Ενώπιον νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης;

Προφανώς το είχε φανταστεί αλλιώς ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας Ερντέμ Μπασί. Μετά τη δραστική αύξηση των βασικών επιτοκίων μια ανάσα ανακούφισης ακούστηκε από όλον τον κόσμο, αλλά η ανακούφιση ήταν μικρής διάρκειας. Αμέσως μετά τα χρηματιστήρια σημείωσαν πτώση και πολλά νομίσματα, από το Ρεάλ της Βραζιλίας, τη Ρουπία της Ινδίας και το ρωσικό Ρούβλι βρέθηκαν υπό ισχυρές πιέσεις.

«Δεν θα αγγίξουν το δυτικό κόσμο»

Ορισμένοι έσπευσαν να κάνουν παραλληλισμούς με την κρίση στην Ασία του 1997. Μήπως θα έρθουν ακόμη χειρότερα; Πρόκειται για το προοίμιο μιας νέας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης; Όχι, απαντά ο Χόλγκερ Σμίντιγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας Μπάρενμπεργκ. «Δεν νομίζω ότι βρισκόμαστε ενώπιον νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης», λέει.

«Αλλά βέβαια είναι αλήθεια πως ένα τμήμα του κόσμου μας, δηλαδή οι αναδυόμενες οικονομίες, βρίσκονται αντιμέτωπες με σοβαρές προκλήσεις, που θα μπορούσαν να πάρουν τη μορφή χρηματοπιστωτικής κρίσης. Πάντως ο δυτικός κόσμος βρίσκεται πλέον σε καλύτερη θέση και έτσι δεν πιστεύω ότι μπορούν να αγγίξουν όλα αυτά το δυτικό κόσμο».

Αλλά οι αναδυόμενες οικονομίες δεν είναι όλες στην ίδια κατάσταση. Προβλήματα αντιμετωπίζουν κυρίως χώρες που βρίσκονται σε πολιτική κρίση, όπως η Τουρκία ή η Αργεντινή, υποστηρίζει ο Κρίστοφ Τσβέρμαν, από τον ομώνυμο οίκο οικονομικών αναλύσεων. Άλλες με νομισματικά αποθέματα, όπως η Ινδία ή η Βραζιλία, θα μπορούσαν πιο εύκολα να αντιμετωπίσουν πιθανή κρίση. Ένας από τους λόγους των αναταράξεων είναι η αλλαγή πολιτικής της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ.

«Δεν φταίνε οι Αμερικανοί»

«Παρατηρούμε τάση επιστροφής του κεφαλαίου που έρρευσε, ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα», παρατηρεί ο Τσβέρμαν. «Εάν αυτό επιβεβαιωθεί, τότε δεν πρόκειται να οδηγήσει σε κρίση σε αυτό το πλαίσιο, αλλά σε εντατικές διορθωτικές πολιτικές, που από την άλλη πλευρά μπορεί να αποδειχθούν εξυγιαντικές, καθώς οι διορθώσεις είναι πάντα απαραίτητες. ΄Αρα, από αυτήν τη σκοπιά θα συναντήσουμε στις χρηματαγορές τις ίδιες παλιές αντιδράσεις».

Όμως το ερώτημα συνεχίζει να είναι επίκαιρο. Φταίει η πολιτική της πιο αργής επαναγοράς ομολόγων από τη FED για τις σημερινές αναταράξεις; «Όχι» απαντά ο Χόλγκερ Σμίντλινγκ. «Δεν φταίνε οι Αμερικανοί. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και για να δώσουν ώθηση στην δική τους ανάπτυξη ακολούθησαν χαλαρή νομισματική πολιτική. Τώρα θα πρέπει σιγά–σιγά να τραβήξουν τα λουριά προς το δικό τους συμφέρον και πάλι. Η οικονομία τους αρχίζει να γίνεται εύρωστη και δεν χρειάζονται πια την επαναγορά ομολόγων. Στην ουσία η FED κάνει κάτι σωστό: καθοδηγεί την οικονομική συγκυρία. Το ότι ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες αφέθηκαν στο αγαπημένο φτηνό χρήμα των Αμερικανών αντί να κάνουν κάτι οι ίδιες, δεν φταίνε γι αυτό οι Αμερικανοί. Πρόκειται για καθήκοντα που έπρεπε να αναλάβουν οι ίδιες ».

Σε φάση «αποτοξίνωσης»

Και από καθήκοντα τίποτα άλλο. Η Βραζιλία για παράδειγμα, όπως και η Ινδία πάσχει από έλλειψη μεταρρυθμίσεων. Και οι δύο χώρες επιμένουν σε μέσα προστατευτισμού για την προστασία τη δικής της οικονομίας. Στην Τουρκία η διαφθορά πήρε διαστάσεις πολιτικής κρίσης. Αυτό έκανε τους επενδυτές πιο προσεκτικούς και έτσι το οικονομικό μπουμ σταμάτησε προσωρινά. Η Αργεντινή από την πλευρά της, δεν ξεπέρασε στην πραγματικότητα ποτέ την κρίση του νομίσματός της, στην Ινδονησία δεν υπάρχει βιομηχανική υποδομή για βιώσιμη ανάπτυξη.

Με όλες αυτές τις αβεβαιότητες οι καταθέτες και οι επενδυτές προτιμούν ασφαλή μονοπάτια που τους οδηγούν και πάλι στις ΗΠΑ, όπου η βιομηχανία αναπτύσσεται και πάλι, αλλά και στην ευρωζώνη, όπου τα χειρότερα φαίνεται να ανήκουν στο παρελθόν.΄Αρα, το 2014, όπως προβλέπουν οι εμπειρογνώμονες, θα είναι μια χρονιά μετάβασης για την παγκόσμια οικονομία, μακριά από τις πολιτικές στήριξης με φρεσκοκομμένο χρήμα και πίσω σε μιαν εξέλιξη που θα βασίζεται στην ανάπτυξη. Η ενδιάμεση φάση – ή αν θέλετε η αποτοξίνωση – δεν θα μείνει χωρίς αναταράξεις.