Σε πρόσφατο ρεπορτάζ του τύπου για τις εργασιακές συνθήκες στην Ελλάδα αναφέρθηκε το παράδειγμα μιας νεαρής κοπέλας που παρότι απελπισμένη από τις άσχημες συνθήκες στη δουλειά της δεν έβρισκε ούτε το χρόνο για να ψάξει να βρει νέα δουλειά.

Ο ιδιωτικός τομέας -ειδικά αυτός- είναι τόσο χάλια στην Ελλάδα που δεν αφήνει ούτε το χρόνο σε έναν δυσαρεστημένο εργαζόμενο να αναζητήσει μία νέα εργασία. Και μπορούμε να φανταστούμε ότι με τον ίδιο τρόπο δεν θα του αφήνει χρόνο ούτε να ξεκουραστεί, ούτε να βρει καινούργιο σπίτι, ούτε φυσικά να κάνει οικογένεια.

Ο διάλογος αυτός στο εξωτερικό για αυτά τα ζητήματα έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες ενώ το πρόβλημα φαίνεται να αφορά περισσότερο τις γυναίκες που -σε σχέση με τους άντρες- δυσκολεύονται να πούνε όχι σε αυξημένες εργασιακές απαιτήσεις. Άρθρα επί άρθρων έχουν επιστρατευτεί σε πολύ γνωστά ενημερωτικά μέσα διεθνώς για να βοηθήσουν τις γυναίκες να λένε επιτέλους όχι στον άδικο εργοδότη τους. Αλλά οι νουθεσίες αυτές δεν φαίνεται να πιάνουν τόπο.

Όλοι έχουμε παρατηρήσει ότι τα τελευταία 10 χρόνια περίπου οι εργασιακές συνθήκες στην Ελλάδα και παγκοσμίως στο δυτικό κόσμο έχουν χειροτερέψει. Οι εργαζόμενοι του σήμερα σε σχέση με τους εργαζόμενους του 1980 δουλεύουν υπερβολικά περισσότερες ώρες. Στην Ελλάδα μέχρι το 2000 ήταν αδιανόητα τα ωράρια μετά τις 5:00 ήταν κάτι που το αποδώσαμε στα μνημόνια. Τι άλλαξε από τότε; η οικονομική κρίση φυσικά. Αλλά και κάτι άλλο.

Ο πολιτικός διεθνής προοδευτισμός (φεμινισμός κλπ) που έκανε πλύση εγκέφαλου πουλώντας την καριέρα ως υπέρτατο αγαθό -εις βάρος της οικογένειας- με ακραία παραδείγματα όπως της Ιαπωνίας που οι εργαζόμενοι λιποθυμούν από την κούραση στο δρόμο.

Εδώ και είκοσι χρόνια λοιπόν είχαμε μία τεράστια εισβολή γυναικείου δυναμικού στην αγορά εργασίας μαζί με την αποκορύφωση ενός κύματος αστυφιλίας κυρίως γυναικών στις μεγάλες πόλεις της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης με στόχο κυρίως στην αποζήτηση εργασιών υψηλού κύρους.

Με βάση σχετική έρευνα πχ σχεδόν το 70% των νεοεισερχόμενων στο δικηγορικό επάγγελμα τα τελευταία 15 χρόνια ήταν γυναίκες ανατρέποντας μία ισορροπία ανάμεσα στην εκπροσώπηση των δύο φύλων που είχε παγιωθεί τη δεκαετία του 90 υπέρ πλέον των γυναικών.  Σε άλλα, ήδη, γυναικοκρατούμενα επαγγέλματα όπως τον δικαστών το ποσοστό εκπροσώπησης των ανδρών τείνει να εξαφανιστεί εντελώς. Επειδή η είσοδος αυτή στην αγορά εργασίας είχε στόχο το κύρος, φυσικά ποτέ δεν είδαμε γυναίκες υδραυλικούς η κτηνοτρόφους με συνέπεια οι τελευταίοι να είναι υπό εξαφάνιση σαν κλάδοι.

