Αυτό το Σαββατοκύριακο η Αμερική ανακοίνωσε ότι αποστέλλει περισσότερα στρατεύματα στο Ιράκ, η Ρωσία φέρεται να απέστειλε περισσότερα στρατεύματα στην Ουκρανία και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Barack Obama επιβιβάστηκε για το Πεκίνο.

Αν ρωτήσουμε τους πολιτικούς της Ουάσιγκτον ποιο από αυτά τα τμήματα του πλανήτη θα πρέπει να είναι η άμεση προτεραιότητα της Αμερικής, η απάντηση θα είναι μια «ποικιλία». Αν πάμε λίγο πιο βαθιά, οι απαντήσεις γίνονται πιο ενδιαφέρουσες.

Μιλώντας ευρύτερα, η κοινή άποψη είναι προφανώς ότι, ανάμεσα στις δύο κοντινές κρίσεις, εκείνη της Μέσης Ανατολής είναι πιο επείγουσα από της Ουκρανίας. Ένας αξιωματούχος της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, που στις αρμοδιότητές του περιλαμβάνονται η Ρωσία και η Μέση Ανατολή, έδειξε έκπληκτος όταν τον ρώτησα, την περασμένη εβδομάδα, ποιο είναι πιο σημαντικό. «Μακράν η Μέση Ανατολή», απάντησε.

Το επιχείρημα για την προτεραιότητα της Μέσης Ανατολής είναι τριπλό: Πρώτον, εκεί εκτυλίσσεται ένας πραγματικός πόλεμος και οι ΗΠΑ εμπλέκονται καθημερινά σε βομβαρδιστικές επιθέσεις. Δεύτερον, αν η εθνική ασφάλεια σημαίνει την προστασία του πληθυσμού από το κακό, οι Αμερικανοί βλεπουν πολύ πιο άμεση απειλή από την τρομοκρατία των τζιχαντιστών, παρά από τη Ρωσία. Τρίτον, οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι μια ολόκληρη περιφερειακή τάξη πραγμάτων διαταράσσεται στη Μ. Ανατολή και ότι θα περάσουν δεκαετίες για να επανέλθει η τάξη.

Αντιθέτως, η Ευρώπη υφίσταται μόνο λίγα περιφερειακά τρέμουλα.

Ορισμένοι μάλιστα ανησυχούν μήπως η εμμονή της Αμερικής με τη Ρωσία αποσπά την προσοχή της από το Ιράκ και τη Συρία, σε μια κρίσιμη στιγμή. Ένας αξιωματούχος σχολίασε: «Αναρωτιέμαι μήπως οι ιστορικοί καταγράψουν ότι την άνοιξη του 2014 ήμασταν υπερβολικά επικεντρωμένοι στην Ουκρανία, την ώρα που το ISIS καταλάμβανε τεράστια τμήματα εδαφών».

Το φαινόμενο των πολιτικών που κοιτούν προς λάθος κατεύθυνση σίγουρα δεν είναι άγνωστο στην Ιστορία. Έναν μήνα πριν ξεσπάσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, 100 χρόνια πριν, η βρετανική κυβέρνηση ήταν απασχολημένη πολύ περισσότερο με την προοπτική εμφύλιας σύρραξης στην Ιρλανδία, παρά με την απειλή του πολέμου στην Ευρώπη.

Για εκείνους, όμως, που φοβούνται περισσότερο τη Ρωσία του Vladimir Putin, η Μέση Ανατολή είναι εκείνη που αποτελεί επικίνδυνο αντιπερισπασμό. Προτεραιότητα δίνουν στο θέμα της Ρωσίας πολύ περισσότερο στη Βαρσοβία και στο Βερολίνο, παρά στην Ουάσιγκτον. Φοβούνται ότι οι ΗΠΑ έχουν εμπλακεί και πάλι στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και στις εκρήξεις στη Μ. Ανατολή, την ώρα που οι κίνδυνοι στην Ευρώπη διογκώνονται.

Σύμφωνα με αυτήν την ανάλυση, οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμη αναγνωρίσει τη δριμύτητα της πρόκλησης της Ρωσίας. Η προσάρτηση της Κριμαίας και οι εισβολές στην ανατολική Ουκρανία είναι μόνο η αρχή, φοβούνται μερικοί.

