Φιλανδία: Πρώτη χώρα στην ΕΕ που υιοθετεί το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα

Έχουν εισβάλλει στην καθημερινή μας ζωή εδώ και λίγο καιρό: η Τεχνητή Νοημοσύνη, η βιογενετική και το Διαδίκτυο των πραγμάτων θεωρούνται τώρα καθημερινότητα. Όπως έκαναν οι πρόδρομοι της, η λεγόμενη 4η Βιομηχανική Επανάσταση ή Βιομηχανία 4.0 θα αλλάξει σημαντικά τον κόσμο της εργασίας. Στην πραγματικότητα, η τελευταία μελέτη «Το μέλλον της εργασίας» του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) προβλέπει ότι μέχρι το 2020 θα μπορούσαν να χαθούν πάνω από 5 εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης στις 15 πιο εκβιομηχανισμένες χώρες του κόσμου. Οι οικονομολόγοι και κοινωνικοί εμπειρογνώμονες ανανέωσαν τις εκκλήσεις τους για νέες μακροπρόθεσμες ιδέες που θα ανταποκριθούν σε αυτές τις μεταβαλλόμενες ανάγκες.

Η έννοια του εγγυημένου εισοδήματος δεν είναι νέα. Ήδη από το 1974, η καναδική κυβέρνηση εισήγαγε ένα πενταετές πρόγραμμα στη μικρή πόλη Dauphin στην επαρχία Μανιτόμπα, το οποίο έγινε γνωστό ως το πείραμα Mincome. Έκτοτε, η ιδέα της παροχής στους πολίτες ενός βασικού εισοδήματος έχει επανειλημμένα συζητηθεί σε όλο τον κόσμο. Αλλά το χάσμα μεταξύ των υποστηρικτών και των επικριτών του συχνά φαίνεται να είναι ανυπέρβλητο, τουλάχιστον σε πολιτικό επίπεδο

Αυτή δεν είναι η περίπτωση όμως της Φινλανδίας. Από την 1η Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους, το κοινωνικό πείραμα ΕΕΕ έχει τεθεί σε εφαρμογή σε ολόκληρη τη χώρα. 2.000 Φινλανδοί, τυχαία επιλεγμένοι, θα λάβουν € 560 το μήνα, αφορολόγητα. Οι υποψήφιοι ήταν επιλέξιμοι εφόσον λαμβάνουν ήδη επίδομα ανεργίας ή άλλη μορφή επιδομάτων για την στήριξη του εισοδήματός τους.

Τα επιδόματα όπως αυτό της στέγασης θα συνεχίσουν να καταβάλλονται και τα € 560 θα εξακολουθήσουν να παρέχονται, ακόμη και αν οι άνεργοι βρουν προσωρινή εργασία. Το ποσοστό ανεργίας στη Φινλανδία ανήλθε σε περίπου 8,1% το περασμένο έτος και η απασχόληση των νέων ξεπέρασε το 20%, οπότε η κυβέρνησή αντιμετωπίζει σοβαρά το πιλοτικό πρόγραμμα, από την στιγμή που το Ελσίνκι επιθυμεί να μειώσει την εξάρτηση των πολιτών από την πρόνοια. Τα σχέδια είναι σε θέση να προσφέρουν κίνητρα στους πολίτες οι οποίοι είναι πρόθυμοι να αποδεχθούν θέσεις μερικής απασχόλησης.

Ένα δελτίο τύπου που εκδόθηκε από την φινλανδική κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι ο σκοπός του έργου είναι να «απαντήσει στο καίριο ερώτημα για το κατά πόσο το βασικό εισόδημα ενισχύει ή όχι τις μισθωτές υπηρεσίες». Τόνισε επίσης την ανάγκη να μειωθεί η γραφειοκρατία.

Η μελέτη του WEF επιβεβαίωσε επίσης ότι ο μεταβαλλόμενος κόσμος της εργασίας θα απαιτήσει οι εργαζόμενοι να έχουν πιο εξειδικευμένες δεξιότητες στο μέλλον. Αλλά αυτό δεν ισχύει για πολλούς εργαζόμενους. Η μελέτη επισημαίνει ότι υπάρχει ήδη ένα έλλειμμα σε όλες τις κατηγορίες θέσεων εργασίας και ότι μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια και ότι οι εταιρείες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μια πρωτοφανή έλλειψη κατάλληλων προσλήψεων στον τομέα των χαμηλόμισθων.

«Χωρίς επείγουσα και στοχευμένη δράση σήμερα για να διαχειριστεί την βραχυπρόθεσμη μετάβαση και να οικοδομήσουν ένα εργατικό δυναμικό με δεξιότητες, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την ολοένα αυξανόμενη ανεργία και ανισότητα, και οι επιχειρήσεις μια συρρικνωμένη καταναλωτική βάση», προειδοποίησε η έκθεση.

Ωστόσο, αν το ΕΕΕ αποτελεί πραγματικά μια εναλλακτική λύση σε σχέση με άλλα κοινωνικά συστήματα που έχουν αποτύχει να αντιμετωπίσουν αυτούς τους προβληματισμούς είναι θέμα αντιπαράθεσης. Οι επικριτές του επιμένουν ότι δεν είναι οικονομικά βιώσιμο και ισχυρίζονται ότι χάνει το δεδηλωμένο στόχο του να παρέχει στους πολίτες εργασία.

Αλλά οι προηγούμενες απόπειρες, έστω και σε μικρότερη κλίμακα, κατέληξαν σε διαφορετικά αποτελέσματα. Το πείραμα Mincome στον Καναδά οδήγησε σε μια πτώση του ποσοστού των αναρρωτικών αδειών, οι νέοι βελτίωσαν τα προσόντα τους και μόνο το 1% των βασικών δικαιούχων εισοδήματος παραιτήθηκε από την εργασία του. Δεν είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι η Ολλανδία σχεδιάζει ένα παρόμοιο σύστημα σε 12 πόλεις της φέτος. Το έργο, ανάλογα με τη δομή της οικογένειας, θα διαθέσει σε αυτές που είναι επιλέξιμες μεταξύ € 800 και € 1.300 το μήνα.

Η Γαλλία και η Σκωτία θα μπορούσαν σύντομα να ακολουθήσουν το παράδειγμά αυτό. Ο ριζοσπάστης οικονομολόγος Γκάϊ Στάντινγκ, ο οποίος ίδρυσε το Basic Income Earth Network, είπε πρόσφατα στη Guardian ότι «Το αίσθημα της ανασφάλειας, η στασιμότητα του βιοτικού επιπέδου, όλα αυτά τα πράγματα είναι έκδηλα στην Σκωτία και το γεγονός ότι τόσοι πολλοί εντός του SNP το υποστηρίζουν, σημαίνει ότι υπάρχει μια πραγματική ευκαιρία για την πιλοτική εφαρμογή του στην Σκωτία».

Πηγή: Euractiv.gr