Στην Ευρωβουλή οι γερμανικές αποζημιώσεις;

Για την ακρίβεια: η πολιτική ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, στην οποία ανήκει και ο ίδιος ως ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, πρόκειται να θέσει το ζήτημα στις Βρυξέλλες ή το Στρασβούργο μετά το καλοκαίρι. Κατ΄αυτόν τον τρόπο η διεκδίκηση δεν περιορίζεται σε στενό «ελληνικό» πολιτικό πλαίσιο, επισημαίνει ο Μανόλης Γλέζος.

Ωστόσο δεν επιθυμεί, προς το παρόν, να αποκαλύψει περισσότερες λεπτομέρειες. «Έχουμε ένα σχέδιο, φυσικά δεν πρόκειται να το παρουσιάσουμε τώρα γιατί εμπλουτίζεται από διάφορες πλευρές και δεν θέλω να το θέσω υπόψη ακόμη. Ένα στοιχείο είναι ότι θα γίνει κτήμα της ‘όλης Αριστεράςʼ που είναι στο Κοινοβούλιο και αύξησε τη δύναμή της: από 35 ευρωβουλευτές έχουμε γίνει 52. Είναι σημαντικό» δηλώνει ο έλληνας ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.

Ο ίδιος κάνει λόγο για «οφειλές» και όχι για «αποζημιώσεις». Υποστηρίζει ότι ο όρος «αποζημιώσεις» είναι αδόκιμος, γιατί δίνει την εντύπωση ότι η διεκδίκηση αφορά απλώς τη στιγμή της ένοπλης σύγκρουσης, ενώ στην πραγματικότητα επεκτείνεται και στα επόμενα χρόνια της κατοχής.

Έτσι, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για «οφειλές» προς ιδιώτες, καθώς και για τρία διαφορετικά είδη «οφειλών» προς το ελληνικό κράτος, τις οποίες συνοψίζει ως εξής: «Μία οφειλή: η επιστροφή των αρπαχθέντων αρχαιολογικών θησαυρών και έργων τέχνης. Τελευταία έμαθα ότι άρχισε η επιστροφή. Δεν ξέρω τί είδους επιστροφή είναι αυτή, δεν το γνωρίζω ακόμα, αλλά λέω ότι είναι μία καλή αρχή. Το δεύτερο θέμα είναι αυτό που κατελόγισε η 19μελής διασυμμαχική επιτροπή στο Παρίσι το 1946. Για την Ελλάδα κατελόγισαν ένα ποσόν 7 δις 100 εκατ. δολαρίων χωρίς τους τόκους. Αυτό σήμερα με στοιχεία που μας έδωσε η Τράπεζα της Ελλάδος ανέρχεται σε 108 δις χωρίς τους τόκους, για την καταστροφή στην εθνική οικονομία. Επίσης, το τρίτο προς το Δημόσιο είναι το αναγκαστικό δάνειο».

«Το θέμα θεωρείται λήξαν» είναι η θέση του Βερολίνου

Η επίσημη γερμανική πλευρά αντιτείνει ότι «το θέμα θεωρείται λήξαν». Αυτό δήλωσε πρόσφατα ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ενώ μία όχι πολύ διαφορετική διατύπωση είχε χρησιμοποιήσει παλαιότερα ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ. Ο Μανόλης Γλέζος επιμένει ότι η απάντηση του υπουργού Οικονομικών δεν «κλείνει» το θέμα. «Λέει ο Σόιμπλε δύο πράγματα. Το πρώτο: το θέμα θεωρείται λήξαν. Άρα ομολογεί ότι υπήρχε κι έχει λήξει και μένει να μας πει πώς έληξε και πότε έληξε. Το δεύτερο θέμα που θέτει είναι: ας αφήσουμε το παρελθόν και ας δούμε το μέλλον. Απάντηση: Πριν από τρία χρόνια πέτυχαν οι Γερμανοί και η Τσεχία αποζημίωσε όλους τους Σουδήτες Γερμανούς της Σουδητίας που τους είχε κατασχέσει τις περιουσίες. Είναι παρελθόν ή παρόν αυτό;».

