Πολλοί κατηγορούν τη νέα γενιά (millennials και την γενιά Ζ) ότι είναι αδιάφορη, εγωκεντρική, τεμπέλικη, ότι νοιάζεται μόνο για τον εαυτό της ή προχωρά τη ζωή της χωρίς προσανατολισμό και διαθέτει μια ιδιαίτερη και πολύπλοκη ψυχοσύνθεση. Οι επικριτές της χαρακτηρίζουν αυτή τη γενιά ως «τη γενιά του εγώ». Σχετικές μελέτες έχουν πράγματι δείξει ότι, σε μεγάλο ποσοστό, πρόκειται για εγωκεντρικά άτομα, που δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στη φήμη και την (ψηφιακή) εικόνα τους και λιγότερο στο «εμείς». Ζουν στον δικό τους κόσμο, τον κόσμο  των check-in, του Facebook, των Social Media, του Instagram, των selfie και των Photoshop, των like, των follower, και άλλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Είναι η γενιά που δεν μπορεί να ζήσει χωρίς το smartphone ή το tablet (το 83% αυτών κοιμάται με τα κινητά ανοικτά δίπλα στο κρεβάτι τους).

Εθισμός στα Social Media

Ζώντας στην εποχή των κοινωνικών δικτύων (Facebook/Instagram/Twitter) και της τεχνολογίας, βλέπουμε νέους ανθρώπους να βάζουν «φίλτρα» σε πολλά πράγματα της ζωής τους. Είναι εξαιρετικοί στο να δείχνουν στους άλλους πως η ζωή είναι «φανταστική», στο πόσο εξαιρετικά περνάνε (στον ψηφιακό τους κόσμο), παρόλο που στην πραγματική τους ζωή είναι καταπιεσμένοι. Στην εποχή των social media, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που παγιδεύονται στην ψηφιακή τους εικόνα. Μια εικόνα που θα πρέπει να είναι άρτια, αψεγάδιαστη και ειδυλλιακή, ακόμη και αν δεν συνάδει με την πραγματικότητα.

Πόσες φορές δεν έχουμε δει φωτογραφίες-selfie μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα από ανθρώπους που προσποιούνται ότι χαμογελάνε; Πόσες φορές δεν πασχίζουμε να επιτύχουμε την καλύτερη δυνατή selfie, για να κερδίσουμε περισσότερα likes;  Μάλιστα αρκετοί είναι διατιθέμενοι να διακινδυνεύσουν και την ίδια τους τη ζωή για μια τέλεια selfie. Πρόσφατα είναι τα παραδείγματα κάποιων νέων στην Ρωσία που έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να τραβήξουν την τέλεια selfie ακροβατώντας στο κενό ψηλών κτιρίων ή της νεαρής κοπέλας που έπεσε από τον 27ο όροφο σε κτήριο του Παναμά, προσπαθώντας να βγάλει μια selfie καθισμένη στο κάγκελο του μπαλκονιού. Παγκοσμίως, σύμφωνα με έρευνες, πάνω από 250 άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους σε όλο τον κόσμο προσπαθώντας να βγάλουν selfie!

Επίσης, πόσες φορές δεν έχουμε δει νέους να δείχνουν πόσο ωραία και γεμάτη είναι η ζωή τους, κοινοποιώντας ακατάπαυστα το πού πήγαν, τι έφαγαν, τι ήπιαν, πού διασκέδασαν, τι φόρεσαν, τι ψώνισαν και άλλα παρόμοια; Ενδεικτική είναι μια πρόσφατη περίπτωση «lifestyle blogger» του Instagram, που έδειχνε στον λογαριασμό της πόσο ωραία περνάει και διασκεδάζει σε διάφορα κοσμοπολίτικα μέρη του κόσμου. Η συγκεκριμένη, ωστόσο στην πραγματικότητα, όχι μόνο δεν κέρδισε λεφτά, αλλά χρεοκόπησε  και αυτή τη στιγμή φαίνεται να χρωστάει και επιπλέον 10.000 δολάρια. Όπως δήλωσε η ίδια, αυτό που αναζητούσε ήταν η ψηφιακή αναγνώριση και καταξίωση (μέσα από τα χιλιάδες likes) δείχνοντας στους followers της πόσο αψεγάδιαστη, ειδυλλιακή και glamorous ήταν η καθημερινή της ζωή.

