Γιατί η Fed έκανε πίσω;

Ποιοί ήταν οι λόγοι πού η FED έκανε πίσω, και δεν ξεκίνησε τη σταδιακή μείωση του μηνιαίου προγράμματος παροχής ρευστότητας.

Αντικειμενικά αυτό αποτελεί το σημαντικότερο γεγονός της εβδομάδας που πέρασε, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η μη κίνηση, εξέπληξε τις παγκόσμιες αγορές, και προκάλεσε ζημιές σε σημαντικά επενδυτικά χαρτοφυλάκια.

Για να βάλουμε τα πράγματα σε ένα χρονικό πλαίσιο, είχε προηγηθεί τον προηγούμενο Μάιο, η προφορική αναφορά του Διοικητή της FED, περί επικείμενης μείωσης του μηνιαίου προγράμματος παροχής ρευστότητας ($85 δις το μήνα). Και μόνο εκείνη η αναφορά, δημιούργησε σημαντικές κινήσεις κεφαλαίων σε παγκόσμιο επίπεδο και πολιτικές αναταραχές σε μια σειρά από αναδυόμενες χώρες.

Η βασική εντολή που έχει η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών (έλεγχος πληθωρισμού). Είναι όμως γεγονός ότι η τράπεζα, έθεσε τα τελευταία χρόνια ένα ακόμα στόχο, ο οποίος ξεφεύγει από την πρωτεύουσα εντολή που έχει, αλλά επηρεάζει το σύνολο της οικονομίας. Πιο συγκεκριμένα, η FED έχει θέσει ως στόχο και τη μείωση της ανεργίας στο επίπεδο του 6,5%.

Εκτιμώ ότι η FED δεν ξεκίνησε τη σταδιακή μείωση του μηνιαίου προγράμματος παροχής ρευστότητας, για τρεις οικονομικούς λόγους:

• Τον Αύγουστο το επίπεδο της ανεργίας στις ΗΠΑ ανακοινώθηκε στο 7,3%. Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει, ότι με την ανεργία να μειώνεται προς το στόχο, η FED θα έπρεπε να ξεκινήσει τη σταδιακή μείωση του προγράμματος παροχής ρευστότητας. Αντιθέτως, θεώρησε ότι η ανεργία θα πρέπει να μειωθεί ακόμα περισσότερο. Σε νέα ανακοίνωση της περιέλαβε ως στόχο την μείωση της ανεργίας σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα του στόχου 6,5%.

• Οι έντονες προσδοκίες για σταδιακή μείωση του προγράμματος παροχής ρευστότητας, διπλασίασε το επιτόκιο του 10ετους ομολόγου των ΗΠΑ (από 1,5% το Μάιο, σε 3,0% στις αρχές τις εβδομάδας). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους δανεισμού, κυρίως των στεγαστικών δανείων. Αν και η αναβολή της  έναρξης της σταδιακής μείωσης δεν θα ανακόψει την άνοδο του επιτοκίου, η FED δεν επιθυμεί την απότομη άνοδο του επιτοκίου, γιατί αυτή θα είχε άμεσα, αρνητικές επιπτώσεις στην αγορά των στεγαστικών δανείων, άρα και στην απασχόληση. Χθες το συγκεκριμένο επιτόκιο, είχε μειωθεί σε επίπεδα κοντά στο 2,70%.

• Τέλος, ο πληθωρισμός συνεχίζει να βρίσκεται σε επίπεδα χαμηλότερα του 2,0%, το οποίο έχει τεθεί ως στόχος. Επίσης, οι εκτιμήσεις για μεσομακροπρόθεσμο πληθωρισμό, δείχνουν σχετική σταθερότητα, κυρίως λόγω του συνδυασμού α) της ολοένα αυξανόμενης ενεργειακής επάρκειας των ΗΠΑ και β) της μειωμένης ζήτησης στις αναδυόμενες αγορές, ο οποίος δεν αυξάνει τη ζήτηση, άρα και τις τιμές και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι παραπάνω είναι οι καθαρά οικονομικοί λόγοι. Προσωπικά εκτιμώ ότι υπάρχουν άλλοι δύο λόγοι, οι οποίοι δεν είναι καθαρά οικονομικοί αλλά παρουσιάζουν έντονο πολιτικό χρώμα

• Η θητεία του Bernanke λήγει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα , ο νέος διοικητής ή διοικήτρια, εάν υπάρξει αλλαγή, να επιθυμεί την πλήρη ιδιοκτησία (fullownership) μιας τόσο σημαντικής απόφασης.

• Οι έντονες μετακινήσεις κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές προς τις ΗΠΑ, είτε λόγω κερδοσκοπίας (speculation), είτε λόγω προστασίας (hedging) δημιούργησαν σημαντική γεωπολιτική αστάθεια σε περιοχές της υδρογείου, όπου οι ΗΠΑ διατηρούν ζωτικά συμφέροντα (Ινδία & Τουρκία κ.α.). Βλέποντας το θέμα κι από τη γεωπολιτική οπτική γωνία, μια ανεξέλεγκτη αστάθεια σε διάφορα μέρη του κόσμου, θα μπορούσε να αποβεί μπούμερανγκ στα Δυτικά συμφέροντα και οικονομία.

Το ενδεχόμενο έναρξης της μείωσης του προγράμματος παροχής ρευστότητας δεν έχει απομακρυνθεί. Η επόμενη συνεδρίαση της αρμόδιας επιτροπής της FED (FOMC), θα πραγματοποιηθεί στις 29-30 Οκτωβρίου. Ενδεχομένως να πραγματοποιηθεί τότε, εά οι συνθήκες το επιτρέψουν. Ενδεχομένως να υπάρχουν και εκπλήξεις.

Ένα είναι το σίγουρο.. η επαναφορά της οικονομίας σε κανονικούς ρυθμούς, αποτελεί μια κλασσική περίπτωση αχαρτογράφητων υδάτων.