους υψηλά διακυβεύματα. Και το διακύβευμα δεν είναι άλλο παρά η Ευρώπη, η σημερινή τραυματισμένη Ευρώπη και η αυριανή ας ελπίσουμε καλύτερη Ευρώπη. Η έρευνά μου έτρεξε, περισσότερο από περιέργεια, και στο αντίστοιχο κείμενο προ 10 ετών, στα 50 χρόνια.

Πρώτα μερικά αριθμητικά, ταυτόχρονα όμως και ποιοτικά ευρήματα. (Οι αριθμοί σε παρένθεση αφορούν την προ 10ετίας διακήρυξη). Το κείμενο είναι 935 (701) λέξεων και πρωταθλητής στην επανάληψη είναι οι δύο περίπου συνώνυμες λέξεις “security” και “safety” που εμφανίζονται 10 (1) φορές άλλοτε ως επίθετα και άλλοτε ως ουσιαστικά. Ακολουθεί η λέξη “growth” με 6 (1) αναφορές και οι λέξεις “sustainable” με 6 (0) και “economic” με 6 (1) αναφορές ενώ οι αναφορές σχετικά με τον ανταγωνισμό και την ανταγωνιστικότητα εμφανίζονται 3 (1) φορές. Σημαντική ποιοτική διαφορά μεταξύ των δύο κειμένων με απόσταση μια 10ετία, είναι ότι η έννοια “European Union” εμφανίζεται μόλις 5 φορές στο κείμενο της 60ετίας έναντι 13 στο μικρότερο κείμενο της 50ετίας. Αντίθετα στο σύγχρονο κείμενο οι ηγέτες επιλέγουν μόνη της τη λέξη “Union” με 24 αναφορές έναντι μόλις 1 στο παλιό κείμενο.

Η ποιοτική διαφορά στα δύο κείμενα είναι χαρακτηριστική. Το κείμενο του 2007 αποπνέει μια «σιγουριά» για την Ευρώπη, διαβάζοντάς το κανείς αισθάνεται να βγαίνει μια δύναμη από την αναφορά στα επιτεύγματά της και μια αποφασιστικότητα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων. Η οικονομική ανάπτυξη το 2007 θεωρείται δεδομένη κατάκτηση, όπως και η ευημερία των λαών της Ευρώπης.

Στο κείμενο του 2017, που σαφέστατα είναι πιο πολιτικά προσεγμένο στην διατύπωσή του, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο η Ευρώπη έχει αλλάξει. Οι ηγέτες δεσμεύονται να εργαστούν (pledgetowork) με την σειρά που οι ίδιοι επιλέγουν, για μια Ευρώπη ασφαλή, ευημερούσα, κοινωνική και ισχυρή στο παγκόσμιο σκηνικό. Αποκαλύπτουν επομένως ότι αυτά τα επιτεύγματα παραμένουν ζητούμενα, σε αντίθεση με 10 χρόνια πριν που οι αναφορές σε αυτά, με την έννοια των μελλοντικών προκλήσεων, ήταν πολύ περιορισμένες.

Χαρακτηριστική είναι η αγωνία μιας «ασφαλούς Ένωσης». Η Ευρώπη αισθάνεται μη ασφαλής και οι ηγέτες της αναγνωρίζουν στην ασφάλεια την πρώτη προτεραιότητα. Επίμονη όμως είναι και η αναφορά στους «κανόνες» (rules) και κυρίως στον «σεβασμό των κοινών κανόνων». Η διακήρυξη θεωρεί ότι ο σεβασμός στους κανόνες είναι απαραίτητη προϋπόθεση της Ενότητας (unity) που την θεωρεί και ανάγκη και επιλογή. Η πιο σημαντική παράγραφος της διακήρυξης λέει : «Χωρίς Ενότητα, μεμονωμένα, θα παραγκωνιστούμε από τις παγκόσμιες δυναμικές. Η Ενότητα είναι η καλύτερη ευκαιρία μας να τις επηρεάσουμε και να υπερασπιστούμε τα κοινά μας ενδιαφέροντα και τις αξίες μας. Θα ενεργούμε μαζί, με διαφορετικό βηματισμό και ένταση όπου είναι απαραίτητο, αλλά κινούμενοι προς την ίδια κατεύθυνση».