Σύμφωνα με την ιατρική επιστήμη, η διάδραση με την τεχνολογία και με τα κινητά εκκρίνει στους ανθρώπους μια χημική ουσία που λέγεται ντοπαμίνη. Για αυτό και όταν στέλνουμε/γράφουμε μηνύματα  στο κινητό μας ή ποστάρουμε κάτι στα social media, αισθανόμαστε ωραία. Αν αυτό συνδυαστεί μάλιστα και με απαντήσεις/likes σε αυτά τα μηνύματα/posts, η ευχαρίστηση μεγαλώνει ακόμη περισσότερο. Νιώθουμε αρεστοί και αγαπητοί στον κόσμο. Όταν όμως κάποιος δεν λαμβάνει μια απάντηση ή κάποιο like σε ένα post/κείμενο/φωτογραφία που δημοσίευσε, τότε αρχίζει να αναρωτιέται τι έχει κάνει λάθος. Κοιτάζει και ξανακοιτάζει το κινητό του. Μήπως το δίκτυό της κινητής τηλεφωνίας του είναι αργό; Μήπως δεν έχει σήμα; Μήπως δεν τον αγαπούν και δεν είναι αρεστός πλέον; Αυτή η σκέψη μπορεί να εξελιχθεί σε ένα βαθύ τραύμα ιδιαίτερα στην περίοδο της εφηβείας κατά την οποία οι νέοι προσπαθούν να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και να αντιμετωπίσουν τα άγχη και τις πιέσεις που βιώνουν.

Σήμερα πάρα πολλοί νέοι συμφωνούν ότι δεν έχουν πραγματικούς φίλους για να στραφούν προς αυτούς όταν αντιμετωπίζουν κάποιο σημαντικό πρόβλημα. Δεν έχουν δημιουργήσει ουσιαστικούς δεσμούς φιλίας. Όλες τους οι φιλίες είναι επιφανειακές. Γνωρίζουν ότι οι περισσότεροι φίλοι που έχουν αποκτήσει θα τους παρατήσουν με την πρώτη ευκαιρία (αν εμφανιστεί κάτι καλύτερο να κάνουν). Τη δεξιότητα της δημιουργίας μιας ολοκληρωμένης φιλικής διαπροσωπικής σχέσης δεν την εξάσκησαν ποτέ.

Επομένως, όταν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα (κοινωνικό, υπαρξιακό, επαγγελματικής αποκατάστασης, αισθηματικής σχέσης, κοκ), στρέφονται στα κινητά και στα κοινωνικά δίκτυα για προσωρινή ανακούφιση. Τελευταίες έρευνες έχουν δείξει ότι εκείνοι που χρησιμοποιούν λιγότερο τα κοινωνικά δίκτυα έχουν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης από εκείνους που τα χρησιμοποιούν συνέχεια.

Δυστυχώς όμως η νέα γενιά είναι αρκετά εθισμένη στην τεχνολογία και τα κοινωνικά δίκτυα. Πόσες φορές δεν έχουν υπάρξει στιγμές που κάποιος έχει μαζί του το κινητό του τηλέφωνο σε ένα γεύμα, δείπνο ή καφέ και στέλνει μηνύματα σε κάποιον που δεν είναι εκεί;  Υποσυνείδητα το κεντρικό μήνυμα που μεταδίδεται σε όλες τις παραπάνω καταστάσεις είναι το εξής απλό: «δεν είσαι εσύ ο σημαντικός για εμένα αυτή την στιγμή αλλά το κινητό μου».

Πόσες φορές δεν κοιτάμε πρώτα το κινητό μας όταν ξυπνήσουμε, πριν πούμε καλημέρα στην οικογένειά μας, στον φίλο μας ή στην φίλη μας; Πόσες φορές δεν κοιτάμε το κινητό μας πριν κοιμηθούμε; Πόσες φορές δεν φορτίζουμε το κινητό μας, ακριβώς δίπλα στο κρεβάτι που κοιμόμαστε; Πόσες φορές δεν έχουμε πάρει μαζί μας το κινητό ακόμα και στην τουαλέτα; Πόσες φορές δεν ασχολούμαστε με το κινητό μας όταν βρισκόμαστε έξω με μια παρέα; Αυτό είναι εθισμός.

