Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έρχεται αυτό το Σαββατοκύριακο αντιμέτωπος με την μεγαλύτερη δοκιμασία στα 11 χρόνια εξουσίας του.

Τους τελευταίους μήνες ο 60χρονος πρωθυπουργός πόλωσε την τουρκική κοινωνία, περνώντας σειρά συντηρητικών νόμων με προφανή πρόθεση να προστατευθεί αυτός και ο κύκλος του από τις κατηγορίες της διαφθοράς που έχουν δημιουργήσει αναταράξεις στην κυβέρνηση.

Για να σώσει το πολιτικό του «τομάρι», ο κ. Ερντογάν μετέθεσε χιλιάδες αστυνομικούς που ερευνούσαν τις κατηγορίες. Τώρα, πήγε ένα βήμα μακρύτερα, απαγορεύοντας το Twitter και το YouTube εν όψει των εκλογών.

Όπως είναι κατανοητό, πολλοί φοβούνται πως η Τουρκία διολισθαίνει προς μια απολυταρχική κυβέρνηση.

Ο κ. Ερντογάν έρχεται αντιμέτωπος με την ώρα της κρίσης αυτήν την Κυριακή, που οι Τούρκοι καλούνται να ψηφίσουν στις δημοτικές εκλογές σε ολόκληρη τη χώρα. Εάν το κόμμα AKP του κ. Ερντογάν «πιάσει» περίπου 45% των ψήφων ή υψηλότερο, η θέση του θα ισχυροποιηθεί και θα βρίσκεται σε θέση να πετύχει τον στόχο του για την διεκδίκηση της προεδρίας της Τουρκίας. Εάν όμως συγκεντρώσει ποσοστό χαμηλότερο του 40% ή χάσει στις κρίσιμης σημασίας πόλεις της Κωνσταντινούπολης ή της Άγκυρας, τότε η ηγεσία του θα έχει υποστεί σοβαρή ζημιά.

Ο λαός της Τουρκίας πρέπει να αποφασίσει το πολιτικό του μέλλον. Αυτό είναι δίκαιο. Όμως ακόμα και αν οι επιδόσεις του κ. Ερντογάν είναι καλές –και το AKP διατηρήσει τα υψηλά του ποσοστά στην Ανατολία και αλλού- δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί πρόσωπο που μπορεί να ενώσει την Τουρκία και να επιστρέψει την σταθερότητα στη χώρα. Η Τουρκία πρέπει να αρχίσει να ψάχνει για την επόμενη γενιά των ηγετών της –ακόμα και εντός του AKP- που θα μπορεί να βάλει τέλος στην πολιτική αναταραχή.

Το θεμελιώδες πρόβλημα που αντιμετωπίζει το τουρκικό έθνος, είναι το σχίσμα μεταξύ του κ. Ερντογάν και του Φετουλά Γκιουλέν, ενός ισχυρού σουνίτη μουσουλμάνου κληρικού που εδρεύει στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ. Πριν από μια δεκαετία, Ερντογάν και Γκιουλέν ένωσαν τις δυνάμεις τους για να υλοποιήσουν μια ειρηνική επανάσταση ενάντια στους στρατιωτικούς και κοσμικούς ηγέτες της Τουρκίας, δίνοντας τη δυνατότηα στο μετριοπαθές μουσουλμανικό κόμμα AKP να συγκεντρώσει την εξουσία. Τώρα, οι Γκιουλενιστές χρησιμοποιούν τη θέση τους εντός των δομών ασφάλειας και δικαιοσύνης της Τουρκίας για να υπονομεύσουν τον Ερντογάν, ο οποίος θεωρούν ότι έχει γίνει ανεξάρτητος απολυταρχικός. Όμως συμβαίνει συχνά στην ιστορία, η επανάσταση «καταπίνει» τα παιδιά της.

Ο πόλεμος αλληλοεξόντωσης καταστρέφει τους ανεξάρτητους θεσμούς της Τουρκίας και την διεθνή φήμη που κέρδισε στα πρώτα χρόνια εξουσίας του AKP. Τότε, χαιρετίζονταν ως παράδειγμα ενός σύγχρονου κράτους δημοκρατικής μουσουλμανικής πλειοψηφίας. Για να κηλιδώσουν την φήμη του Ερντογάν, οι Γκιουλενιστές, μέλη μιας σκιώδους ομάδας που με κανέναν τρόπο δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη αντιπολίτευση, φαίνεται να διαρρέουν ενοχοποιητικές ηχογραφήσεις διαφθοράς του Ερντογάν και των συμμάχων του. Η απαγόρευση που επέβαλε ο Ερντογάν στο Twitter, που παραμένει σε ισχύ παρά την αντίθετη απόφαση του δικαστηρίου, ήρθε σε μια προσπάθεια του τούρκου πρωθυπουργού να «βουλώσει» τις διαρροές. Σε γενικές γραμμές, η συμπεριφορά του Ερντογάν από την θέση του πρωθυπουργού –που δείχνει να μην ενδιαφέρεται για τα δικαιώματα ή την γνώμη των υπολοίπων- επιφέρει τεράστιο κόστος στην θέση της χώρας.

Εάν συγκριθεί με τα προηγούμενα δέκα χρόνια της τουρκικής ιστορίας, είναι μια τραγική τροπή των γεγονότων. Στην αρχή της χιλιετίας, η Τουρκία απέκτησε μεγάλη πολιτική εύνοια στη Δύση καθώς υλοποιούσε μεταρρυθμίσεις υπό την αιγίδα του ΔΝΤ και της ΕΕ. Όταν οι διαπραγματεύσεις για ένταξη της χώρας στην ΕΕ ανεστάλησαν, η πρόοδος που είχε επιτευχθεί, πολύ γρήγορα διαλύθηκε. Όμως αυτό που ανακαλύπτει επίσης η χώρα είναι ότι τα ισχυρά επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης που σημειώθηκαν κατά την πρώτη δεκαετία της προεδρίας του Ερντογάν μπορεί να έρχονται προς το τέλος τους. Η ανάπτυξη φέτος θα μπορούσε να είναι μόλις 2%, έναντι του 9% πριν από μερικά χρόνια.

Οι εκλογές αυτού του Σαββατοκύριακου, ως εκ τούτου, θα πρέπει να σηματοδοτήσουν έναν διαχωρισμό στην ηγεσία του Ερντογάν. Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, ο δρόμος για την Τουρκία είναι να αποκαταστήσει την εξουσία και την αξιοπιστία των θεσμών του έθνους. Μπορεί κάλλιστα ο Ερντογάν να κερδίσει αρκετή υποστήριξη την Κυριακή ώστε να παραμείνει στην ηγεσία της εθνικής πολιτικής. Η φήμη του όμως ως πολιτικού άνδρα έχει γίνει κομμάτια.

Facebook Comments