Σ’ αυτές τις τελευταίες 17 από τις 935 λέξεις πιστεύω ότι κρύβεται η τεράστια αλλαγή της Ευρώπης που βρίσκεται μπροστά μας και θα αρχίσει να υλοποιείται σταδιακά. Η Ευρώπη θέλει την Ενότητα, θέλει τη δύναμη που εκφράζει η Ένωση, αναδεικνύει όμως για πρώτη φορά και την ανάγκη να υπάρξουν διαφορετικές ταχύτητες στην κοινή κατεύθυνση προς τα ζητούμενα της ασφάλειας, της ευημερίας, της κοινωνικής συνοχής και της ισχύος στο παγκόσμιο στερέωμα. Η Ευρώπη, για πρώτη φορά στα 60 χρόνια της, δηλώνει με σαφήνεια ότι κάποιοι θα φύγουν μπροστά με ταχύτητα και κάποιοι μοιραία θα ακολουθούν στον ίδιο δρόμο αλλά από απόσταση. Μπορεί κάποιος να διαφωνεί με αυτό ή να συμφωνεί, η ουσία είναι ότι η Ευρώπη αρχίζει το σχέδιο των «πολλών ταχυτήτων» και αυτό με τη σύμφωνη γνώμη ΌΛΩΝ των ηγετών της.

Θα είναι η Ευρώπη καλύτερη έτσι; Προσωπικά πιστεύω πως ΝΑΙ και εξηγώ γιατί. Πάντα σε μια Ομάδα που στοχεύει σε κάτι κοινό, υπάρχουν αυτοί που ξεχωρίζουν, αυτοί που τραβάνε το κάρο, αυτοί που έχουν ικανότητες, δεξιότητες και πίστη ότι μπορούν να τα καταφέρουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν σέβονται την αξία της Ομάδας, γνωρίζουν πολύ καλά ότι χρειάζονται και την Ομάδα, ότι η Ομάδα θα πετύχει καλύτερα το στόχο της αν οι ίδιοι προκαλέσουν το σύνολο να ακολουθήσει, να τρέξει περισσότερο για να τους φτάσει. Οι «μπροστάρηδες» στην ιστορία πέτυχαν μόνον όταν έγιναν παράδειγμα να τους ακολουθήσουν οι υπόλοιποι. Όσες φορές είδαμε στην ιστορία, μια Ομάδα να κυριαρχείται από το φρένο της μετριότητας των «πολλών» και από το φόβο της ταχύτητας, η Ομάδα αποτύγχανε, έχανε.

Η Ευρώπη λοιπόν διεκδικεί να βγει από τη μετριότητα που τη διακρίνει σήμερα. Και σε μια εκδήλωση ρεαλισμού, αναγνωρίζει ότι αυτό θα γίνει σε κοινή πορεία όλων αλλά με διαφορετικές ταχύτητες. Κανείς δεν εξαιρείται, η διακήρυξη είναι σαφής και σε αυτό. Όλοι όμως καλούνται να αναλογιστούν ότι η Ευρώπη δεν μπορεί πια να περιμένει.

Ας αναλογιστούμε, εμείς οι πολίτες κατ’ αρχήν, τις επιλογές μας. Γιατί οι δικές μας επιλογές για την Ευρώπη, στη Δημοκρατία που ζούμε, θα γίνουν κάποια στιγμή και επιλογές των ηγετών μας. Οι ηγέτες μας επιλέγονται για να εκπροσωπούν εμάς.

Η νέα Ευρώπη μας καλεί. Θα την ακούσουμε ;

Facebook Comments