Πυθίες ή Κασσάνδρες;

Το τετραήμερο 1-4 Μαρτίου οι Δελφοί δεν ήταν ίσως ο…ομφαλός της γης, θα μπορούσε όμως να πει κανείς πως ήταν ο…ομφαλός της Ευρώπης.

Στις εργασίες του 3^ου Delphi Economic Forum όλοι οι παράγοντες, που παίζουν κάποιο σημαντικό ρόλο γύρω από το ελληνικό ζήτημα, αλλά και για κρίσιμα ευρωπαϊκά οικονομικά, ενεργειακά και γεωστρατηγικά ζητήματα ήταν εκεί και είχαν ενδιαφέροντα πράγματα να πουν.

Πολλά ελέχθησαν και γράφτηκαν όλες αυτές τις ημέρες, ωστόσο, το ελληνικό ζήτημα ήταν παντού και κυρίαρχο.

Οι δημοσιογράφοι και οι συμμετέχοντες αναζήτησαν απαντήσεις σε κρίσιμα ζητήματα, όπως ο οδικός χάρτης μέχρι το τέλος του τρίτου μνημονίου, η επόμενη ημέρα και οι μεταμνημονιακές απαιτήσεις, τι θα γίνει με την ελάφρυνση του χρέους και αν η Ελλάδα έχει μπει πλέον στον…ενάρετο δρόμο των μεταρρυθμίσεων και μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις.

Οι απαντήσεις που δόθηκαν είχαν σε πολλά σημεία διπλωματικό χαρακτήρα, χωρίς φυσικά να είναι αναληθείς. Ναι, ακούστηκαν πολλά και καλά λόγια για τη δημοσιονομική πρόοδο, που πέτυχε η χώρα τα τελευταία χρόνια, μέσα από τεράστια αφαίμαξη των εισοδημάτων. Ακούστηκαν, επίσης πολλά καλά λόγια για τις μεταρρυθμίσεις, που έχουν προχωρήσει, για την παραδοχή από το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού κόσμου της αναγκαιότητας των μεταρρυθμίσεων και των αποκρατικοποιήσεων, για την ανάγκη να «ξεκολλήσει» επιτέλους η χώρα από το μοντέλο ανάπτυξης, που βασίζεται στην κατανάλωση και να αποκτήσει εξωστρεφή χαρακτήρα.

Εκφράστηκε όμως και προβληματισμός για την ανάγκη να φύγουμε από τα λόγια και να περάσουμε στις πράξεις. «Εφαρμογή» είναι η λέξη κλειδί, που χρησιμοποιούν άπαντες οι ασχολούμενοι με το θέμα «Ελλάδα», διεθνώς και ακολουθεί η λέξη «εμπιστοσύνη», η οποία είναι το τελικό ζητούμενο και άμεσα συνδεδεμένη με την «εφαρμογή».

Οι σύγχρονες Πυθίες είπαν πολλά τόσο στα επίσημα πάνελ, όσο και σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις στο περιθώριο του συνεδρίου. Το συμπέρασμα: οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για την πορεία της χώρας. Οι Ευρωπαίοι, αλλά και το ΔΝΤ, δεν κρύβουν πως μέχρι το Μάιο πρέπει να «κλείσουν» ζητήματα κομβικά, που θα επηρεάσουν την οικονομική και, πιθανώς, την πολιτική κατάσταση της χώρας για αρκετά χρόνια.

