Τρεις κινήσεις για να αποφευχθεί το νέο μνημόνιο

Νέα τακρική χαράζει η κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού. Στόχος η αποφυγή ενός νέου μνημονίου που θα δημιουργήσει πολιτικά προβλήματα, ενώ δεν αποκλείεται να δυσχεράνει την πορεία της χώρας προς την ανάπτυξη αν συνοδευτεί με νέες απαιτήσεις εισπρακτικού χαρακτήρα.

Ο πρώτος στόχος είναι η έξοδος στις αγορές ακόμα και μέχρι τον Απρίλιο και η χορήγηση πιστωτικής γραμμής από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.

Οι δύο αυτές παράμετροι προσδιορίζουν την κεντρική γραμμή της Αθήνας στις επικείμενες διαπραγματεύσεις με την Ευρωζώνη.

Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, σε δηλώσεις τους σε γερμανικές εφημερίδες (Bild και Frankfurter Allgemeine Zeitung) τόνισαν ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται νέο πακέτο, απαντώντας με αυτό τον τρόπο στις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Β. Σόιμπλε, αλλά και σε “διαρροές” των υπηρεσιών του, σύμφωνα με τις οποίες η χώρα μας θα χρειαστεί σίγουρα ένα νέο δάνειο, μικρότερο από τα προηγούμενα, της τάξης των 10 – 20 δισ. ευρώ. Αυτές οι διαρροές δυσκολεύουν την κυβέρνηση να εφαρμόσει τη στρατηγική της, εν όψει των ευρωεκλογών, η οποία σχηματικά συνίσταται στο «όχι νέο δάνειο, όχι νέο Μνημόνιο».

Για να το επιτύχει (για την ακρίβεια για να μπορεί να υποστηρίξει ότι πέτυχε κάτι τέτοιο) η κυβέρνηση θα επιδιώξει να κλείσει το χρηματοδοτικό κενό ως εξής:

1. Μετακύλιση των ANFA (ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους οι κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών της Ευρωζώνης. Στη διετία 2014- 2015 λήγουν 6,5 δισ. ANFA κι αν αντικατασταθούν από νέα ελληνικά ομόλογα, θα μειώσουν στο μισό το χρηματοδοτικό κενό, που υπολογίζεται σε 13 – 15 δισ. ευρώ. Η Ευρωζώνη το είχε δεχθεί, αλλά στη συνέχεια οι κεντρικές τράπεζες υπαναχώρησαν επικαλούμενες νομικό κώλυμα. Υποστήριξαν ότι πρόκειται να χρηματοδότηση κράτους, κάτι που απαγορεύεται από τις Συνθήκες. Υπό αυτή την έννοια είναι το πιο δύσκολο να γίνει.

2. Μετακύλιση των ομολόγων Αλογοσκούφη. Πρόκειται για τα ομόλογα που δόθηκαν από το Δημόσιο στις τράπεζες το 2008, με αντάλλαγμα προνομιούχες μετοχές, το 2008. Το Μάιο λήγουν 4,65 δισ. ευρώ τέτοιων ομολόγων κι αν αντικατασταθούν με νέα, αντί να πληρωθούν, μειώνουν ισόποσα το χρηματοδοτικό κενό. Το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι είναι πιθανό να το δεχθεί τελικά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που προς το παρόν διαφωνεί.

3. Χρήση των αδιάθετων κεφαλαίων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Η ιδέα τείνει να εγκαταλειφθεί λόγω της κατηγορηματικής αντίθεσης της ΕΚΤ και του ΔΝΤ που θέλουν να παραμείνουν αυτά τα κεφάλαια στο ΤΧΣ ως… μαξιλάρι ασφαλείας για τις τράπεζες.

Εάν η Ευρωζώνη επιμείνει να αρνείται την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού με τις τρεις εναλλακτικές που προτείνει η Αθήνα, τότε σύμφωνα με κορυφαίο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου, η κυβέρνηση θα ζητήσει όχι ένα νέο πακέτο, αλλά μια γραμμή πίστωσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM), ή όπως λέγεται Precautionary Financial Assistance. Πρόκειται στην ουσία για ένα ανοικτό δάνειο, στο οποίο θα προσφεύγει η Ελλάδα στην περίπτωση που προσπαθήσει, αλλά δεν κατορθώσει να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες από τις αγορές.

Σύμφωνα με τον κανονισμό του ESM, προϋπόθεση για τη χορήγηση Precautionary Financial Assistance είναι η χώρα να έχει πρόσβαση στις αγορές και γι αυτό το οικονομικό επιτελείο και συγκεκριμένα ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου χρέους βρίσκεται στο προπαρασκευαστικό στάδιο μιας έκδοσης ομολόγων, η οποία θα πρέπει να γίνει το αργότερο έως το τέλος Απριλίου, πριν δηλαδή από τις Ευρωεκλογές. Δεν θα είναι μια κανονική ανοικτή δημοπρασία, αλλά μια έκδοση με ιδιωτική τοποθέτηση επενδυτών, δηλαδή μια απολύτως ελεγχόμενη διαδικασία, ώστε να αποτραπούν δυσάρεστες εκπλήξεις, όπως μη κάλυψη του ζητούμενου ποσού ή πολύ υψηλό επιτόκιο. Η έκδοση θα είναι της τάξης των 1,5 – 2 δισ. ευρώ με ομόλογα 3ετή ή 5ετή στην καλύτερη περίπτωση.

Βεβαίως, σύμφωνα με τους κανονισμούς του ESM θα συνεχίσει να υπάρχει Μνημόνιο, δηλαδή η γραμμή πίστωσης θα ανοιχτεί με συγκεκριμένες δεσμεύσεις από την ελληνική κυβέρνηση (conditionality) και επιπλέον θα υπάρχει συνεχής εποπτεία και έλεγχοι. Ακόμη και Τρόικα είναι πιθανόν να υπάρχει, αφού όπως αναφέρεται «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πραγματοποιεί, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (…) και όπου απαιτείται με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τακτικές αποστολές αξιολόγησης για να επιβεβαιώνει την πρόοδο και την εφαρμογή των μέτρων που έχουν υιοθετηθεί. Θα αναφέρει, κάθε τρίμηνο, τα ευρήματα (της αξιολόγησης) στο διοικητικό συμβούλιο (του ESM) και θα προτείνει εάν χρειάζονται κι άλλα μέτρα πολιτικής».