Οι τομές του επιτελικού κράτους με παραδείγματα

Το πρώτο νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι ένα νομοσχέδιο που εκ πρώτης όψεως φαίνεται βαρύ, θεσμικό και δεν επηρεάζει την καθημερινότητα στη ζωή των πολιτών. Όμως το πώς φτιάχνονται οι νόμοι, πώς λειτουργεί το κράτος, πώς λειτουργούν οι θεσμοί διαμορφώνει το πλαίσιο της καθημερινότητας. Το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος στοχεύει στην αναδιαμόρφωση αυτού του πλαισίου με την αποκομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης, την επιλογή γενικών διευθυντών στην ιεραρχία με διαφανή και αξιοκρατικό τρόπο και σύσταση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας.

Το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος αποτελεί θεσμική τομή για το ελληνικό κράτος και θεμέλιο για την επόμενη μέρα της Ελλάδας καθώς συγκεντρώνει όλες τις διάσπαρτες διατάξεις των τελευταίων 40 ετών για την οργάνωση της κυβέρνησης και της κεντρικής διοίκησης, δημιουργεί νέους θεσμούς και θέτει νέους κανόνες για τη λειτουργία του κράτους. Επικεντρώνεται στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους κρατικούς θεσμούς και τη βελτίωση της επαφής τους με το κράτος, έτσι ώστε όλοι οι πολίτες να εξυπηρετούνται με ταχύτητα, διαφάνεια και χωρίς να ταλαιπωρούνται από τη γραφειοκρατία.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος είναι μία διάταξη στη νομοπαρασκευαστική διαδικασία, η οποία λέει ότι κάθε νομοσχέδιο που επιβαρύνει τις επιχειρήσεις με γραφειοκρατικά βάρη θα τίθεται σε ισχύ σε δύο συγκεκριμένες ημερομηνίες του χρόνου, την 1η Ιανουρίου και την 1η Ιουλίου, ανεξάρτητα με το πότε ψηφίζεται. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις για έχουν πάντα χρόνο, κατ΄ελάχιστον δύο μήνες, για να προσαρμοστούν στην όποια αλλαγή επιφέρει το εκάστοτε νομοσχέδιο και δεν θα αιφνιδιάζονται. Αυτό εισάγεται για πρώτη φορά στο δικό μας σύστημα ενώ είναι κάτι που έχουν πολλές χώρες, από τη Μεγάλη Βρετανία μέχρι τις σκανδιναβικές χώρες.

Μία ακόμη μεγάλη τομή που θεσπίζεται με το επιτελικό κράτος είναι το γεγονός ότι όλες οι υπογραφές για ατομικές πράξεις “κατεβαίνουν” στη διοίκηση και φεύγουν από το πολιτικό σύστημα. Αυτό αφενός σημαίνει ότι μειώνονται οι υπογραφές και αφετέρου ότι αποκομματικοποείται εντελώς το σύστημα καθώς δεν επεμβαίνει πολιτικό χέρι. Αυτό έτσι όπως εφαρμόζεται δια νόμου και οριζόντια για όλους δεν έχει συμβεί ποτέ ξανά στην ελληνική διοίκηση. 

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ότι πλέον μία άδεια ενός περιπτέρου ή ενός καταστήματος, η ιθαγένεια ή άδεια διαμονής σε μετανάστες -δηλαδή οτιδήποτε έχει να κάνει με το άτομο ή την ατομική επιχείρηση– θα υπογράφονται από τη διοίκηση.

Μέχρι σήμερα ήταν στη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε υπουργού μεμονωμένα αν θα κατεβάσει την υπογραφή όλων των ατομικών πράξεων στη διοίκηση, πχ ο Κυριάκος Μητσοτάκης την περίοδο 2013-2014 το είχε κάνει. Με την εφαρμογή του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος γίνεται υποχρεωτικά και οριζόντια για όλους, κάτι το οποίο είναι επαναστατικό για τα μέχρι σήμερα δεδομένα. 

Το πρώτο νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη για το επιτελικό κράτος συντάσσεται επιμελώς από το βασικό του συντάκτη Λεωνίδα Χριστόπουλο, σύμβουλο για θέματα κράτους-δημόσιας διοίκησης μέχρι τις εκλογές και πλέον Γενικό Γραμματέα Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών, την τελευταία διετία ενώ το έχει επιμεληθεί προσωπικά ο βουλευτής και υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΕΚΠΑ και επισκέπτης καθηγητής στα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Λονδίνου.

Η λογική που έχει συνταχθεί το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος είναι ότι το πολιτικό επίπεδο φτιάχνει τους κανόνες και τους νόμους και η διοίκηση τους εφαρμόζει ενώ μέχρι τώρα μία άδεια περιπτέρου πρέπει να φτάσει μέχρι και τον υπουργό για να εγκριθεί.