Στην κορυφή της ατζέντας τους βρίσκεται η μεταμνημονιακή εποπτεία, καθώς όλοι συμφωνούν πως η εμπιστοσύνη δεν έχει ακόμη αποκατασταθεί πλήρως και η Ελλάδα θα πρέπει να έχει ένα προστατευτικό «δίχτυ» πριν αφεθεί μόνη της στις αγορές ομολόγων. Η προληπτική πιστοληπτική γραμμή, την οποία έχει προτείνει ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας και φαίνεται πως προκρίνει και ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι υιοθετείται από κάποια κράτη μέλη τόσο στο Eurogroup όσο και στο ΔΣ του ESM, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν επιφυλάξεις από την Κομισιόν και από τα υψηλότερα κλιμάκια του ESM. Οι επιφυλάξεις τους έχουν τη βάση τους στο ότι μια τέτοια λύση θα απαιτούσε νέο δάνειο, ακόμη και εάν αυτό δεν θα εκταμιευόταν ποτέ, που πολύ δύσκολα θα περνούσε από τα κοινοβούλια κάποιων χωρών-μελών. Η λύση αυτή, φυσικά και προκρίνεται από το ΔΝΤ, ωστόσο, λόγω των πολιτικών δυσκολιών, αναζητούνται εναλλακτικές.

Όλα θα κριθούν το Μάιο, όταν το ΔΝΤ θα αποφανθεί επί των στοιχείων της Eurostat για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2017. Εκεί, είναι πολύ πιθανό να προκύψει η μεγάλη διένεξη για τα μέτρα του 2019 και του 2020, καθώς το ΔΝΤ, που έχει τοποθετηθεί και στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ως «τοποτηρητής» θα αποφασίσει εάν τα ήδη ψηφισμένα μέτρα επαρκούν ή το αφορολόγητο πρέπει να μειωθεί το 2019 (αντί του 2020) μαζί με τις συντάξεις. Οι…Πυθίες υποστήριξαν πως η θέση του Ταμείου ουδόλως έχει αλλάξει και επιμένει οι περικοπές να έρθουν όλες το 2019 και τα αντίμετρα να ανασταλούν έως το 2023.

Τρίτο μείζον ζήτημα, τα μέτρα για το χρέος, τα οποία είναι ήδη στο τραπέζι από τους τεχνοκράτες του ESM και αναμένεται να παρουσιαστούν πιθανότατα τον Απρίλιο και να συνδεθούν με την εποπτεία μετά το μνημόνιο. Από την επάρκεια των μέτρων για το χρέος θα κριθεί και η ενεργοποίηση του προγράμματος του ΔΝΤ, που τελεί ακόμη εν αναμονή.

Οι επισημάνσεις των πολλών και σημαντικών παραγόντων έχουν μία κοινή συνισταμένη. Η χώρα έχει μπει σε ένα δρόμο που οδηγεί μεν στην κανονικότητα, αλλά δεν έχει φθάσει ακόμη στην κανονικότητα. Το θέμα που θα πρέπει να απασχολήσει τον πολιτικό διάλογο τους επόμενους μήνες δεν είναι το εάν η Ελλάδα θα λάβει προληπτική πιστοληπτική γραμμή ή αρκεί το μαξιλάρι ρευστότητας, αλλά το πώς θα διασφαλιστεί η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, το ότι δεν θα υπάρξουν «πισωγυρίσματα» (backtracking) σε μεταρρυθμίσεις ήδη ψηφισμένες, αλλά και το πώς θα διαχειριστεί η κυβέρνηση σε μία προεκλογική χρονιά (2019) τα μέτρα που είναι υποχρεωμένη να λάβει.

Οι χρησμοί της Πυθίας είναι ίσως πιο «βολικοί», αφού έχουν ποικίλες ερμηνείες και η κάθε πλευρά μπορεί να υποστηρίζει την εκδοχή που την βολεύει, ωστόσο, εάν σε αυτή την τελευταία φάση δεν επιδειχθεί η δέουσα προσοχή, τότε θα μιλήσουμε για Κασσάνδρες. Γιατί, παρά το σύνηθες λάθος που κάνουν οι εκάστοτε κυβερνώντες να μιλούν για «Κασσάνδρες που διαψεύστηκαν», θα πρέπει να τους θυμίσουμε πως οι προφητείες της Κασσάνδρας ήταν οι μόνες που και συγκεκριμένες ήταν και επιβεβαιώθηκαν. Δυστυχώς…