Πώς θα αντιμετωπίσουμε τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία

Πριν από ακριβώς δύο χρόνια, η ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη και της ΝΔ σε κυβέρνηση της χώρας στις εκλογές του Ιουλίου 2019 ήταν μία πρώτη σοβαρή ένδειξη ότι ο πολιτικός ορθολογισμός θα μπορέσει να θέσει τέρμα στον λαϊκισμό που κατατρύχει την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας εδώ και δεκαετίες. Αισιοδοξώ ότι αυτό θα επιβεβαιωθεί, παρά την τρομερή πανδημία του κορονοϊού που επέτρεψε στον ανορθολογισμό και στον λαϊκισμό να ξανασηκώσουν κεφάλι. Ιδίως σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που υποφέρει χρόνια από τον ανορθολογισμό. Αλλά τα σημάδια, ευτυχώς, αρχίζουν να είναι ενθαρρυντικά

Πριν από λίγες μέρες παρακολούθησα στην Επίδαυρο μια αρκετά καλή παράσταση, τους «Ιππής» του Αριστοφάνη, από το Εθνικό Θέατρο.  Το έργο του μεγάλου κωμωδιογράφου της αρχαιότητας αποτελεί μια καυστική σάτιρα εναντίον του λαϊκισμού και της δημαγωγίας στο πρόσωπο του Κλέωνα. Ο βυρσοδέψης Κλέων, ο δημαγωγός διάδοχος του Περικλή στην ηγεσία της αρχαίας Αθήνας, υπεστήριζε ότι «οι τε φαυλότεροι των ανθρώπων προς τους ξυνετώτερους ως επί το πλείον άμεινον οικούσι τας πόλεις», δηλαδή ότι τα κράτη διοικούνται καλύτερα από τους φαύλους, τους μέτριους (το αναφέρει ο Θουκυδίδης, Γ, 37,3). Δυστυχώς η αντίληψη αυτή οδήγησε την Αθήνα στην ταπεινωτική ήττα του Πελοποννησιακού Πολέμου και στην αρχή της παρακμής της. Δυστυχώς, η ίδια ακριβώς νοοτροπία, που επικράτησε επί δεκαετίες στην Ελλάδα την οδήγησε στην κατάρρευση του σήμερα. Η φαυλοκρατία της μεταπολίτευσης, όπου δημαγωγοί υποσχόταν τα πάντα στους πάντες με δανεικά ευθύνεται για το σημερινό αδιέξοδο που η χώρα μας πληρώνει ακριβά.

Το μέλλον προοιωνίζεται εξαιρετικά δυσχερές κι αβέβαιο γιατί σαν τον τζίτζικα του γνωστού μύθου, δεν φροντίσαμε στο παρελθόν να μαζέψουμε αλλ’ αντιθέτως σπαταλήσαμε υποθηκεύοντας το μέλλον το δικό μας και των παιδιών μας. Όταν δηλαδή οι κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, προκειμένου να κάνουν «φιλολαϊκή πολιτική» δανείζονταν αφειδώς για να υπερδιπλασιάσουν εν μια νυκτί τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, τις συντάξεις, να δώσουν διάφορες έκτακτες επιδοτήσεις, συνήθως κάτω από το τραπέζι στους αγρότες, να βολέψουν την κομματική τους πελατεία, να κερδίσουν ψήφους εις βάρος του μέλλοντος του δικού μας και των παιδιών μας. Τότε θα θυμάστε ότι στην συλλογική μας συνείδηση ο Ανδρέας, που σπατάλησε με περισσή ευκολία τα τρομακτικά δάνεια, που έλαβε η Ελλάδα («Τσοβόλα δώστα όλα»), τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, το πρώτο και το δεύτερο πακέτο Ντελόρ, καταγράφηκε ως ο πιο πετυχημένος πρωθυπουργός στην ιστορία της χώρας. Ακόμα και τώρα σε όλες τις δημοσκοπήσεις η εντύπωση αυτή επικρατεί μεταξύ των πολιτών. Και τούτο διότι με δανεικά μοίρασε χρήματα στον κόσμο, που ουδέποτε αναρωτήθηκε από πού προέρχονταν όλες αυτές οι παροχές. Και τώρα δυστυχώς πληρώνουμε με οδυνηρό τρόπο για όλες αυτές τις υπερβολές, που έκαναν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ 25 και 30 χρόνια πριν.

Το δυστύχημα είναι ότι ακόμα και τότε υπήρχαν ορισμένοι αναλυτές, που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας ότι η αύξηση του δημοσίου χρέους, που μεγαλώνει αποκλειστικά και μόνον για να εξυπηρετήσει τις πελατειακές σχέσεις των κυβερνώντων, αποτελεί έγκλημα κατά της κοινωνίας μας, που τις επόμενες δεκαετίες επρόκειτο να πληρώσει με οδυνηρό τρόπο τα δανεικά, που μόνον αγύριστα δεν ήταν. Αλλά οι αναλυτές στην καλύτερη περίπτωση αγνοήθηκαν. Στην χειρότερη προπηλακίστηκαν κι αποκλήθηκαν, κατά την ιψενική έννοια, «εχθροί του λαού». Και σήμερα το ίδιο γίνεται με εκείνους, που υποστηρίζουν ότι υπό τις παρούσες συνθήκες η καταγγελία της δανειακής σύμβασης κι η εκδίωξη της τρόϊκας ισοδυναμεί με καταστροφή της οικονομίας. Οι ίδιοι λαϊκιστές, που χρόνια χειροκροτούσαν τον Ανδρέα και τους ομοίους του, που καταχρέωναν τη χώρα, ξιφουλκούν εναντίον κάθε λογικής πρότασης και αποκαλούν τους ορθολογιστές «προδότες» χωρίς να προτείνουν καμιά πειστική εναλλακτική λύση. Κι ο κόσμος φοβισμένος καθώς είναι παρασύρθηκε από τους ακραίους και τους λαϊκιστές. Γι αυτό και επέλεξε  το κακέκτυπο του Ανδρέα, τον Αλ. Τσίπρα να τον κυβερνήσει. Γι’ αυτό το μέλλον της χώρας φάνταζε μέχρι το 2019 ιδιαίτερα ζοφερό.

Σήμερα τα πράγματα είναι καλύτερα χάρις στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, που συγκέντρωσε πίσω της όλες τις ορθολογικές δυνάμεις της χώρας. Όμως η προσπάθεια της θα είναι δυσχερής και χρονικά μακρά.