Μετά τις πρόσφατες αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας, με τις οποίες κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές οι διατάξεις του ν. 4387/2016 (γνωστού και ως «νόμου Κατρούγκαλου») για τον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σχεδίασε ένα νέο σύστημα για τον υπολογισμό τους, το οποίο θα περιλαμβάνεται σε νομοσχέδιο που θα κατατεθεί τις επόμενες ημέρες στη Βουλή. Βασική φιλοσοφία του νέου αυτού συστήματος είναι η καθιέρωση έξι κλάσεων πάγιων ασφαλιστικών εισφορών, αποσυνδεδεμένων από το εισόδημα, με προαιρετική υπαγωγή, δηλαδή με δυνατότητα των ελευθέρων επαγγελματιών να επιλέγουν ελεύθερα την υπαγωγή τους σε μία εξ αυτών.

Το ύψος της κατώτατης ασφαλιστικής εισφοράς για κύρια ασφάλιση και υγεία αναμένεται να προσδιοριστεί στα 210 ευρώ μηνιαίως, συν 10 ευρώ για τον ΟΑΕΔ, δηλαδή στα 220 ευρώ συνολικά. Παρατηρούμε, δηλαδή, ότι σε σχέση με τη σημερινή κατώτατη ασφαλιστική εισφορά των 185,18 ευρώ, θα υπάρξει μία αύξηση περίπου 35 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή περίπου 420 ευρώ σε ετήσια βάση.

Η σχεδιαζόμενη αυτή αύξηση του ύψους της κατώτατης ασφαλιστικής εισφοράς προκαλεί αντιδράσεις σε μερίδα ελευθέρων επαγγελματιών, κυρίως νέων σε ηλικία και με χαμηλά εισοδήματα, οι οποίοι επιβαρύνονται σημαντικά σε σχέση με τα εισοδήματά τους. Αποτελεί όμως και πεδίο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης, ιδίως από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που επικρίνει την κυβέρνηση, υποστηρίζοντας ότι η αύξηση της κατώτατης ασφαλιστικής εισφοράς θα επιβαρύνει τη μεγάλη πλειοψηφία των ελευθέρων επαγγελματιών, οι οποίοι σήμερα υπάγονται στην κατώτατη ασφαλιστική εισφορά.

Η απάντηση της κυβέρνησης και του αρμόδιου Υπουργείου στις επικρίσεις αυτές είναι, ότι ο συνδυασμός του προτεινόμενου συστήματος ασφαλιστικών εισφορών και της νέας κλίμακας φορολογίας εισοδήματος, που θεσπίστηκε με το άρθρο 6 του ν. 4646/2019 και καθιέρωσε ένα κατώτατο φορολογικό συντελεστή 9% για τα εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, θα οδηγήσει τελικά σε σημαντική ελάφρυνση όλων των ελευθέρων επαγγελματιών. Πράγματι, με τη νέα φορολογική κλίμακα, οι ελεύθεροι επαγγελματίες αναμένεται να ωφεληθούν έως και 1.300 ευρώ σε σχέση με την προηγούμενη φορολογική κλίμακα, γεγονός που αντισταθμίζει την αύξηση των 420 ευρώ στις ασφαλιστικές τους εισφορές και συνεπάγεται μία σημαντική συνολική ελάφρυνση για τη μεγάλη πλειοψηφία των ελευθέρων επαγγελματιών.

Πλην, όμως, όπως επισημαίνεται τόσο από την πλευρά των ελευθέρων επαγγελματιών, όσο και από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η επιβάρυνση των ελευθέρων επαγγελματιών λόγω της νέας αυξημένης κατώτατης ασφαλιστικής εισφοράς θα είναι άμεση (από 1-1-2020), ενώ η φορολογική ελάφρυνση θα γίνει αντιληπτή μετά από 1,5 έτος (30-6-2021), δηλαδή μετά την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης του έτους 2020. Πράγματι, λοιπόν, υπάρχει ένα «κενό» για το έτος 2020, κατά το οποίο οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πληρώνουν τη νέα αυξημένη κατώτατη ασφαλιστική εισφορά, χωρίς να έχει γίνει ακόμα αντιληπτή στο «πορτοφόλι» τους η αντίστοιχη φορολογική τους ελάφρυνση, λόγω της εφαρμογής του νέου κατώτατου φορολογικού συντελεστή 9%.

Για την αντιμετώπιση αυτού του «κενού», το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων θα μπορούσε να προβλέψει μία μεταβατική διάταξη για το έτος 2020, ούτως ώστε να διατηρηθεί για το έτος αυτό η σημερινή κατώτατη ασφαλιστική εισφορά των 185,18 ευρώ. Και η νέα κατώτατη ασφαλιστική εισφορά των 220 ευρώ να ισχύσει από το έτος 2021, όταν θα έχει γίνει αντιληπτή η εφαρμογή του νέου φορολογικού συντελεστή 9% και η συνολική ελάφρυνση των ελευθέρων επαγγελματιών από το συνδυασμό των αλλαγών στο ασφαλιστικό και στο φορολογικό σύστημα.

