Για την αμερικανική οικονομία η ανάκαμψη πήρε πολύ χρόνο, αλλά το ταξίδι πλησιάζει στο τέλος του. Η ανεργία στην Αμερική υποχώρησε τον Σεπτέμβριο κάτω από το 6%. Η βρετανική οικονομία, το ΑΕΠ της οποίας αυξήθηκε κατά 3,2% τους δώδεκα μήνες έως τον Ιούνιο, αναπτύσσεται ταχύτερα από κάθε άλλη πλούσια χώρα. Οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν αρχίσει να μετρούν τις ημέρες που απομένουν μέχρι να αρχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια δανεισμού.

Ωστόσο, σχεδόν σε κάθε άλλη χώρα τα νέα είναι δυσάρεστα και γίνονται ακόμη χειρότερα. Η Ευρωζώνη, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, φαίνεται να γυρίζει από τη στασιμότητα πίσω στην ύφεση. Η Γερμανία φαίνεται να πέφτει σε τεχνική ύφεση (δύο συνεχόμενα τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης) και η Ιαπωνία βρίσκεται στα πρόθυρα ύφεσης, καθώς η αύξηση του φόρου επί των πωλήσεων στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, τον Απρίλιο, επηρέασε την κατανάλωση περισσότερο από το αναμενόμενο.

Οι οικονομίες της Ρωσίας και της Βραζιλίας είναι στάσιμες στην καλύτερη των περιπτώσεων. Ακόμη και στην Κίνα, όπου η οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό 7,5%, υπάρχουν ανησυχίες για απότομη πτώση των τιμών των ακινήτων, για χρηματοπιστωτική «φούσκα» και πτώση της παραγωγικότητας.

Μια τόσο άνιση παγκόσμια οικονομία είναι απίθανο να είναι σταθερή. Είτε η αδυναμία εκτός του αγγλοσαξονικού κόσμου θ’ αποδειχθεί προσωρινή είτε θα φοβίσει τις αγορές και θα επιδεινώσει παντού την οικονομική προοπτική.

Σύμφωνα με τη συμβατική άποψη, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα ενισχυθεί το 2015 αφού η αμερικανική οικονομία θα συμπαρασύρει ανοδικά και τις υπόλοιπες.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι το 2015 η παγκόσμια ανάπτυξη θ’ ανέλθει στο 3,8%. Ωστόσο ο Economist ανησυχεί για δύο λόγους.

Πρώτον, η παρούσα αδυναμία, ιδίως στην Ευρωζώνη, θα μπορούσε να διαρκέσει περισσότερο απ’ όσο υποπτεύονται οι επενδυτές.

Δεύτερον, η άνιση ανάπτυξη θα μπορούσε από μόνη της να προκαλέσει αποσταθεροποιητικές μεταβολές, ιδίως στο δολάριο.

Η Ευρωζώνη αντιμετωπίζει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα απ’ όσο προδίδουν οι αριθμοί, διότι εδώ και πολύ καιρό ο ρυθμός ανάπτυξής της φαίνεται καλύτερος από τον πραγματικό χάρη στη Γερμανία. Η Ιταλία βρίσκεται σε ύφεση τα τελευταία δύο χρόνια. Η γαλλική οικονομία είναι στάσιμη εδώ και μήνες. Τώρα που η Γερμανία αντιμετωπίζει προβλήματα, έχει αυξηθεί πολύ η πιθανότητα εμφάνισης αποπληθωρισμού. Παρά την επιδείνωση της κατάστασης οι Γερμανοί πολιτικοί εξακολουθούν πεισματικά να είναι αντίθετοι στην υιοθέτηση των μέτρων τόνωσης που χρειάζεται η Ευρωζώνη. Ακόμη και καθώς πέφτει η ίδια τους η οικονομία, είναι αποφασισμένοι να πετύχουν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Θέλουν η Γαλλία να μειώσει το έλλειμμά της και ενδιαφέρονται ελάχιστα για ένα πανευρωπαϊκό πρόγραμμα επενδύσεων. Η γερμανική αντίθεση αποτελεί και τον λόγο που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχωράει τόσο αργά με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, που έχει στόχο να ενισχύσει τον πληθωρισμό.

Οι αισιόδοξοι θεωρούν ότι το δολάριο αποτελεί τον απλό τρόπο με τον οποίο η αμερικανική ανάκαμψη θα εξαχθεί και σε άλλες οικονομίες. Αναμφίβολα το δολάριο ενισχύεται (6,3% η σταθμισμένη ισοτιμία του από τον Ιούλιο) και φαίνεται ότι θα συνεχίσει και στο μέλλον. Αυτό θα ήταν καλό για τις αδύναμες οικονομίες, οι εξαγωγές των οποίων θα γίνουν ανταγωνιστικότερες, ενώ οι ακριβότερες εισαγωγές θα μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης αποπληθωρισμού. Ωστόσο, η εξασθένηση του νομίσματός τους μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία για Γαλλία, Ιταλία και Βραζιλία (αλλά και τη Γερμανία) ώστε να αναβάλουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η συνταγή για τους αδύναμους είναι απλή: θεραπεύστε τον εαυτό σας, αντί να περιμένετε την Αμερική να λύσει τα προβλήματά σας.

Η ΕΚΤ θα πρέπει αμέσως να αρχίσει τις αγορές ομολόγων. Η Ιαπωνία θα πρέπει να αναβάλει την περαιτέρω αύξηση του φόρου επί των πωλήσεων μέχρι να ανακάμψει η οικονομία. Οι χώρες που μπορούν, ιδίως η Γερμανία, θα πρέπει να επενδύσουν στις υποδομές. Ακόμη και οι ΗΠΑ και η Βρετανία θα πρέπει να ανησυχούν μήπως αυξήσουν υπερβολικά γρήγορα τα επιτόκια δανεισμού. 

Facebook Comments