Ένας αιφνίδιος ανασχηματισμός. Κάποιοι υπουργοί αποπέμφθηκαν, κάποιοι άλλοι επανήλθαν.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια στιγμή στη ζωή μιας κυβέρνησης. Όσο ο ανασχηματισμός και η λειτουργία της κυβέρνησης, εν γένει, διαβάζεται και κατανοείται ως μια πολιτική διαδικασία, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα.

Το θέμα δημιουργείται, αφ’ ης η κατανόηση του πολιτικού, ιδίως στον τομέα της διακυβέρνησης, δεν είναι μονοσήμαντη. Εξηγούμαι: Όταν λέμε  ότι οι πράξεις των υπουργών και του πρωθυπουργού κρίνονται με   πολιτικά κριτήρια και εννοούμε με βάση την όποια αντιληπτική ικανότητα και τα εισερχόμενα που έχει ο καθένας απ’ αυτούς, τότε βρισκόμαστε στην σφαίρα ενός άκριτου υποκειμενισμού, ανεξάρτήτως του τρόπου παρουσίασής του.

Παρ’ όλα αυτά, η «πολιτική» προσέγγιση της διακυβέρνησης που στηρίζεται στην αυθαίρετη κρίση, είναι απολύτως κρατούσα. Το πολιτικό στις μέρες μας συνδέεται, ξανά, στενά με το χαρισματικό, με την εξ αποκαλύψεως αλήθεια που την  γνωρίζουν μόνον οι εκλεκτοί και, εν τέλει, με την κυριαρχία τεχνικών μάρκετιγκ που μπορεί να παρουσιάζουν το άσπρο μαύρο και υιοθετούνται από ΜΜΕ περιορισμένης ευθύνης.

Εάν αυτή είναι η σκοτεινή πλευρά των εξελίξεων στο ζήτημα της διακυβέρνησης, υπάρχει και μια άλλη, φωτεινή. Σύμφωνα μ’ αυτήν, τα κριτήρια αξιολόγησης των έργων και παραλείψεων ενός υπουργού, ενός επιτελικού στελέχους της διακυβέρνησης, εν γένει, πρέπει να υπακούουν σε συγκεκριμένα προτάγματα της διοικητικής επιστήμης, να είναι διαφανή και δημόσια. Ποια είναι, λοιπόν, αυτά τα προτάγματα;

Ο παγκόσμιος  δείκτης διακυβέρνησης περιλαμβάνει έξι κριτήρια. Την  ποιότητα της λογοδοσίας και του ρυθμιστικού πλαισίου, την πολιτική σταθερότητα και το κράτος δικαίου, την αποτελεσματικότητα και τον περιoρισμό της διαφθοράς. Ενώ, όμως, η χώρα αξιολογείται σε σχέση μ’ αυτά, οι υπουργοί της δεν αξιολογούνται με βάση αυτά τα ίδια κριτήρια!

Σήμερα όλα τα Υπουργεία παράγουν και παρουσιάζουν σχέδια δράσης. Βάσει αυτών γίνεται μια στοχοθεσία η οποία δεσμεύει όλους όσους μετέχουν της άσκησης μιας δημόσιας πολιτικής εκτός, όμως, από τα πολιτικά πρόσωπα που έχουν την ευθύνη της τήρησής της!

Έτσι, ενώ είμαστε λαύροι υπέρ της αξιολογησης των πάντων και μάλιστα με αξιολογήσεις 360 μοιρών, αυτό δεν ισχύει για τους υπουργούς και προφανώς για τον πρωθυπουργό. Με βάση μια λογική του προηγούμενου αιώνα που θέλει εκείνους που κυβερνούν να «ξεπλένονται» στην κολυμβήθρα των εκλογών- μια φορά κάθε 4 χρόνια- το ελληνικό σύστημα διακυβέρνησης αμύνεται σθεναρά σε κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού του.

Και τα καταφέρνει! Έτσι, για παράδειγμα, οι διοικητικές ευθύνες του Υπουργού Μεταφορών για το δυστύχημα των Τεμπών δεν θα αποδοθούν ποτέ. Οι ευθύνες του πολύ κακού σχεδιασμού για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών δεν θα αποδοθούν επίσης, στον προηγούμενο Υπουργό κλιματικής κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.

Με την ίδια λογική, κάποιοι άλλοι υπουργοί βαφτίζονται επιτυχημένοι και επανακάμπτουν σε υπουργεία, ενώ, με την ίδια ευκολία, μπορεί στην επόμενη στροφή, να κριθούν ως αποτυχημένοι.

Κι έτσι, δεν θα μάθουμε, για παράδειγμα, σε ποιον στόχο του σχεδίου δράσης του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη απέτυχε ο κ. Οικονόμου ή σε ποιον, αντιστοίχως, του Υπουργείου Υγείας επέτυχε ο κ. Χρυσοχοϊδης.

Έτσι ο δειλός εκσυγχρονισμός του κράτους που ξεκίνησε από το λεγόμενο «επιτελικό κράτος» και συνεχίστηκε με τους «μπλέ φακέλους» των υπουργών παραμένει  ανολοκλήρωτος.

Θα μου πείτε, υπάρχουν οι κοινωνικές δυνάμεις που μπορούν να πιέσουν για τον εκσυγχρονισμό του πολιτικού συστήματος, ιδίως δε, του συστήματος διακυβέρνησης; Κι, αν ναι, έχουν τη δύναμη να πιέσουν; Αναφερόμαστε στην κοινωνία πολιτών που έχει δώσει κάποια δείγματα ευρωστίας, πλην όμως, τα νέα από το εκπαιδευτικό μας σύστημα που δημιουργεί τους αυριανούς πολίτες δεν είναι ευχάριστα.

Παρ’ όλα ταύτα, ο αγώνας για όσους μπορούν και συνεχίζουν, δεν είναι μάταιος.

Η μετακίνηση του ελληνικού πολιτικο-διοικητικού συστήματος από την κατάσταση του εκκρεμούς που βρίσκεται σήμερα, μεταξύ του δυτικοευρωπαϊκού εξορθολογισμού και του βαλκανικού πελατειασμού, θα συμβεί, αργά η γρήγορα. Η δημιουργία μιας σταθερής συνθήκης που θα επιτρέπει στους πολίτες να αξιολογούν τις κυβερνήσεις τους με βάση τα επιτεύγματά τους στην διακυβέρνηση, θα επιτευχθεί.

Ακόμη κι αν σήμερα φαντάζει μακριά η ημέρα που θα υπάρχει και θα εφαρμόζεται ένας κώδικας συμπεριφοράς όχι μόνον των αιρετών οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και των υπουργών της κεντρικής διοίκησης και οι κώδικες ηθικής και επαγγελματικής συμπεριφοράς δεν θα κοσμούν μόνον ράφια, ο εκσυγχρονισμός της οργάνωσης και λειτουργίας της κυβέρνησης θα επιτευχθεί.

Facebook Comments