Η πρόβλεψη της μεταβατικής αυτής διάταξης για το έτος 2020 θα επιφέρει μία επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού κατά 420 ευρώ για κάθε ασφαλισμένο ελεύθερο επαγγελματία. Η επιβάρυνση αυτή θα μπορούσε να καλυφθεί από το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού του 2019, δηλαδή θα μπορούσε να ενταχθεί στο λεγόμενο «κοινωνικό μέρισμα» που διανέμει η κυβέρνηση. Ας δούμε ποια θα είναι τα πολιτικά οφέλη μιας τέτοιας μεταβατικής διάταξης για την κυβέρνηση:

1. Θα αποφύγει να ταυτιστεί η αλλαγή της κυβέρνησης, με την άμεση επιβάρυνση των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών. Πράγματι, σε επικοινωνιακό πεδίο, ο συνδυασμός της αλλαγής κυβέρνησης, με μία αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για τη μεγάλη πλειοψηφία των ελευθέρων επαγγελματιών, έναντι των εισφορών που πλήρωναν με την προηγούμενη κυβέρνηση, δημιουργεί μία αρνητική πολιτικά εικόνα για τη νέα κυβέρνηση και μάλιστα στα μάτια των ελευθέρων επαγγελματιών, που αποτελούν τη βάση των ψηφοφόρων της.

2. Θα στερήσει κάθε πολιτικό επιχείρημα εναντίον του νέου ασφαλιστικού συστήματος από την πλευρά της αντιπολίτευσης. Πράγματι, με την προτεινόμενη μεταβατική διάταξη καταρρίπτεται το μοναδικό επιχείρημα της αντιπολίτευσης εναντίον του νέου συστήματος ασφαλιστικών εισφορών, ότι, δηλαδή, θα υπάρξει σημαντική επιβάρυνση της μεγάλης πλειοψηφίας των ελευθέρων επαγγελματιών. Εάν η επιβάρυνση αυτή αρχίσει να εφαρμόζεται από το έτος 2021, όταν δηλαδή θα έχει υλοποιηθεί ουσιαστικά και η ελάφρυνση από την εφαρμογή του νέου κατώτατου φορολογικού συντελεστή, τότε όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα αντιληφθούν πως είναι ωφελημένοι συνολικά από το συνδυασμό του ασφαλιστικού και του φορολογικού συστήματος της νέας κυβέρνησης.

3. Θα μπορέσει να προβάλει επικοινωνιακά, πως είναι η πρώτη κυβέρνηση που διανέμει «κοινωνικό μέρισμα» στους ελεύθερους επαγγελματίες. Πράγματι, η υιοθέτηση της προτεινόμενης μεταβατικής διάταξης θα δώσει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να υποστηρίξει πολιτικά, ότι είναι η πρώτη κυβέρνηση, η οποία, ως μέσο διανομής του «κοινωνικού μερίσματος», λαμβάνει ένα μέτρο προς όφελος των ελευθέρων επαγγελματιών, σε αντίθεση με τον επιδοματικό χαρακτήρα που είχε η διανομή του «κοινωνικού μερίσματος» από όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις και με την οποία διαφωνεί μεγάλη μερίδα του φιλελεύθερου πολιτικού «ακροατηρίου».

Ο λεγόμενος νόμος Κατρούγκαλου έμεινε στη συνείδηση της πλειοψηφίας των ελευθέρων επαγγελματιών ως ο νόμος της οικονομικής τους καταστροφής. Ως εκ τούτου, η κατάργησή του και η θέσπιση ενός νέου συστήματος ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες συνιστά κορυφαία πολιτική επιλογή της νέας κυβέρνησης. Δεν θα πρέπει όμως να παραβλέψουμε και το γεγονός, ότι οι «ταξικές» ρυθμίσεις του νόμου Κατρούγκαλου ευνόησαν έστω και προσωρινά μία σημαντική μερίδα ελευθέρων επαγγελματιών, ιδίως νέων, οι οποίοι είχαν πολύ χαμηλά εισοδήματα. Η κυβέρνηση λοιπόν θα πρέπει να σχεδιάσει με μεγάλη προσοχή το νέο σύστημα ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες, γιατί η πρόβλεψη για μια νέα αυξημένη κατώτατη ασφαλιστική εισφορά, ξυπνά δυσάρεστες αναμνήσεις, ειδικά για τους νέους ασφαλισμένους, που βίωσαν την υποχρεωτική ανά τριετία μετάταξή τους σε ανώτερη ασφαλιστική κατηγορία, με βάση το άρθρο 44 παρ. 15 του ν. 3986/2011. Και το τελευταίο που θα ήθελε η κυβέρνηση σε πολιτικό επίπεδο, θα ήταν να υπάρξει έστω και ένας ελεύθερος επαγγελματίας που να αναπολεί το καθεστώς των ασφαλιστικών εισφορών του νόμου Κατρούγκαλου και να ταυτίζει την πολιτική αλλαγή του Ιουλίου του 2019 με την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών του.

Facebook Comments