Η είσοδος αυτή των γυναικών στην αγορά εργασίας με τέτοιες συνθήκες και διαστάσεις έπαιξε σημαντικό ρόλο στην παραβίαση των παλιών εργασιακών εθίμων μιας και οι γυναίκες -σε σχέση με τους άντρες- πραγματικά δυσκολεύονται να πούνε όχι στην extra εργασία.

Αν επιχειρούσε κανείς να εμβαθύνει σε αυτή την περίεργη σχέση θα μπορούσε να υποθέσει ψυχαναλυτικά δύο πράγματα.

Ότι στη σημερινή εποχή οι σπουδές (που έχουν γίνει τόσο εύκολες και προσιτές για τον καθένα σε αντίθεση με το παρελθόν που πέρναγε στις πανελλήνιες ένας τους 10) και ο εργασιακός στίβος για τις γυναίκες λειτουργούν πιο πολύ σαν μέσα απόκτηση κοινωνικής αναγνώρισης και – κυρίως-  ως πειστική δικαιολογία αποφυγής του γάμου παρά σαν κάτι που είναι η πραγματική τους επιθυμία.

Κατά δεύτερο λόγο η αφοσίωση και η υπακοή των γυναικών έναντι των ανδρών εργοδοτών τους είναι αξιοπερίεργη καθώς έρχεται σε αντίθεση με την στάση τους έναντι των λοιπών ανδρικών φιγούρων της ζωής τους, που είναι οι πατεράδες τους και οι σύντροφοι τους, έναντι των οποίων έχουν μια αποστασιοποιημένη στάση, χωρίς ευθύνες και δεσμεύσεις, ενιοτε δε κυριαρχούν σε αυτούς πλήρως.

Εύκολα κανείς μπορεί να δει ότι συχνά επαναστατούν απέναντι στο σύντροφο ή στον πατέρα ακόμη και για ασήμαντα ζητήματα. Ουδεμία όμως τέτοια τάση δείχνουν απέναντι στο αρσενικό αφεντικό όταν πατρονάρει πολύ πιο σκληρά. Φαίνεται ότι μετατοπίστηκε στο πρόσωπό του εργοδότη η παλιά αφοσίωση των θυγατέρων έναντι του πατρός τους και των νοικοκυρών  έναντι του συζύγου τους.

Αυτό εξηγεί την κατάρρευση των ωραρίων απασχόλησης μιας και είναι πάρα πολλές οι έρευνες στο εξωτερικό που προσπαθούν να ερμηνεύσουν την γυναικεία αδυναμία να πουν όχι οι σύγχρονες εργαζόμενες στους εργοδότες τους. Ενώ οι γυναίκες είναι δυναμικές έως επιθετικές σε όλους τους ρόλους σήμερα, παραδόξως,  είναι εντελώς παθητικές όσον αφορά τις απαιτήσεις που  αναγκάζονται να δεχτούν στο πεδίο της εργασίας τους.  Συχνά φτάνουν να περηφανεύονται για την εξαντλητική τους εργασία ενώ διαπιστωμένα είναι κάτι που τραβάει σε υπερβολικά μεγάλο βάθος χρόνου και τους στερεί ελευθερία από την υπόλοιπη ζωή τους.

Δεν μπορεί παρά να εντοπίσει κανείς σε αυτό το σημείο την ψυχολογική αντιστάθμιση στο σεβασμό και την υποταγή που δείχνουν οι σημερινές εργαζόμενες απέναντι στο πρόσωπό του εργοδότη με αυτόν που παλαιοτερα έδειχναν στο πρόσωπο του πατέρα. Σήμερα ο πατέρας πια είναι ο άνθρωπος που κάνει όλα τα χατίρια και με το πέρασμα του χρόνου μπαίνει σε ρόλο κομπάρσου ενώ τα αρσενικά που διεκδικούν ρόλο και χρόνο στη ζωή της γυναίκας όπως ο σύζυγός / σύντροφός της συχνά περιφρονούνται και περιθωριοποιούνται οι ανάγκες τους.