Στον γερμανικό Τύπο έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς σοβαρές αντιρρήσεις στις αξιώσεις περί αποζημιώσεων. Δύο είναι τα πιο συνήθη αντεπιχειρήματα: πρώτον, ότι δεν είναι δυνατόν να συνεχίζεται η αναμόχλευση του παρελθόντος επί 70 χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου. Και δεύτερον, ότι το 1990, πριν από την επανένωση της Γερμανίας υπεγράφη η συνθήκη «2+4» από τα δύο γερμανικά κράτη και τις τέσσερεις νικήτριες δυνάμεις του πολέμου (ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση, Μ.Βρετανία, Γαλλία) οι οποίες εκπροσωπούσαν και όλες τις υπόλοιπες συμμαχικές δυνάμεις και με αυτή τη συνθήκη παρήλθαν οι όποιες αξιώσεις αποζημιώσεων.

Ο Μανόλης Γλέζος διαφωνεί: «Το δεύτερο είναι ουσιαστικό ερώτημα και απαντώ: Λάθος. Η Γερμανία απέφευγε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της επειδή ήταν διαιρεμένη στα δύο. Πέτυχε το 4+2. Όταν ενοποιήθηκε η Γερμανία, έστω και αργοπορημένα, υποβάλαμε τα χαρτιά, η ελληνική κυβέρνηση δια του Γεωργίου Αλέξανδρου Μαγκάκη και με υπουργό Εξωτερικων τον Κάρολο Παπούλια τα έδωσε. Άρα είμαστε νόμιμα, είμαστε εντάξει».

Από τη Διάσκεψη των Παρισίων στον Βάλτερ Ούλμπριχτ

Εκτενείς αναφορές είχε προκαλέσει στον γερμανικό Τύπο και η σύσταση επιτροπής για τον υπολογισμό και τη διεκδίκηση των γερμανικών «αποζημιώσεων» από το υπουργείο Οικονομικών. Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις, η επιτροπή θα παραδώσει το πόρισμά της μέχρι τον Νοέμβριο. Πάντως ο Μανόλης Γλέζος υποστηρίζει ότι η επιτροπή είναι μάλλον …περιττή. «Αυτά δεν με ενδιαφέρουν και πολύ» λέει ο Έλληνας ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. Τα θέματα είναι γνωστά. Είναι προκαθορισμένο το ποσόν από τη διεθνή διάσκεψη των Παρισίων και είναι επίσης προσδιορισμένο το δάνειο από τους ίδιους τους Γερμανούς. Εγώ θα τα αλλάξω αυτά τα στοιχεία; Τι τα θέλουμε όλα αυτά;».

Ο ίδιος πιστεύει πάντως ότι η λύση θα έρθει «από τον γερμανικό λαό», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει. Αναζητεί συμμαχίες, ξεκινώντας από την πολιτική του ομάδα και τα γερμανικά συνδικάτα. Υπενθυμίζει μάλιστα ότι είχε θέσει το ζήτημα από το 1955, συνομιλώντας τότε με τον «ισχυρό άνδρα» της Ανατολικής Γερμανίας Βάλτερ Ούλμπριχτ. «Όταν το 1955 γιορτάζαμε σε όλον τον κόσμο τα 10 χρόνια από τη λήξη του β’ παγκοσμίου πολέμου η Ανατολική Γερμανία με κάλεσε να παραστώ στις τελετές στο ανατολικό Βερολίνο» θυμάται ο Έλληνας ευρωβουλευτής. «Τότε, ύστερα και από συνεννόηση με το πολιτικό γραφείο του ΚΚΕ, πρόβαλα το αίτημα των αποζημιώσεων και ως ΕΔΑ και ως ΚΚΕ. Στη συνάντηση που είχα με τον Ούλμπριχτ, ανάμεσα σε όλα τα άλλα που συζητήσαμε, του λέω ‘μην ξεχνάς σύντροφε Ούλμπριχτ ότι πρέπει να πληρώσετε κι αυτά που οφείλετε στην Ελλάδαʼ. Έμεινε έκπληκτος».