Εντείνεται το δημογραφικό πρόβλημα

Όπως προκύπτει από τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που αφορούν την εξέλιξη των δημογραφικών μεγεθών, ο ελληνικός πληθυσμός φθίνει δραματικά. Ειδικότερα, οι γεννήσεις στην Ελλάδα κατέγραψαν μείωση το 2017 σε σχέση με το 2016 κατά 4,7% (88.553 έναντι 92.898). Από την άλλη, οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 4,8% για το ίδιο διάστημα (124.501 έναντι 118.792). Τα δημογραφικά στοιχεία δείχνουν μια κοινωνία που γερνάει, αφού το ποσοστό των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ή 65 ετών είναι υψηλότερο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Παρόλο που το δημογραφικό πρόβλημα έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του ’80, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σημαντικά τα χρόνια της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οι ευέλικτες μορφές εργασίας, οι πενιχροί μισθοί, και οι κακές εργασιακές συνθήκες μεγεθύνουν το πρόβλημα, καθώς ολοένα και περισσότεροι νέοι είναι διστακτικοί στο να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια. Και πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όταν πέρα από το διαρκή φόβο της ανεργίας, η ανατροφή ενός παιδιού παρουσιάζει δυσβάσταχτο κόστος για το νέο ζευγάρι εν απουσία, μάλιστα, του κοινωνικού κράτους. Τι κινδύνους, όμως, εγκυμονεί η μείωση του πληθυσμού;

Το αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων έχει σοβαρές συνέπειες σε εθνικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Είναι αδύνατο να διατηρηθεί η εύρυθμη λειτουργία των Ενόπλων Δυνάμεων όταν κάθε κλάση στρατευσίμων είναι μικρότερη από την προηγούμενη. Ταυτόχρονα, σε επίπεδο απασχόλησης, θα υπάρξει περαιτέρω μείωση του εργατικού δυναμικού και της παραγωγικότητας, ενώ το πολύπαθο ασφαλιστικό σύστημα δε θα μπορέσει τελικά να ορθοποδήσει. Ακόμη, είναι λογικό να υπάρξει χαλάρωση στο θεσμό της οικογένειας. Το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί μια ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος και της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Εν τω μεταξύ, οι προβλέψεις για την εξέλιξη του πληθυσμού τα επόμενα χρόνια μόνο ευοίωνες δε φαίνονται να είναι.

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε ο ανεξάρτητος μη-κερδοσκοπικός ερευνητικός οργανισμός «διαΝΕΟσις», το 2050 ο ελληνικός πληθυσμός αναμένεται να μειωθεί από 800 χιλιάδες (αισιόδοξο σενάριο) έως 2,5 εκατομμύρια (απαισιόδοξο σενάριο). Επιπλέον, η διάμεση ηλικία από τα 44 έτη που είναι σήμερα θα αυξηθεί κατά 5 με 8 έτη. Ενώ οι πολίτες που έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν, δηλαδή ο δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (άτομα ηλικίας 20-69 ετών), θα ελαττωθεί σημαντικά, αφού από τα περίπου 7 εκατομμύρια που είναι σήμερα θα προσεγγίσει έως το 2050 τα 4,8 με 5,5 εκατομμύρια.

Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον με την πλάτη στον τοίχο και απαιτούνται δομικές αλλαγές στο οικονομικό της μοντέλο. Χρειάζονται ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, άμεση αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και προσέλκυση νέων ξένων επενδύσεων. Ακόμη, για την επίλυση του ασφαλιστικού συστήματος είναι προτιμότερο να υιοθετηθεί ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Η λύση των ευκαιριακών επιδομάτων δεν οδηγεί πουθενά.