Η έλλειψη χρόνου των σημερινών εργαζομένων είναι πολύ πιθανό να πηγάζει από αυτή την αλλαγή στην αναλογία του εργατικού δυναμικού μιας και πολύ συχνά μία επίσκεψη σε γραφεία δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών μας δείχνει ότι αποτελούνται εξ ολοκλήρου από γυναίκες, όπερ εξαιρετικά παράδοξο.  Προφανώς κάποιος έχει κάνει αυτή την επιλογή και αυτός είναι ο εργοδότης. Η δε έλλειψη πλαφόν φύλου στο δημόσιο, σημαίνει ότι έτσι το θέλει και ο προοδευτικός νομοθέτης να είναι.

Προφανές είναι επίσης ότι γεννιέται και ένας επιβαρυντικός ανταγωνισμός στους άντρες εργαζόμενους οι οποίοι για να προστατεύσουν τη δική τους θέση αναγκάζονται και αυτοί να δουλέψουν εξίσου πολλές ώρες. Οι συνάδελφοι άντρες προφανώς δεν μπορούν να δουλέψουν λιγότερο.

Η διαφορά όμως με τους άντρες είναι ότι αυτοί πολύ συχνά θα επιλέξουν άλλους τομείς εργασίας στους οποίους θα είναι πιο αυτόνομοι όπως για παράδειγμα στις παραδοσιακά αντρικές δουλειές του ναυτικού, του οδηγού μεγάλων οχημάτων, του κτηνοτρόφου κλπ τις οποίες οι γυναίκες αποφεύγουν. Οι άντρες επιθυμούν να έχουν περισσότερο χρόνο για τον εαυτό τους και έχουν πιο απλές ανάγκες για να είναι ικανοποιημένοι.  Η επαρχία σε λίγα χρόνια θα κατοικείται μόνο από άνδρες καθώς τους δίνει αυτονομία και ηρεμία.

Η ουσία είναι όμως ότι η σύγχρονη εποχή χάρη και σε αυτή την διάσταση έχει γίνει πολύ σκληρή για όλους καθώς κανείς δεν έχει χρόνο για κανέναν όταν εργασιακά ταλαιπωρείται τόσο πολύ ή ακόμα χειρότερα δουλεύει και τα σαββατοκύριακα.

Πολλοί αποδίδουν την έλλειψη οικογενειών και την υπογεννητικότητα μεταξύ άλλων και σε αυτήν την αιτία δηλαδή την έλλειψη χρόνου πέρα από την έλλειψη χρημάτων.

Βλέπουμε όμως ότι πάλι ακόμη και όταν –σπάνια – υπάρχει λόγος ελεύθερος χρόνος για τις εργαζόμενες δεν τον αφιερώνουν στον ανώτερο σκοπό αλλά σε χόμπι όπως ταξίδια, γυμναστήρια και άλλες δραστηριότητες συνήθως μη κοινωνικού χαρακτήρα.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι έχει γίνει μία συλλογική ασυνείδητη επιλογή αποφυγής δημιουργίας οικογένειας και τόσο η δουλειά -όσο και τυχόν σπουδές και μεταπτυχιακά -και ακόμη και τα ίδια τα χόμπι- είναι πιο πολύ εφευρήματα για να δικαιολογείται η αποχή από το γάμο -πολλά χρόνια μετά την αποφοίτηση- παρά πραγματικά ενδιαφέροντα.

Έχει αναφερθεί και είναι σωστό ότι όταν ο άντρας βρει μία καλή δουλειά από πλευράς οικονομικών απολαβών τότε σκέφτεται ότι επιτέλους μπορεί να δημιουργήσει οικογένεια και να κάνει παιδιά ενώ αντίθετα για μία γυναίκα το βρει

μία καλή δουλειά είναι ανακούφιση γιατί θεωρεί ότι δεν έχει επιτέλους ανάγκη κάποιον άνδρα – αλλά αυτομάτως αυτό συνεπάγεται ότι δεν θέλει να κάνει και οικογένεια με κάποιον.

Σε αξιακή διάσταση βιώνουμε μία τεράστια απόκλιση ανάμεσα στις γυναικείες και τις ανδρικές αξίες η οποία μερικές δεκαετίες πριν δεν υπήρχε και σήμερα αποσιωπείται με τα ανωτέρω ενοχικά τεχνάσματα.

Facebook Comments