Υπάρχει λύση;

Σε όλα τα προβλήματα, υπάρχει πάντοτε μια λύση. Και η λύση αυτή είναι η απαλλαγή από τον «πειρασμό». Το να  προκαλεί δυσφορία σε κάποιον η αποχή από τα social media για κάποιο χρονικό διάστημα είναι μια βασική ένδειξη που σύμφωνα με ψυχολόγους “μπορεί να συνδεθεί ακόμη και με ψυχικές διαταραχές”. Κι αυτό γιατί ακριβώς αποκτά διαστάσεις εμμονής να πρέπει να τσεκάρει κανείς το προφίλ του τακτικά, να παρακολουθεί τους φίλους του σε facebook, instagram και twitter ή/και να αναζητά εναγωνίως τρόπους να προβληθεί με τον καλύτερο τρόπο μέσα από τα social media.

Σε μια πρόσφατη μελέτη με τίτλο «Το άγχος των Online φίλων», που δημοσιεύτηκε στο Journal of Social Psychology, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ολιγοήμερη αποχή από τα κοινωνικά δίκτυα, μειώνει τα επίπεδα του στρες στον οργανισμό μας.

Η Γαλλία προχώρησε στην απαγόρευση κινητών τηλεφώνων στα σχολεία του δημοτικού και του γυμνασίου, με σκοπό να μειώσει τη διάσπαση προσοχής μέσα στη τάξη, να ενθαρρύνει τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά μέσα στην τάξη και να δραστηριοποιούνται έξω από τις σχολικές αίθουσες (στη διάρκεια του διαλείμματος), ενώ παράλληλα στοχεύει να καταπολεμήσει φαινόμενα διαδικτυακού εκφοβισμού και εθισμού στα social media.

Στην Χαβάη, θεσπίστηκε νόμος που απαγορεύει το texting και γενικότερα το να κοιτά κάποιος το τηλέφωνό του, ενώ περπατά. Σύμφωνα με τις αρχές της πόλης, με τον νόμο αυτό οι πεζοί θα φέρουν εξίσου την ευθύνη για τυχόν τροχαία που σχετίζονται με «αφηρημάδα» λόγω κινητών τηλεφώνων.

Πολύ πρόσφατα και η Ελλάδα εξάγγειλε την πρόθεση της να απαγορεύσει τη χρήση κινητών τηλεφώνων μέσα στα σχολεία. Με εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας, τονίζεται ότι οι μαθητές δεν επιτρέπεται να έχουν κινητά τηλέφωνα ή οποιαδήποτε άλλη ηλεκτρονική συσκευή εντός του σχολικού χώρου.

Εν κατακλείδι, αυτό που χρειάζεται η νέα γένια είναι να μάθει τη σπουδαιότητα της υπομονής. Θα πρέπει να χρησιμοποιεί συνετά και με όρια το κινητό και τα κοινωνικά δίκτυα. Με άλλα λόγια, χρειάζεται να βρει μια ισορροπία ανάμεσα στην πραγματική ζωή και την τεχνολογία. Η ενασχόληση με την τεχνολογία, το κινητό ή τα social media, είναι μια αναπόφευκτη δραστηριότητα στη σημερινή κοινωνία μας και στην παγκοσμιοποιημένη αγορά. Η χρήση και ενασχόληση με αυτά, θα πρέπει ωστόσο να γίνεται με μέτρο, είτε είναι κανείς έφηβος είτε ενήλικας, για να μη φτάσει (και ξεπεράσει) τα όρια της κατάχρησης και του εθισμού. Αν και εφόσον, βρεθεί μια ισορροπία στην ορθή & συνετή χρήση τους, τότε το μέλλον της νέας γενιάς θα είναι καλύτερο, δημιουργικότερο και πολλά υποσχόμενο.

Facebook Comments