Σε κάποιο σημείο η Ρωσία πιθανότατα θα απειλήσει περισσότερο την Ουκρανία ή ακόμη και τα κράτη της Βαλτικής. Το γεγονός ότι η Αμερική έχει αποκλείσει τη στρατιωτική δράση στην υπόθεση της Ουκρανίας έχει σκληρύνει πολύ το παιχνίδι. Όπως το θέτει ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης, «ο Putin γνωρίζει ότι μπορεί να κλιμακώνει την κατάσταση εκεί όπου δεν θα πάμε».

Το χειρότερο σενάριο, που συζητιέται κεκλεισμένων των θυρών, περιλαμβάνει τη ρωσική κλιμάκωση μέχρι το σημείο της χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων. Εάν συνέβαινε αυτό, θα επρόκειτο σίγουρα για τη μεγαλύτερη κρίση στη διεθνή ασφάλεια επί δεκαετίες – πολύ πιο σημαντική κι επικίνδυνη από έναν νέο κύκλο στον 25ετή πόλεμο στο Ιράκ.

Οι περισσότεροι εμπειρογνώμονες εξακολουθούν να θεωρούν το πυρηνικό σενάριο πολύ τραβηγμένο. Οι φόβοι συνήθως είναι ότι ο κ. Putin μπορεί να εξαπολύσει έναν καθολικό συμβατικό πόλεμο στην Ουκρανία ή να ενθαρρύνει αναταραχές των ρωσόφωνων στα βαλτικά κράτη, που είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Αν η Ρωσία επενέβαινε στα κράτη της Βαλτικής και το ΝΑΤΟ δεν αντιδρούσε, τότε το Κρεμλίνο θα πετύχαινε τον μεγάλο στόχο να δείξει ότι η δυτική στρατιωτική συμμαχία είναι χάρτινος τίγρης.

Κάποιοι ελπίζουν ότι οι αυξανόμενες πιέσεις στη ρωσική οικονομία και στο ρούβλι ίσως αποθαρρύνουν το Κρεμλίνο και δεν ανεβάσει τους τόνους. Αλλά μια οικονομική κρίση θα μπορούσε επίσης να κάνει τη ρωσική συμπεριφορά πιο απρόβλεπτη και ανεύθυνη.

Μέσα σε τέτοιο κλίμα έντασης, ο Πρόεδρος Obama επιβιβάζεται για τη σύνοδο κορυφής στην Κίνα. Για όσους πιστεύουν στον αμερικανικό άξονα της Ασίας, το γεγονός είναι ότι μακροπρόθεσμα η μεγαλύτερη πρόκληση για τις ΗΠΑ είναι η ανερχόμενη Κίνα, περισσότερο από την παρακμάζουσα Ρωσία ή τη διαλυόμενη Μέση Ανατολή. Φοβούνται ότι όσο περισσότερο οι ΗΠΑ αναλώνονται στις κρίσεις του σήμερα, τόσο ευκολότερα η Κίνα θα πετύχει την κυριαρχία στην Ανατολική Ασία – στην περιοχή που όλο και περισσότερο γίνεται η καρδιά της παγκόσμιας οικονομίας.

Η κυβέρνηση Obama είναι αποφασισμένη ότι δεν θα συμβεί αυτό και μεταβάλλει τους στρατιωτικούς πόρους των ΗΠΑ έτσι ώστε στο μέλλον το 60% του αμερικανικού ναυτικού να έχει βάση στον Ειρηνικό.

Η Ιστορία θα αποφασίσει αν είναι σωστές οι στρατηγικές προτεραιότητες της κυβέρνησης Obama ή αν ξέφυγαν προς λάθος κατεύθυνση σε κρίσιμη στιγμή.

Το ένστικτό μου είναι ότι η Ρωσία αποτελεί τώρα τον πιο σημαντικό κίνδυνο. Η ανέλιξη της Κίνας είναι απίστευτα σημαντική αλλά, για την ώρα, η διαδικασία μοιάζει μακροχρόνια και δεν υπάρχει άμεση απειλή διαμάχης με τις ΗΠΑ.

Οι καταρρεύσεις κρατών στη Μέση Ανατολή και ο κίνδυνος τρομοκρατίας είναι κίνδυνοι που, δυστυχώς, μοιάζουν πλέον φυσιολογικοί. Όμως μια θυμωμένη, πυρηνική Ρωσία με πρόθεση να προκαλέσει την αμερικανική ισχύ, προκαλεί κινδύνους που μόλις αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε.

Η ειρήνη στην Ευρώπη ίσως εξαρτηθεί από το αν η Ουάσιγκτον πετύχει τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στην αναχαίτιση και τη διπλωματία.

 

ΠΗΓΗ: FT.com

 

Facebook Comments