Θεμέλιο για την εύρυθμη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών-μελών της αποτελεί αναμφίβολα η ύπαρξη αποτελεσματικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης. Ένα αποτελεσματικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης αποτελεί δείκτη για την ποιότητα της δημοκρατίας μας.

Η αποτελεσματικότητα αυτή, μάλιστα, κρίνεται σε μεγάλο βαθμό από τη φιλικότητα του συστήματος δικαιοσύνης προς τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες όπως οι ανήλικοι.

Η Ελλάδα συνειδητοποιώντας τις προκλήσεις αυτές έχει καταβάλει αποφασιστικές προσπάθειες προς την κατεύθυνση μιας φιλικότερης προς τα παιδιά δικαιοσύνης μέσω της υιοθέτησης συνεκτικών οριζόντιων πολιτικών, την ανάπτυξη διατομεακών μηχανισμών (οι οποίοι απαρτίζονται από εκπροσώπους τόσο των αρμόδιων φορέων όσο και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών) και την παρακολούθηση της εφαρμογής των σχετικών πολιτικών τόσο μέσω των μηχανισμών αυτών όσο και στο πλαίσιο της Κεντρικής Κυβέρνησης μέσω της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού.

Έτσι, η παραπάνω προσπάθεια αποδίδει καρπούς και για πρώτη φορά η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της Ε.Ε. στον τομέα «φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη», βάσει του EU Justice Scoreboard 2022. Στον φετινό πίνακα αποτελεσμάτων, ο οποίος παρέχει μια βαθύτερη ανάλυση των μέτρων που έχουν λάβει τα κράτη μέλη, η χώρα μας σημείωσε τη μεγαλύτερη πρόοδο σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη και πλέον βρίσκεται στις πρώτες θέσεις σε όλους τους σχετικούς με τη φιλικότητα του συστήματος δικαιοσύνης προς τα παιδιά δείκτες.

Κεντρική παρέμβαση υπήρξε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού το οποίο αφορά την περίοδο 2021-2023, αποτελεί μία ολοκληρωμένη οριζόντια στρατηγική για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού και έχει άξονες προτεραιότητας μεταξύ άλλων και μία δικαιοσύνη φιλική προς τα παιδιά. Στο πεδίο αυτό βρισκόμαστε σε συνεχή διαβούλευση με διεθνείς και εγχώριους φορείς για την ενίσχυση της παρακολούθησής του και τη σταδιακή προετοιμασία περαιτέρω δράσεων.

Στο ίδιο πλαίσιο, δράσεις του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση άπτονται των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Επίσης, ένας εκ των πρωταρχικών στόχων των πρόσφατων τροποποιήσεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας είναι η ενισχυμένη και ουσιαστική προστασία των ανήλικων θυμάτων που λόγω της ηλικίας τους, της θέσης τους και της εύθραυστης ψυχολογικής κατάστασης στην οποία βρίσκονται χρήζουν μίας ευαισθητοποιημένης και προσαρμοσμένης στις ανάγκες τους προσέγγισης και πολυπαραγοντικής αντιμετώπισης τόσο σε ουσιαστικό όσο και σε δικονομικό επίπεδο.

Επιπλέον, μετά από ενέργειες, συνεχείς παρεμβάσεις, πρωτοβουλίες και διαρκή συνεργασία με άλλους φορείς αντιμετωπίστηκαν οι πρακτικές δυσχέρειες και τέθηκε για πρώτη φορά σε λειτουργία το Αυτοτελές Γραφείο Προστασίας Ανήλικων Θυμάτων (θεσμός «Σπίτια του Παιδιού») της Αθήνας, ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος στον οποίο λαμβάνει χώρα παρουσία ειδικά εκπαιδευμένου παιδοψυχολόγου ή παιδοψυχιάτρου η εξέταση ως μάρτυρα του ανήλικου θύματος σε ιδιαιτέρως ειδεχθή εγκλήματα όπως τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας.

Αξίζει να τονιστεί ότι με πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης συστήθηκε ειδική Ομάδα Εργασίας για την προστασία των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων. Στο ίδιο πλαίσιο εντάχθηκε στο ετήσιο σχέδιο δράσης του Υπουργείου Δικαιοσύνης η ενδυνάμωση των δικαιωμάτων των θυμάτων της εγκληματικότητας. Σκοπός η υιοθέτηση συνολικής και ολιστικής προσέγγισης όσον αφορά τα δικαιώματα των θυμάτων και η επιδίωξη της συμμετοχής όλων των φορέων που είναι πιθανόν να έρθουν σε επαφή με τα θύματα με βάση τους ενωσιακούς κανόνες και με βάση τις βασικές προτεραιότητες της στρατηγικής της Ε.Ε. Μάλιστα, με πρωτοβουλία της εν λόγω Ομάδας Εργασίας και σε συνεργασία με τον αρμόδιο για ζητήματα εμπορίας ανθρώπων Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, κ. Γ. Σκιαδαρέση εκδόθηκε πρόσφατα η υπ’ αρ. 7/23-05-2022 εγκύκλιος ορόσημο της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, η οποία ενισχύει έτι περαιτέρω τα δικαιώματα των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων.

Επίσης, στο νέο νομικό πλαίσιο για την Εθνική Σχολή Δικαστικών λειτουργών (ν. 4871/2021) και συγκεκριμένα στο θεματολόγιο των προγραμμάτων υποχρεωτικής επιμόρφωσης των δικαστικών λειτουργών προστέθηκαν για πρώτη φορά τα δικαιώματα ανηλίκων και αρχές της Φιλικής στα Παιδιά Δικαιοσύνης. Επιπλέον, τον Μάιο 2022 έλαβε χώρα στην ΕΣΔΙ επιμορφωτικό σεμινάριο με θέμα «Χάρτης θεμελιωδών Δικαιωμάτων – Δικαιώματα του παιδιού – Φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη». Το σεμινάριο περιελάμβανε εξαιρετικά σημαντικές θεματικές μεταξύ των οποίων τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία μετά την κύρωση της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού καθώς και βιωματικά εργαστήρια. Οι παραπάνω σύγχρονες θεματικές προσεγγίζουν τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο με νομική αρτιότητα, πληρότητα και διεπιστημονικότητα τη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη, κάτι που αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν ληφθεί υπόψη πως οι δικαστικοί λειτουργοί αποτελούν τον βασικό παράγοντα μέσα από τον οποίο διέρχεται η εφαρμογή της νομοθεσίας.

Επιπρόσθετα, αναλάβαμε πρωτοβουλίες για την αποτελεσματική εφαρμογή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. ο οποίος κατοχυρώνει στο άρθρο 24 την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού. Ακόμη, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας προστέθηκε στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων ύλη σχετική με τα ανθρώπινα δικαιώματα με έμφαση στα δικαιώματα του παιδιού, ενώ παράλληλα η χώρα μας αξιοποιεί τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία και συμμετέχει σε πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με σκοπό την περαιτέρω ενίσχυση των δικαιωμάτων των ανηλίκων κατά τις ποινικές διαδικασίες.

Βασικός άξονας προτεραιότητας συνολικά για την κυβέρνηση και ειδικότερα για το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι η προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών. Συνεχίζουμε την προσπάθεια για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πρωτοβουλιών, σε οριζόντιο επίπεδο, ώστε το σύστημα δικαιοσύνης να γίνει ακόμα φιλικότερο προς τα παιδιά και να προσαρμόζεται στις ανάγκες τους διασφαλίζοντας την ύπαρξη εγγυήσεων για την ασφάλεια και την ισότιμη πρόσβασή τους σε υπηρεσίες και θεσμούς.

Γιώργος Κώτσηρας

Υφυπουργός Δικαιοσύνης

Facebook Comments